Udostępnij ten artykuł.

Rasa: Chart Polski (Polish Greyhound)

CHART POLSKI (polish greyhound)

Historia

Chart polski to rasa ściśle związana z polską tradycją łowiecką. Przodkowie rasy przywędrowali na tereny współczesnej Polski jeszcze z plemionami celtyckimi lub Scytami, którzy wykorzystywali je w czasie konnych polowań na zające. Psy, które pozostały na terenach dawnej Polski, były krzyżowane z lokalnymi czworonogami, dając w rezultacie psa o lekkiej budowie przeznaczonego do polowania na lisy, zające, sarny i dropie. Istotną rolę w uzyskaniu typu zbliżonego do współczesnego charta polskiego miały psy tatarskie.
Pierwsze wzmianki o rasie pojawiają się już w Kronice Galla Anonima. Nieco dokładniejsze opisy znajdziemy jednak w  zapiskach sądów grodzkich i ziemskich Wielkopolski z XIII wieku. Według słownika staropolskiego w XIII stosowano około 300 określeń dotyczących chartów. Do XX wieku charty miały się całkiem dobrze, niestety po II wojnie światowej liczebność populacji osiągnęła wartość krytyczną. W Polsce powojennej nowe władze systematycznie tępiły wszystko, co miało jakikolwiek związek z właścicielami ziemskimi w tym stare, arystokratyczne rasy psów. Charty były zabijane przez myśliwych, służbę leśną i milicję. Dopiero w latach 70. grupa hodowców postanowiła zrekonstruować rasę w rostowskiej hodowli, do której sprowadzono trzy egzemplarze. W 1981 roku otworzono Księgę Wstępną dla chartów polskich, zaś osiem lat później dokonano oficjalnej rejestracji rasy w FCI.

Chart ilustracja z 1823 roku

Chart ilustracja z artykułu Kozłowskiego "Sylwan" z 1823 roku

Wygląd

Chart polski to duży, muskularny, silny czworonóg; wyraźnie mocniejszy od innych chartów krótkowłosych. Mocny kościec, zwarta budowa ciała, wyraźna muskulatura i mocne szczęki, czynią zeń doskonałego psa myśliwskiego. Sylwetka psa wpisuje się niemal w kształt kwadratu. Głowa jest mocna, sucha i długa.  Czaszka powinna być płaska; bruzda czołowa słabo zaznaczona, pożądana głębokość 5 mm. Krawędź czołowa, łuki nadoczne słabo zaznaczone. Linia boczna czaszki płynnie przechodzi w linię boczną kufy. Stop tylko nieznacznie zaznaczony. Wierzchołek nosa czarny lub ciemny; duży; wystający poza wargi. Kufa mocna, zwężająca się w kierunku wierzchołka nosa, ale na tyle łagodnie, że nie sprawia wrażenia spiczastej; jak na charta jest dość mocna. Pożądany wierzchołek nosa nieco poniżej linii kufy. Linie górne kufy i czaszki nieco rozbieżne. Wargi daleko rozcięte; suche, ale nie przesadnie – w przedniej części kufy tworzą niewielką fałdę, przykrywającą pigmentowane brzegi wargi dolnej. Nigdy nie są obwisłe i nie zasłaniają żuchwy.

Zęby mocne ustawione w zgryzie nożycowym, choć dopuszcza się cęgowy. Tęczówka ma odcień od ciemnobrązowego do bursztynowego (w zależności od maści psa), ale pożądane są oczy ciemne. Oczy są wyraziste, dość duże, ustawione lekko ukośnie, kształtu migdałowego. Uszy średniej wielkości, dość wąskie. Po wyciągnięciu ku przodowi końce z łatwością sięgają wewnętrznego kącika oka. Osadzone na wysokości oczu. Małżowina uszna ma stosunkowo miękką chrząstkę. Uszy sprawiają wrażenie mięsistych. Uszy mogą być całkowicie podniesione w stanie podniecenia albo z końcami załamanymi do przodu. Dopuszczalne są także postawa dachowa oraz załamanie ku tyłowi. Szyja jest długa, mocna, muskularna, o owalnym profilu, łagodnie wzniesiona od linii kłębu. Głowa dość wysoko noszona. Kłąb słabo zaznaczony.

Szczeniak Charta polskiego (polish greyhound)

Szczeniak Charta polskiego

Linia górna tułowia prosta w części piersiowej, lekko wysklepiona w części lędźwiowej. Lędźwie szerokie i muskularne. Zad łagodnie spadzisty, długi, muskularny i szeroki. Klatka piersiowa bardzo pojemna, głęboka. Idealna klatka piersiowa sięga mostkiem do guza łokciowego; umiarkowanie szeroka jeżeli widziana z przodu. Żebra dobrze wysklepione, długie, ustawione ukośnie w stosunku do kręgosłupa, o długim mostku.  Brzuch podkasany. Ogon długi, mocny u nasady, w spoczynku nisko noszony. Koniec ogona sierpowato zakręcony ku górze lub tworzący pierścień. W spoczynku pies nosi ogon prosto opuszczony, ale nie luźny i wiszący – nazywany "krowim". W ruchu może być wyżej uniesiony, ale nasada nie jest noszona powyżej linii lędźwi. Ogon ozdobiony piórem. Kończyny przednie długie, suche, dobrze umięśnione, niezbyt szeroko rozstawione, widziane z przodu kończyny powinny być równoległe. Przedramię długie; stosunek odległości od guza łokciowego do ziemi do wysokości w kłębie wynosi ok. 54 - 100, ale pies nie może sprawiać wrażenia wysokonożnego.  Śródręcze ustawione lekko ukośnie w stosunku do ziemi.  Łapy przednie owalne, palce zwarte, wysklepione. Kończyny tylne długie, dobrze umięśnione, dość dobrze ukątowane, lekkoodstawione do tyłu i lekko rozstawione (ale wyraźnie mniej niż u greyhounda). Widziane z tyłu kończyny tylne powinny być równoległe. Podudzie długie. Staw skokowy mocny. Łapy tylne owalne, bardziej wydłużone niż w kończynach przednich, palce zwarte. Skóra elastyczna, dobrze przylegająca. Włos w dotyku sprężysty, dość twardy, nie drutowaty ani jedwabisty. Na kłębie dłuższy, na bokach, mostku i kończynach – najkrótszy, brzuch pokryty delikatnym i rzadkim włosem. Na tylnej stronie ud i na spodniej stronie ogona włos jest dłuższy, ale też twardy. Portki i pióro wyraźne. Wszystkie kolory umaszczenia są dopuszczalne. Brzegi powiek i wierzchołek nosa czarne lub ciemne; jedynie przy maściach rozjaśnionych, jak beżowa lub błękitna, wierzchołek nosa jest odpowiednio beżowy lub błękitny.
Psy osiągają średnio od 70 do 80 cm wysokości w kłębie. Suki są mniejsze i mierzą od 68 do 75 cm. Psy ważą od 25 do 50 kg.

Grupa chartów polskich

Grupa Chartów polskich, fot. T. Wilde

Chart polski zachowanie/charakter

Pobudliwość, wrażliwość i niezależność są cechami typowymi dla rasy. Mają wrodzone skłonności do rzucania się w pogoń za zwierzyną, liściem jednym słowem wszystkim co sie rusza. Jeżeli chcemy, aby chart dobrze reagował na inne psy i tolerował pozostałe zwierzęta, należy od szczenięcia przyzwyczajać go do ich obecności. Prawidłowe uspołecznienie to absolutna podstawa wychowania czworonoga!
Charty polskie są z natury bardzo oddane swoim właścicielom. Odpowiednio prowadzone i konsekwentnie szkolone stają się psami jednego opiekuna. W domu raczej niekłopotliwe i spokojne. Nie krzatają się bez podowu, śpią czekając na spacer. Kiedy trzeba potrafią wejść w rolę stróża. Ale nie są hałaśliwe. Nie będą ujadać pod drzwiami na wszystko co się rusza na klatce schodowej. Raczej nie ufają obcym. W stosunku do domowników są spokojne i czułe; potrafią upomnieć się o pieszczoty, wsuwając głowę pod rękę, jednak nie robią tego zbyt często.
Charty mają duże zapotrzebowanie na ruch. Dzienne spacery nie mogą ograniczać się do krótkiej przebieżki wokół bloku; trzeba zapewnić psiakowi co najmneij dwukrotny spacer np. w parku, gdzie nasz pupil do woli wybiega się ze swoimi psimi kolegami. Doskonałym zajęciem dla Charta jest udział w coursingach lub w wyścigach chartów. Chart polski może w galopie osiągać prędkość 16 m/s.

Zdrowie i Pielęgnacja

Charty polskie należa do ras późno dojrzewających. W pełni dojrzałego fizycznie i psychicznie psa/sukę możemy uznać w wieku trzech lat. Podobnie jst z dojrzałością płciową. Charty polskie jako psy krótkowłose nie wymagają szczególnej pielęgnacji. Szczególnie uciążliwe dla właściciela są okresy linienia, kiedy twarde, krótkie włoski osiadają na meblach. Aby przyspieszyć proces tracenia sierści wskazane jest częste przeczesywanie psa.
U starszych psów występuje niekiedy kardiomiopatia rozstrzeniowa spowodowana przetrenowaniem w młodszym wieku.  Do największych problemów zdrowotnych zaliczamy postępujący zanik siatkówki (PRA).

Szczeniaki charta polskiego

Szczeniaki Charta polskiego

Wysokość: Psy osiągają średnio od 70 do 80 cm wysokości w kłębie. Suki są mniejsze i mierzą od 68 do 75 cm.

Waga: Psy ważą od 25 do 50 kg.

Umaszczenie: Wszystkie kolory umaszczenia są dopuszczalne. Brzegi powiek i wierzchołek nosa czarne lub ciemne; jedynie przy maściach rozjaśnionych, jak beżowa lub błękitna, wierzchołek nosa jest odpowiednio beżowy lub błękitny.

Zdrowie: Do największych problemów zdrowotnych zaliczamy postępujący zanik siatkówki (PRA).

Pielęgnacja: Psy nie wymagają wzmożonej pielęgnacji. W okresie linienia należy dość często przeczesywać włos.

Rodzina: Psy Charty polskie są bardzo rodzinne, choć niezbyt wylewne w uczuciach. Mają duże zapotrzebowanie na ruch. Wymagają konsekwentnego szkolenia i prowadzenia.

Inne nazwy: ang.polish greyhound, polish sighthound, niem.polnischer Windhund

Cena szczeniąt z rodowodem 3000 - 3500 złotych. Źródło (Allegro, Alegratka, Olx). Cena z roku 2022.

Klasyfikacja FCI - grupa X, sekcja 3 (charty krótkowłose), nr wzorca 333. Nie podlega próbom pracy.

fot. PStrk, chart DEMON Arcturus

Tagi artykułu: