Udostępnij ten artykuł.

Historia wyżłów krótkowłosych w Europie cz. 1

Historia wszystkich współczesnych wyżłów rozpoczyna się na półwyspie Iberyjskim, na którym w czasach Imperium Rzymskiego osiedlały się plemiona wizygockie. Osadnicy musieli stosować się do pewnych praw, które zostały spisane łaciną w tzw. „Leges Barbarorum”; w tym też zbiorze znajdziemy pierwsze wzmianki o psach wizygockich, przypuszczalnie gończych, które wykazywały zdolności do zatrzymywania się po zwietrzeniu ptaków. Psy legawe występowały także w czasach Karola Wielkiego, gdzie powszechnym było polowanie przy pomocy sieci. Myśliwi potrzebowali zatem psów, które w jak najdyskretniejszy sposób podchodziły do ptactwa. Wtedy też do powszechnego stosowania wszedł termin „ptasznik” opisujący psy, które pomagały w łowach na ptactwo.
Kiedy czworonóg wystawiał, myśliwi naciągali na niego i ptaki sieć.
W Iberii psy były hodowane według ściśle określonych zasad jako „perro de punta”, czyli pies do stójki. Oprócz nich wykorzystywano także psy okrążające i zatrzymujące kuropatwy – perro de vuelta. Psy tropiły zwierzynę w kłusie – nie były specjalnie szybkie i trzymały się myśliwych.
Sytuacja psów wystawiających uległa zmianie przez wprowadzenie w XV wieku broni palnej. Na półwyspie Apenińskim wprowadzono do powszechnego użytku hakownicę, która miała zastąpić rusznicę. Broń była jednak mało praktyczna – zważywszy na swój ciężar wykorzystywanie jej w polu było udręką. Co więcej nie można było z niej strzelać, trzymając tylko jedną dłonią – wymagała podpórki. Z czasem zmniejszono broń oraz kaliber kuli, dzięki czemu myśliwy mógł strzelać do ptaków w locie.
Szczyt popularności na polowania z bronią przypada na wiek XVII; początkowo moda ogarnęła Włochy, z czasem – Hiszpanię. Sama broń była wciąż modernizowana. W następnym stuleciu myśliwi korzystali już z lekkich dubeltówek. Od tego momentu oczekiwania wobec psa myśliwskiego zaczęły rosnąć; myśliwi szukali bowiem czworonogów, które nie tylko umiałyby wystawiać, ale także podjęłyby regularna współpracę z myśliwym, który byłby w stanie wyszukać postrzeloną zwierzynę i przynieść ją do myśliwego. Z drugiej strony pies musiał odznaczać się bardzo mocną psychikę, aby nie reagować agresywnie i lękliwie na dźwięk wystrzelanego pocisku.

 Historia wyżłów krótkowłosych – psy z Włoch

W tym okresie włoscy myśliwi mieli już swojego Bracco Italiano – najstarszą europejską rasę legawców.  Psy odznaczały się raczej ciężką budową ciała; bez wahania można powiedzieć, że pochodziły od psów gończych i hiszpańskich. W licznych źródłach pojawiają się jednak wzmianki, że rasa miała korzenie w starożytności, a pierwsze ślady psów można odnaleźć w XIV-wiecznym dziele Ruralium Commodorum (Księgi o gospodarstwie) autorstwa Petrusa de Crescientis. W księgach znajdziemy wskazówki odnośnie do pochodzenia rasy oraz etymologii jej nazwy.  Pomimo długiej historii rasy jej pierwsze wizerunki można odnaleźć dopiero na obrazie Antoniusa Tempesty pt. „Ofiara dziękczynna Noego po potopie” pochodzących z przełomu wieków XVI i XVII.

Historia wyżłów krótkowłosych - Bracco italiano

Bracco italiano

Bracco niewiele zmienił się na przestrzeni stuleci. Jego budowa ciała jest typowa dla psa gończego – ciężki korpus, krótka szyja, długie i nisko osadzone uszy.  Od XIX wieku rozróżniano dwa typy Bracco- nobile oraz commune (Mégnin). Bracco commune był lżejszym i mniejszym psem, którego wygląd zbliżał do pointera.  Bracco nobile był z kolei uznawany za rasowego i przypominał budową dawnego pointera hiszpańskiego i współczesnego wyżła z Burgos. Typowymi dlań umaszczeniami były: biało-pomarańczowa, biało-brązowa, dopuszczalne były cętki oraz deresz. 
Współcześnie  z bracco polują przede wszystkim myśliwi, którzy są bardzo mocno przywiązani do tradycji. Wystarczy rzucić okiem na postawę psa oraz sposób jego poruszania się (dostojny kłus), aby zrozumieć, dlaczego rasa jest wciąż popularna w kręgach myśliwych.

Historia wyżłów krótkowłosych – Hiszpania

 

Hiszpanie mieli z kolei wyżły długowłose – przodków współczesnych Epagnueli – oraz kilka odmian pointerów, z których największą popularnością cieszył się czworonóg z Navarro.
Pomimo że o wyżłach długowłosych ślad w Hiszpanii zaginął, typ o krótkim włosie przetrwał długie lata. Hiszpański Navarro był ciężkim, niskim czworonogiem, pracującym na dolnym wietrze. Z wyglądu przypominał gończego – był grubokościsty, miał dużą głowę i szerokie czoło oraz delikatne i długie uszy. Cechą typową dla rasy były rozwinięte nozdrza oraz rozdwojony nos uznawany za symbol czystości rasy. Navarro  wykazywał dużą samodzielność w działaniu – wydawać by się mogło, że to pies stworzony do samodzielnych polowań.
Miłośnicy pointerów powinni pamiętać, że w źródłach historycznych pointer z Navarry jawi się pod wieloma nazwami, np. Pachόn, Perdigueiro Navarro, Navarro Pachón i Perdigueiro Navarre. Rasa rozwijała się bez większych problemów i dramatycznych spadków populacji aż do końca XIX wieku – w 1890 roku została oficjalnie zaprezentowana w czasie pierwszej madryckiej wystawy psów rasowych. Dwie dekady później rasa została uznana przez Real Sociedad Canina, jako „Pachon Navarro”. Niestety, mimo starań hodowców jej liczebność jest wciąż niewielka.

Historia wyżłów krótkowłosych wyżeł portugalski

Perdigueiro português


Co godne uwagi, Pachon dał początek innej portugalskiej rasie Perdigueiro, która została oficjalnie zarejestrowana w FCI w 1931 roku.

Tagi artykułu: