Zwierzęta łowne to gatunki ptaków oraz ssaków żyjące na wolności, które są uznawane przez prawo łowieckie za zwierzęta łowne, będące przedmiotem polowania. Zwierzęta łowne w stanie wolnym są dobrem ogólnonarodowym i stanowią własność Skarbu Państwa. Na przełomie XX i XXI wieku lista gatunków zwierząt łownych zmniejszyła się o połowę, z 61 do 31 gatunków.
Lista gatunków zwierząt łownych w Polsce i okresy polowań
Prawo łowieckie wyznacza dla każdego z gatunków zwierząt łownych okres polowań. Przedstawiamy łowne zwierzęta i zdjęcia (obok podane są okresy polowań):
Lista gatunków zwierząt łownych dużych:
- jelenie szlachetne (Cervus elaphus) – byki - od dnia 21 sierpnia do końca lutego, łanie - od dnia 1 października do dnia 15 stycznia, cielęta - od dnia 1 października do końca lutego
- jelenie sika (Cervus nippon) – od dnia 1 października do dnia 15 stycznia
- daniele (Dama dama) – byki - od dnia 1 października do dnia 31 stycznia, łanie i cielęta - od dnia 1 października do dnia 15 stycznia
- sarny (Capreolus capreolus) – kozły - od dnia 11 maja do dnia 30 września, kozy i koźlęta - od dnia 1 października do dnia 15 stycznia
- dziki (Sus scrofa) – odyńce, wycinki, przelatki oraz warchlaki, przy czym za warchlaki uznaje się dziki od dnia urodzenia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego - od dnia 1 kwietnia do końca lutego, lochy - od dnia 15 sierpnia do dnia 15 stycznia
- muflony (Ovis aries musimon) – tryki - od dnia 1 października do końca lutego, owce i jagnięta - od dnia 1 października do dnia 15 stycznia
Lista gatunków zwierząt drobnych:
- lisy (Vulpes vulpes), jenoty (Nyctereutes procyonoides) i szopy pracze (Procyon lotor) – od dnia 1 lipca do dnia 31 marca, a na terenach obwodów łowieckich, w których występuje głuszec lub cietrzew - przez cały rok
- borsuki (Meles meles) – od dnia 1 września do dnia 30 listopada, a na terenach obwodów łowieckich, w których występuje głuszec lub cietrzew - przez cały rok
- kuny leśne (Martes martes) kuny domowe (Martes foina) i tchórze zwyczajne (Mustela putorius) – od dnia 1 września do dnia 31 marca, a na terenach obwodów łowieckich, w których występuje głuszec lub cietrzew - przez cały rok
- norki amerykańskie (Mustela vison) – od dnia 1 lipca do dnia 31 marca, a na terenach obwodów łowieckich, w których występuje głuszec lub cietrzew, oraz na terenach rybackich obrębów hodowlanych - przez cały rok
- piżmaki (Ondatra zibethicus) – od dnia 11 sierpnia do dnia 15 kwietnia, a na terenach rybackich obrębów hodowlanych - przez cały rok
- zające szaraki (Lepus europaeus) i dzikie króliki (Oryctolagus cuniculus) – od dnia 1 listopada do dnia 31 grudnia, a w drodze odłowu - do dnia 15 stycznia
- jarząbki (Tetrastes bonasia) – od dnia 1 września do dnia 30 listopada
- bażanty (Phasianus ssp.) – koguty - od dnia 1 października do końca lutego, kury - wyłącznie na terenach ośrodków hodowli zwierzyny, gdzie prowadzi się wolierową hodowlę bażanta - od dnia 1 października do dnia 31 stycznia
- kuropatwy (Perdix perdix) – od dnia 11 września do dnia 21 października, a w drodze odłowu - do dnia 15 stycznia
- gęsi gęgawy (Anser anser), gęsi zbożowe (Anser fabalis) i gęsi białoczelne (Anser albifrons) – od dnia 1 września do dnia 21 grudnia, a na terenie województw: zachodniopomorskiego, lubuskiego, wielkopolskiego i dolnośląskiego - do dnia 31 stycznia
- krzyżówki (Anas platyrhynchos), cyraneczki (Anas crecca), głowienki (Aythya ferina) i czernice (Aythya fuligula) – od dnia 15 sierpnia do dnia 21 grudnia
- gołębie grzywacze (Columba palumbus) – od dnia 15 sierpnia do dnia 30 listopada
- słonki (Scolopax rusticola) – od dnia 1 września do dnia 21 grudnia
- łyski (Fulica atra) – od dnia 15 sierpnia do dnia 21 grudnia
Za polowanie uważa się tropienie, strzelanie z myśliwskiej broni palnej, łowienie sposobami dozwolonymi zwierzyny żywej, łowienie zwierzyny przy pomocy ptaków łowczych oraz inne działania zmierzające do wejścia w posiadanie zwierzyny. W momencie, gdy człowiek zamierza wejść w posiadanie zwierzyny łownej z naruszeniem warunków i okresów polowań oraz lub w sposób niebędący polowaniem – staje się kłusownikiem. Kalendarz polowań na zwierzęta łowne istnieje po to, by zapewnić zwierzętom ochronę, przeciwdziałać kłusownictwu i zmniejszaniu się populacji dzikich zwierząt na terenie Polski.
Jak zdobyć uprawnienia do polowania w Polsce?
Żeby móc polować na zwierzynę należy posiadać:
- legitymację członkowską Polskiego Związku Łowieckiego,
- pozwolenie na posiadanie broni myśliwskiej lub inny dokument uprawniający do jej posiadania, jeżeli wykonuje polowanie za pomocą broni przeznaczonej do celów łowieckich,
- zezwolenie na łowienie zwierzyny przy użyciu ptaka łowczego, jeżeli wykonuje polowanie przy pomocy ptaków łowczych.
Aby uzyskać uprawnienia do polowania należy:
- odbyć roczny staż w kole łowieckim lub ośrodku hodowli zwierzyny,
- odbyć szkolenie przeprowadzone przez Polski Związek Łowiecki,
- złożyć z wynikiem pozytywnym, egzamin przed komisją egzaminacyjną powołaną przez Polski Związek Łowiecki.
Ze szkoleń i stażu zwolnione są osoby, które posiadają wyższe lub średnie wykształcenie leśne, osoby z wykształceniem wyższym o specjalności łowieckiej, strażnicy łowieccy oraz osoby mające uprawnienia do wykonywania polowań w innych państwach.
Kary za kłusownictwo i bezprawne polowania w Polsce
Prawo przewiduje kary pieniężne oraz kary pozbawienia wolności nawet do 5 lat, jeżeli:
- strzela się do zwierzyny w odległości mniejszej niż 500 m od miejsca zebrań publicznych w czasie ich trwania lub w odległości mniejszej niż 100 m od zabudowań mieszkalnych,
- wybiera się jaja, pisklęta, niszczy gniazda ptaków łownych lub niszczy ich legowiska,
- przetrzymuje się zwierzynę bez odpowiedniego zezwolenia,
- niszczy się nory i legowiska zwierząt łownych,
- niszczy się urządzenia łowieckie wybiera karmę lub sól z lizawek,
- poluje się nie posiadając przy sobie wymaganych dokumentów,
- gromadzi się, posiada, wytwarza, przechowuje lub wprowadza do obrotu narzędzia i urządzenia przeznaczone do kłusownictwa,
- wchodzi się w posiadanie bezprawnie pozyskanej tuszy lub trofeów zwierząt łownych,
- bez wymaganego zezwolenia wprowadza się do obrotu zwierzynę żywą lub mięso zwierzyny ubitej,
- hoduje się lub utrzymuje bez zezwolenia charty rasowe lub ich mieszańce,
- sprawując zarząd z ramienia dzierżawcy, a w obwodach nie wydzierżawionych z ramienia zarządcy, zezwala się na polowanie osobie nieuprawnionej do wykonywania polowania lub na przekroczenie zatwierdzonego w planie łowieckim pozyskania zwierzyny,
- pozyskuje się zwierzynę innego gatunku, innej płci lub w większej liczbie niż przewiduje upoważnienie wydane przez dzierżawcę lub zarządcę obwodu łowieckiego,
- poluje się na przelotne ptactwo łowne na wybrzeżu morskim w pasie 3000 m od brzegu w głąb morza lub 5000 m w głąb lądu,
- poluje się z chartami lub ich mieszańcami,
- poluje się w czasie ochronnym,
- poluje się nie posiadając uprawnień do polowania,
- wchodzi się w posiadanie zwierzyny za pomocą broni i amunicji innej niż myśliwska, środków i materiałów wybuchowych, trucizn, karmy o właściwościach odurzających, sztucznego światła, lepów, wnyków, żelaz, dołów, samostrzałów lub rozkopywania nor i innych niedozwolonych środków,
- nie będąc uprawnionym do polowania wchodzi się w posiadanie zwierzyny.