Udostępnij ten artykuł.

Podział psów użytkowych

Podział psów użytkowych stanowi kanon nauki o psach i ich rasach, zwanej ogólnie kynologią. Różnorodność ras psów jest obecnie tak wielka, że trudno rozeznać się, które z nich jaka mają użytkowość, czyli do czego są najlepiej przydatne. Jedne psy są przecież dobre do polowań, inne z kolei jako psy obronne, a jeszcze inne pasterskie czy zwyczajnie psy do towarzystwa. Dlatego podział psów użytkowych pomaga wybrać taka rasę, która będzie danej osobie jak najbardziej odpowiadać pod każdym względem zarówno wyglądu, jak i użytkowym.

Podział psów użytkowych

Psy myśliwskie  

Użytkowość psów tej grupy opiera się o szeroko pojęte myślistwo. Należą tu różne rasy, często w odmienny sposób wykorzystywane przez myśliwych w roli zwierzęcej pomocy w polowaniu. Jest tak, ponieważ zależnie od rasy psy te mają różne wrodzone cechy budowy i osobowości, co predysponuje jedne z nich np. do ścigania zwierzyny, inne z nich do jej płoszenia, a jeszcze inne do jej tropienia czy wyławiania zwierzyny z wody.   podział psów użytkowych, podział psów użytkowych

podział psów użytkowych psy myśliwskie

W kynologii wyróżnia się przy tym kilka tak wyspecjalizowanych grup ras myśliwskich:

psy myśliwskie podział ze względu na wrodzone cechy rasy – 1) psy wystawiające (tylko wyżły), 2) psy niewystawiające (pozostałe rasy myśliwskie) 3) norowce (np. jamniki i małe teriery);

psy myśliwskie podział ze względu na predyspozycje danej rasy w połączeniu z rodzajem wytresowania osobnika –1) psy wszechstronne (o predyspozycjach rasy i wyszkolone do pracy w lesie, wodzie lub polu), 2) psy wielostronne (o predyspozycjach rasy i wyszkolone do pracy w dwóch z trzech wymienionych w pkt. 1 środowisk), 3) psy jednostronne (o specjalizacji tylko w jednym rodzaju polowania – np. charty do polować na dzikie króliki i zające, lub jamniki do polowań tylko na zwierzęta żyjące w norach);

psy myśliwskie podział ze względu na wygląd danej rasy psa – 1) psy krótkowłose (te rasy myśliwskie są wrażliwe na niskie temperatury, szczególnie w czasie pracy w wodzie zimą, za to idealnie nadają się do pracy w suchym lesie lub polu, można tu wymienić np. wyżła niemieckiego krótkowłosego, weimarskiego, czy angielskiego pointera, a także greyhounda czy jamnika krótkowłosego), 2) psy szorstkowłose (przystosowane najlepiej do pracy w wodzie, szuwarach, poszyciu, śniegu i kolczastej roślinności, zalicza się tu głównie rasy szorstkowłose, jak: czeski fousek, wyżeł niemiecki szorstkowłosy, jagdterrier, czy jamnik szorstkowłosy, ale też i mające gęstą sierść labradory), 3) psy długowłose (podobnie jak rasy szorstkowłose, psy te są predysponowane szczególnie do pracy w trudnym terenie, można tu wymienić np. golden retrivery, labradory, czy charty afgańskie);

podział psów użytkowych psy myśliwskie

psy myśliwskie podział ze względu na zakres pracy psa i jego przydatność do różnych rodzajów polowań – 1) wyżły (do wyszukiwania celu i postrzałków, aportowania oraz polowania w wodzie, np. czeski fousek, wyżeł niemiecki i weimarski, czy wyżeł mϋnsterlandzki); 2) aportery (aportujące zdobycz, np. pointery czy curry coated retrivery), 3) gończe (najlepsze w pogoni za zwierzyną, np. gończy polski czy gończy Hamiltona), 4) tropowce (predysponowane szczególnie do tropienia po śladach czyli tropach, np. amerykańskie blodhoundy), 5) posokowce (najlepsze do poszukiwania/tropienia postrzałków, czyli rannej zwierzyny płowej jak sarny czy jelenie oraz czarnej jak dziki, np. posokowiec hanowerski i bawarski, czy alpejski gończy krótkonożny),

6) płochacze (do naganiania zwierzyny, np. płochacz niemiecki oraz spaniele, jak cocker spaniel), 7) legawce (do wystawiania zwierzyny za pomocą tzw. wiatru górnego, to szczególnie wyżły, w tym pointery oraz setery, jak np. seter angielski i irlandzki, czy pudelpointery), 8) dzikarze (najlepsze w polowaniu na dziki, należą tu głównie teriery), 9) norowce (najlepsze do wypłaszania zwierząt mieszkających w norach, czyli lisów, dzikich królików itp., np. jamniki i małe teriery).

Podział psów użytkowych - Psy ratownicze

Użytkowość psów tej grupy opiera się o wybór odpowiednich osobników oraz ich wyszkolone do realizacji różnych zadań ratowniczych. Zwykle w pierwszej kolejności wybiera się tu psy ras predysponowanych do realizacji tego typu zadań, które to cechy są udoskonalane od pokoleń tak ukierunkowaną i prowadzoną pracą hodowlaną.

psy użytkowe pies ratowniczy

Ze względu na rasę i wyszkolenie psy użytkowe dzieli się na:

psy ratownicze podział ze względu na wyszkolenie, biorąc jednak pod uwagę zarówno psy ras uznawanych za ratownicze, jak i psy ras nie uznawanych za ratownicze, jednak mających do tego indywidualne predyspozycje osobnicze – 1) psy określane jako ratownicze ze względu na rasę, jednak nie wyszkolone ku temu, 2) psy ratownicze i ze względu na rasę i z powodu ich wyszkolenia do tego właśnie celu (psy rasy ratowniczej wyszkolone do tego typu pracy);

psy ratownicze podział ze względu na sposób użycia psów ratowniczych rozróżniono takie typy jak: 1) pies ratowniczy lądowy (np. labrador retriver i golden retriver), 2) pies ratowniczy dowodny (np. nowofundland), 3) pies ratowniczy lawinowy (np. owczarki górskie), 4) pies ratowniczy gruzowy (psy szkolone do szukania ludzi w zawalonych budynkach i innych gruzowiskach), 5) pies ratowniczy poszukiwawczy (do poszukiwania ludzi po śladach, np. owczarki niemieckie, rasy myśliwskie tropowce);

użytkowość psów

psy ratownicze podział ze względu na cel poszukiwań i ratowania: 1) psy ratownicze do poszukiwań ludzi żywych, 2) psy ratownicze do poszukiwań zwłok (np. w gruzowiskach), często psy są szkolone do obu tych funkcji jednocześnie.

Psy pasterskie

Użytkowość psów tej grupy psów obejmuje rasy celowo selekcjonowane przez ludzi w kierunku cech związanych z obroną stad zwierząt hodowlanych przed drapieżnikami. Psy te pomagają również przy zaganianiu i przeganianiu stad. Te psy użytkowe posiadają następujące cechy: odporność na trudne warunki terenu i pogody, duża czujność, odwaga i zaciętość w walce, silne poczucie hierarchii w stadzie, łagodność i posłuszeństwo wobec ludzi, duża inteligencja i łatwość uczenia się. Psy tych ras podobnie jak psy myśliwskie lubią pracę samodzielną i potrzebują stałego zajęcia. Bez tego będą znudzone i sfrustrowane, przez co mogą niszczyć meble i różne przedmioty oraz przestać się słuchać i odpowiadać agresją. Pierwotnie psy pasterskie musiały być duże i silne, by mogły bronić stad przez wielkimi drapieżnikami, jak wilki, niedźwiedzie, czy lwy i inne dzikie koty.   podział psów użytkowych, podział psów użytkowych

psy użytkowe psy pasterskie

Pies o takich pierwotnych cechach to np. owczarek środkowoazjatycki, który w Azji do dzisiaj tak właśnie pracuje. Później przestało to być wymaganą koniecznością z powodu antropomorfizacji (postępu cywilizacyjnego). Psy pasterskie stały się więc znacznie lżejsze, za to miały pracować cicho nie płosząc zwierząt oraz kąsać bydło tak, aby ustępowało z respektem, jednak nie było okaleczane – np. owczarek angielski.

Obecnie psy pasterskie dzieli się, więc na: 1) typowe psy pasterskie i 2) psy zaganiające (potrafią zaganiać stado nawet bez pomocy ludzi, włącznie z rozdzielaniem go i/lub zapędzeniem do zagrody).

Drugi podział obejmuje: 1) psy pasterskie i 2) psy owczarskie. Rozróżnienie psów pasterskich od owczarskich jest jednak praktycznie niemożliwe, bo ich anatomiczne cechy budowy oraz funkcje i osobowość są bardzo podobne, niemal identyczne. Na koniec należy dodać, że funkcje psów pasterskich czasem pełnią również psy nie klasyfikowane w tej grupie godnie z FCI – np. mastif hiszpański. Często są to również zwykłe mieszańce międzyrasowe.

Tagi artykułu: