Udostępnij ten artykuł.

Porażenie szczęki u psa

     Porażenie szczęki u psów jest nazywane także zapaleniem/porażeniem nerwu trójdzielnego, neuralgią trójdzielną, albo porażeniem/zapaleniem nerwu twarzowego u psów. Neuralgia nerwu trójdzielnego czasem jest też nazywana rwą twarzową.

     Neuralgia to nerwoból. Jest to schorzenie neurologiczne wywołane uszkodzeniem nerwu obwodowego. Zarówno u ludzi, jak i u zwierząt należących do ssaków łożyskowych, jednym z najczęściej atakowanych przez schorzenie nerwów, jest właśnie nerw trójdzielny.

    Neuralgia trójdzielna to nerwoból jednej lub wielu gałęzi nerwu trójdzielnego, inaczej nerwu twarzowego lub twarzowego nerwu trójdzielnego, który jest jednym z nerwów czaszkowych. Choroba ta zazwyczaj występuje tylko jednostronnie (po prawej lub po lewej stronie głowy) i charakteryzuje się krótkotrwałymi napadami bardzo silnego bólu w obrębie porażonego nerwu. Dolegliwości bólowe są bardzo przykre i intensywne i mogą pojawić się samoistnie lub być efektem podrażnienia spowodowanym dotykiem, uciskiem podmuchem wiatru, gryzieniem, jedzeniem i żuciem (u ludzi też mówieniem). Często towarzyszy im ból głowy, zębów, ucha czy szyi, co bardzo utrudnia rozpoznanie przyczyn choroby i postawienie prawidłowej diagnozy.

    Choroba ta charakteryzuje się nagłym wystąpieniem niemożności zamknięcia szczęki, czyli dysfunkcją żuchwy (szczęka dolna), spowodowaną bolesnym stanem zapalnym gałęzi nerwu trójdzielnego. Jest to schorzenie uleczalne, które występuje znacznie częściej u psów, niż u kotów.

   Stan zapalny nerwu trójdzielnego powoduje uszkodzenia tego nerwu, który przez to traci swoją zewnętrzną tłuszczową otoczkę – tzw. osłonkę mielinową nerwu (demielinizacja). To z kolei wywołuje lokalne spięcia i niemożność prawidłowej realizacji sygnału nerwowego. Z czasem może nawet prowadzić do degeneracji włókien wszystkich gałęzi nerwu trójdzielnego i ciał komórek nerwowych.

    Porażenie szczęki u psów bywa także objawem i przyczyną innych poważnych schorzeń i w związku z tym może prowadzić do groźnych powikłań.

Podsumowując – neuralgia trójdzielna to nerwoból jednej lub więcej (dwóch lub wszystkich trzech) gałęzi nerwu twarzowego trójdzielnego, czyli nerwu ocznego, szczękowego i żuchwowego.

Objawy i rodzaje porażenia szczęki u psa

     Staw skroniowo-żuchwowy (SSŻ) to parzysty staw łączący kość skroniową z kością żuchwową. Krążek stawowy, znajdujący się pomiędzy powierzchniami stawowymi, dzieli ten staw na dwie części. Czynnościowo używane są obydwa stawy jednocześnie (staw jest parzysty). Ruch w obu stawach skroniowo-żuchwowych zachodzi przy każdorazowym otwarciu i zamykaniu otworu gębowego, jednakże najbardziej są one obciążane podczas funkcji żucia. Głównymi mięśniami zawiadującymi są: mięsień skroniowy, mięsień żwacz, mięsień skrzydłowy boczny oraz skrzydłowy przyśrodkowy.

     Nerw trójdzielny to V nerw czaszkowy. Jest największy wśród nerwów czaszkowych. Ma charakter mieszany – czyli czuciowo-ruchowy. Anatomicznie w swojej budowie tworzy literę V, dlatego ból tego nerwu u niektórych pacjentów objawia się w trzech miejscach (np. w okolicach skroni, ucha, policzka i żuchwy), ale może też promieniować do czoła, oczodołu, nosa itp.

     Początkowo ataki bólowe są słabsze i sporadyczne. Dopiero potem stają się częstsze i intensywniejsze, zwiększa się także obszar bólowy. Wszystko to wyraźnie obniża jakość życia chorego. Psy często mają wtedy opuszczony fafel i mocno się ślinią. Pojawia się także częściowy szczękościsk z jednoczesnym opuszczeniem (obniżeniem) szczęki. Pies nie może do końca zamknąć pyska. Ma trudności w pobieraniu jedzenia, odczuwa też brak czucia w szczęce i twarzoczaszce (w jej porażonej połowie). Połykanie pozostaje normalne, jednak ból pojawiający się wraz z ruchem szczęk bardzo ten ruch utrudnia, a nawet uniemożliwia. Bardziej wrażliwe na ból psy nie mogą nawet napić się wody. Często wystaje im też z pyska język, jak po znieczuleniu.

     Porażenie szczęki u psów to rzadkie schorzenie u ludzi i zwierząt (u ludzi występuje średnio tylko jeden raz na 15 tys. przypadków).

Przyczyny powstawania porażenia szczęki u psa

     Przyczyn powstania stanu zapalnego i porażenia nerwu trójdzielnego jest wiele. Nieraz nie można ich nawet zdiagnozować. Prawdopodobnie jednak głównym winowajcą pierwotnym są niedomagania ze strony układu odpornościowego. Są też psy, które już od szczeniaka mają problem z ustawicznie nawracającym porażeniem. Zwykle winowajcą jest wtedy nawracający stan zapalny w okolicy głowy (np. zapalenie ucha).Trzy główne przyczyny bólu oraz dysfunkcji w obrębie stawów skroniowo żuchwowych, spowodowane porażeniem szczęki u psów to: nadmierne napięcie mięśni zawiadujących stawem skroniowo-żuchwowym, uszkodzenia i złe funkcjonowanie krążków (dysków) stawowych, oraz zmiany zwyrodnieniowe lub zapalne stawu skroniowo-żuchwowego (czyli artroza, inaczej arthritis).Gdy stan zapalny dotyczy mięśni twarzowych, ból jest raczej tępy i rozlany, trudno jest też określić dokładną jego lokalizację. Dolegliwości zwiększają się przy dotyku i aktywności (np. podczas jedzenia i picia). Zwykle dochodzi też do ograniczenia ruchomości żuchwy, a także zmiany jej ustawienia (np. opuszczenie żuchwy, jej przekrzywienie).

 

     Zmiany zwyrodnieniowe w stawach skroniowo-żuchwowych, mogące być przyczyną porażenia, dotyczą raczej zwierząt w wieku podeszłym. Przy ruchu szczęk pojawiają się wtedy charakterystyczne trzeszczenia i tarcia (tzw. krepitacje). Często powoduje to ograniczenie ruchu związanego z przykurczem torebki stawowej. Stan zapalny i porażenie szczęki może też pojawić się w przebiegu chorób układowych atakujących stawy, np. reumatoidalnego zapalenia stawów. Występują wtedy dodatkowo objawy stanu zapalnego takie jak: ból, zaczerwienie, nienaturalne ocieplenie miejscowe tkanek, wysięk, a także ograniczenie funkcji stawu. Ból tej okolicy może być też bólem przeniesionym tu z odcinka szyjnego kręgosłupa (promieniowanie bólu). Należy wykluczyć inne patologie takie jak: choroby laryngologiczne, neuralgie (bóle związane z uciskiem na nerwy), zapalenie nerwu trójdzielnego, nowotwory i inne podobne. Stąd przy dolegliwościach w obrębie twarzoczaszki zleca się także badania neurologiczne, ortopedyczne czy laryngologiczne.

Porażenie szczęki u psa – diagnostyka

     Diagnoza tego schorzenia jest bardzo trudna, a potencjalnych przyczyn może być wiele. Lekarz weterynarii powinien przeprowadzić dokładne badania lekarskie chorego psa, uwzględniając wywiad z jego właścicielem (najważniejszy punkt stawiania diagnozy), początek objawów i incydentów chorobowych oraz stan obecny. Dodatkowo zleca się wykonanie badań w celu wykluczenia zmian chorobowych w obrębie pozostałych nerwów głowy, oraz inne schorzenia, którym neuralgia towarzyszy. Lekarz powinien więc zlecić badanie morfologiczne i biochemiczne krwi, badania moczu i elektrolitów. Wścieklizna jest jedną z ważniejszych chorób, powodującą podobne objawy połączone ze szczękościskiem, które muszą zostać wykluczone. Czasem zaleca się też badania rentgenowskie i radiologiczne kości czaszki i szczęki, oraz biopsję szpiku i mięśni rdzenia kręgowego, co też pozwala wykluczyć możliwość innych chorób takich jak: nowotwory, zapalenie ucha, stan zapalny uzębienia, konflikt naczyniowo nerwowy, guzy kąta mostowo-móżdżkowego itp. Aby rozpocząć leczenie, lekarz musi znać natężenie i częstotliwość bólu oraz ustalić na ile to możliwe, czy ból jest odczuwany przez cały czas, czy tylko wraz z nasileniem się neuralgii.

Porażenie szczęki u psów - leczenie

     Najbardziej skuteczną metodą jest leczenie podtrzymujące. Pies będzie potrzebował jednak pomocy przy jedzeniu i piciu. Jeśli nie będziemy mogli i umieli zapewnić mu wystarczającej opieki w domu, psa będzie trzeba zostawić w poradni weterynaryjnej. Psy prócz podawania leków, są wtedy karmione odpowiednimi składnikami odżywczymi, działającymi jako lecznicze wsparcie odżywcze. Jeśli pies uparcie odmawia przyjmowania pokarmów i picia, może być konieczne podawanie ich przez jakiś czas przez sondę. Wtedy niezbędna jest stała opieka weterynaryjna i pobyt w lecznicy. Teoretycznie można też samemu karmić takiego psa np. za pomocą dużej strzykawki, sadzając psa na kolanach i umieszczając strzykawkę w rogu otworu gębowego psa. Jego głowę należy trzymać lekko uniesioną w górę, by mógł z łatwością połykać podawany pokarm. Płyny mogą też być podawane podskórnie.

     W leczeniu nerwobólu nerwu trójdzielnego (porażenia szczęki u psów) stosuje się leczenie farmakologiczne i/lub operacyjne. Pierwsze z nich polega na podawaniu leków np. karbamazepiny. Zdarza się jednak, że organizm chorego psa szybko przyzwyczai się do leku i przestanie na niego reagować. W takim przypadku oraz wtedy, gdy objawy chorobowe są bardzo nasilone, u chorych wykorzystuje się leki uspokajające (przeciwdepresyjne), które podaje się w małych dawkach. Leczenie operacyjne polega natomiast na chirurgicznym odbarczeniu korzenia nerwu trójdzielnego, co powoduje zablokowanie jego rozgałęzień (obecnie w bogatych krajach, do wykonania tego mikrozabiegu wykorzystuje się już laser).

     W przypadku przyczyny która leży w uwarunkowaniach anatomiczno-okluzyjnych (np. nieprawidłowy zgryz) najczęściej pomóc może przede wszystkim korekta zgryzu. Natomiast w przypadku zdiagnozowania zaburzeń funkcjonalnych, pomocna będzie osteopatia, czyli terapia manualna.

Tagi artykułu: