Udostępnij ten artykuł.

Ptaki łowne w Polsce (lista gatunków i okresy polowań)

Z poniższego artykułu dowiesz się:   

  • Jakie są ptaki łowne w Polsce.
  • Poznasz krótką charakterystykę ptaków łownych.
  • Dowiesz się, gdzie można zobaczyć poszczególne gatunki ptaków.
  • Dowiesz się w jakich okres można polować na przedstawione łowne ptaki polskie.

Do ptaków łownych zalicza się te gatunki ptaków, które żyją w naturalnym środowisku i są pozyskiwane przez człowieka podczas polowań. Pozyskiwanie ptaków łownych jest jednym z elementów gospodarki łowieckiej. Polowanie na ptaki łowne w Polsce powinno przebiegać zgodnie z obowiązującym prawem łowieckim. Zasady, według których w Polsce można organizować polowania reguluje Ustawa z dnia 13 października 1995 roku Prawo łowieckie. Ustawa to głosi między innymi, że zwierzęta łowne w stanie wolnym są dobrem narodowym i stanowią własność Skarbu Państwa.

myśliwy i upolowane ptaki łowne

Głównymi celami łowiectwa są:

  • ochrona, zachowanie różnorodności i gospodarowanie populacjami zwierząt łownych;
  • ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego na rzecz poprawy warunków bytowania zwierzyny;
  • uzyskiwanie możliwie wysokiej kondycji osobniczej i jakości trofeów oraz właściwej liczebności populacji poszczególnych gatunków zwierzyny przy zachowaniu równowagi środowiska przyrodniczego;
  • spełnianie potrzeb społecznych w zakresie uprawiania myślistwa, kultywowania tradycji oraz krzewienia etyki i kultury łowieckiej.

Większość ptaków łownych jest pod ochroną gatunkową. Prawo łowieckie zostało ustanowione między innymi w celu zapewnienia ochrony zwierząt i środowiska naturalnego. Zabrania się kłusownictwa, polowania poza wyznaczonymi obszarami, wybierania jaj piskląt ptaków łownych, niszczenia gniazd i przetrzymania ptaków żywych lub martwych w celu sprzedaży. Polowanie na zwierzęta można organizować tylko w ściśle określonych okresach łowieckich.

Ptaki łowne w Polsce to głównie przedstawiciele 4 rodzin:

  1. kurowate – jarząbek, bażant, kuropatwa;
  2. kaczkowate – gęś gęgawa, gęś zbożowa, gęś białoczelna, krzyżówka, cyraneczka, głowienka, czernica;
  3. bekasowate – słonka, kszyk;
  4. chruściele – łyska.

Poznaj najpopularniejsze ptaki łowne w Polsce i Europie Środkowej. Przedstawiamy listę gatunków ptaków łownych ze zdjęciami oraz okresy polowań na dzikie ptaki.

Opis gatunków ptaków łownych

Ptaki łowne w Polsce - jarząbek

Jarząbek to najmniejszy ptak z rodziny europejskich kurowatych. Głównie występuje w strefie lasów iglastych Eurazji. W Polsce występuje nielicznie na obszarze Karpat i Sudetów. Trudno go wypatrzyć, gdyż jarząbek ukrywa się w gęstych starodrzewach liściastych i mieszanych. Występuje  na terenach górskich, czasami w dolinach i mokradłach porośniętych drzewami. Są to ptaki polskie prowadzące osiadły tryb życia, zimują w Polsce. Do życia potrzebują gęstych i różnorodnych zarośli, lasów obfitujących w pokarm i licznych kryjówek.

ptak łowny w Polsce - jarząbek zwyczajny

ptak łowny jarząbek zwyczajny (Tetrastes bonasia)

Charakterystyczne cechy wyglądu ptaka to krępa sylwetka i krótkie nogi. Wierzch ptaka jest szaro-brunatny poprzecinany licznymi pręgami. Na głowie na charakterystyczny czubek, a wokół oczu czerwone korale. Długość ciała waha się od 35 do 45 cm, rozpiętość skrzydeł od 50 do 62 cm, a waga od 350 do 470 g. Jarząbki łączą się pary w okresie jesiennym. Samiec jest wierny samicy, co jest rzadkie u kuraków. Okres zimy spędzają pojedynczo. Na wiosnę rozpoczynają się widowiskowe toki. Samce stroszą pióra i wydają charakterystyczne dźwięki – gwizdy. Gniazda budują w ukryciach, pod gałęziami, w krzakach i korzeniach drzew. Rzadko budują gniazda na drzewach. Żywią się owocami leśnymi, kwiatami, młodymi pędami, a także owadami i ich larwami.  Okres łowny przypada od 1 września do 30 listopada.

Ptaki łowne w Polsce – bażant

Bażant to ptak z rodziny kurowatych. Pierwotnie był to ptak azjatycki, jednak już w czasach starożytnych zaczął być sprowadzany na zachód. W Polsce i w innych krajach europejskich populacja bażantów jest sztucznie podtrzymana w celach łowieckich. Bażanty występują głównie na obszarach nizinnych. Obecnie wykształciło się wiele lokalnych podgatunków. W Polsce występuje wiele odmian bażantów określanych zbiorczą nazwą colchicus.

ptak łowny bażant zwyczajny

ptak łowny bażant zwyczajny (Phasianus colchicus)

Jest to duży ptak grzebiący, którego wielkość zbliżona jest do kury domowej. Długość ciała samicy wynosi od 65 do 80 cm, koguta od 85 do 95 cm. Waga samca – ok. 1,5 kg, samicy ok. 1 kg. Charakterystyczne cechy ich wyglądu to mocne i długie nogi, które umożliwiają szybkie poruszanie się po ziemi. Samce są większe od samic, mają dłuższy ogon i kolorową szatę. Pióra samców przybierają odcienie fioletu, rudego, żółtego, szarego i bieli. Brzuch jest czarny, głowa  zielona z metalicznym połyskiem, a na szyi znajduje się biała obroża. Samice są mniejsze i mniej kolorowe. Ich ubarwienie jest szaro-czarno-brązowe z domieszką bieli.

Ptak łowny odżywia się różnorodnym pokarmem: ziarnami, jagodami, korzonkami, pędami roślin oraz bezkręgowcami. Prowadzi osiadły tryb życia. Bażanty skupiają się w niewielkich grupach liczących po kilka ptaków. Grypy rozpadają się wiosną, wówczas koguty rozpoczynają gody. Przymilają się do samic, przynoszą im pokarm, prezentują swoje pióra i wydają charakterystyczne dźwięki – gdakanie. Samce zazwyczaj mają kilka partnerek. Budują gniazda na ziemi, w zagłębieniach wysłanych trawami.

Okres łowny na samce przypada od 1 października do końca lutego. Na samice od 1 października do 31 stycznia, i to wyłącznie na terenach Ośrodków Hodowli Zwierzyny.

Ptaki łowne w Polsce – kuropatwa

Kuropatwa jest dużym ptakiem z rodziny kurowatych. Występuje w całej Europie i Azji Środkowej. W Polsce występuje nielicznie, głównie na obszarach nizinnych. Zamieszkuje pola porośnięte drzewami i krzewami. Gniazda buduje na ziemi, między roślinnością. Kuropatwy żywią się roślinami – ziarnami zbóż, jagodami, trawami i ziołami. Latem odżywiają się również owadami. Samce w niewielkim stopniu różnią się od samic. Głowa kuropatwy i kark są oliwkowoszare, a policzki rude. Pióra są szarobrunatne poprzecinane rdzawymi i czarnymi pręgami. Na skrzydłach ma niewielkie białe plamki, a na brzuchu rudawą plamę w kształcie podkowy. Długość ciała wynosi ok 30 cm, rozpiętość skrzydeł 55cm, a waga ok 400 g.

ptaki łowne w polsce kuropatwy

ptaki łowne kuropatwy zwyczajne (Perdix perdix)

Kuropatwy do godów przystępują wczesną wiosną, na przełomie lutego i marca. Ptaki łączą się w pary i zajmują swój teren, które bacznie pilnują. Gniazda budują w dołach ziemi wyścielanymi źdźbłami traw. Młodymi opiekują się oboje rodziców. Ptaki żyją w niewielkich rodzinnych stadach. Zimą mogą się łączyć w większe grupki. W ostatnich latach liczebność kuropatw znacznie się zmniejsza, za co głównie odpowiedzialny jest człowiek.

Okres polowań na kuropatwy trwa od 11 września do 21 października, a w drodze odłowu – do 15 stycznia.

Ptaki łowne gatunki dzikich gęsi

ptaki łowne w polsce gęś gegawa

ptaki łowne gęś gęgawa

Gęś gęgawa jest ptakiem wodnym z rodziny kaczkowatych. Jest to duży ptak wędrowny, występujący w Eurazji. Jest to przodek gęsi domowej. Gęsi podczas lotu tworzą charakterystyczny układ klucza. Lubią ukrywać się w zaroślach, preferują bagniste tereny porośnięte trzcinami i krzewami. Samce są większe od samic, jednak ich ubarwianie jest takie samo. Ich pióra są szare, spód jaśniejszy, brzuch biały. Nogi różowe, a dziób pomarańczowy. Długość ciała ok. 80-100 cm, rozpiętość skrzydeł do 15 cm. Waga samca wynosi ok. 5 kg, samicy ok. 4 kg. Gęsi gęgawy łączą się w pary na całe życie. Jeśli partner zginie, ptak nie znajduje innego, tylko spędza życie samotnie. Gniazda budują na lądzie lub w wodzie. Układają rośliny wodne gałązki i trawy na wysepkach, w trzcinach, szuwarach i przy brzegach rzek i jezior.

ptaki łowne w polsce gęś zbożowa

ptaki łowne w polsce gęś zbożowa

Gęś zbożowa jest ptakiem średniej wielkości – długość ciała wynosi ok. 75 cm, rozpiętość skrzydeł 150 cm. Ma masywne ciało, długa szyję, krótki ogon i nogi. Ciało jest krępe, skrzydła szerokie i ostro zakończone. Dziob czarno-żółty, czasami biały u nasady. W locie często formują klucze i wydają charakterystyczne dźwięki.  Gęś gęgawa gniazduje w pobliżu zbiorników wodnych, w tajdze i tundrze. Poza sezonem lęgowym przebywają na polach i pastwiskach w grupach rodzinnych lub stadach liczących nawet kilka tysięcy ptaków.

ptaki łowne w polsce gęś białoczelna

gęsi białoczelne

Gęś białoczelna jest jedną z najmłodszych gęsi. Ubarwienie ptaka jest szarobrązowe z białymi i czarnymi plamami. Gęś białoczelna żeruje na łąkach i pastwiskach w pobliżu zbiorników wodnych. W locie często formuje klucze lub rzędy. Jest to ptak wędrowny, na terenach lęgowych można go spotkać od kwietnia do maja. Gęś buduje płytkie wyścielone puchem gniazda. Pary gniazdują samotnie. Gęsi żywią się głównie zielonymi częściami roślin i nasionami.

Okres łowny na dzikie gęsi przypada od 15 września  do 21 grudnia.

Ptaki łowne w Polsce – krzyżówka

Kaczka Krzyżówka jest to duży ptak wodny z rodziny kaczkowatych. Przodek kaczki domowej. Często można ją spotkać w rzekach i jeziorach. Samiec mocno różni się od samicy. W okresie godowym samiec jest szaro-brązowo-biały z połyskliwą zieloną głową oddzieloną od reszty ciała białą obrożą.

Samica ma biało-kremowo-beżową głowę, ciemną przepaskę przez oko i pomaranćzowo-białe upierzenie. Długość ciała wynosi ok. 50–65 cm, rozpiętość skrzydeł: 76–102 cm, a masa ciała ok. 750-1570 g.

ptaki łowne kaczki krzyżówki

krzyżówki (ptaki)

Krzyżówki często nurkująw poszukiwaniu pożywienia. Przebywająw stadach z innymi ptakami wodnymi. Bardzo dobrze i szybko latają. Niektóre samce tracązdolnośćlatania. Z reguły sąto ptaki oswojone z kontaktami z ludźmi. Samiec wydaje dźwięki: kłek-kłek-kłek. Dźwięki samicy to typowe kwakanie. Krzyżówki bytująw pobliżu wodnitych obszarów, na rzekach, jeziorach i stawach miejskich. Czasami zasiedlająbudynki w miastach. Kaczki żywiąsięgłównie roślinami wodnymi. Krzyżówki często sądokarmiane przez ludzi, głównie pieczywem, co niekorzystnie wpływa na ich zdrowie. Nadmiar chleba w diecie kaczki może powodowaćnieuleczanąchorobęanielskie skrzydło objawiającąsiędeformacjąstawu w skrzydle. Wada ta utrudnia lub całkowicie uniemożliwia latanie.

Gatunek łowny przypada w okresie od 15 sierpnia do 21 grudnia.

Ptaki łowne w Polsce – cyraneczka

Cyraneczka jest wędrowną kaczką wielkości gołębia. Jedna z najmniejszych pływających kaczkowatych w Europie. Ma białą głowę, krótki dziób i połyskujące zielone, biało obrzeżone lusterko. Samiec w szacie godowej ma rdzawą głowę mieniąca się i mieniącą się zielono przepaskę obejmująca głowę i sięgającą karku. Samica jest brązowa, nakrapiano licznymi plamkami. Cyraneczki szybko latają, choć z reguły w stadach. Długość ciała od 30 o 43 cm, rozpiętość skrzydeł od 58 do 65 cm, masa ciała od 200 do 450 g.

ptaki łowne w polsce cyraneczki

ptaki łowne cyraneczka zwyczajna (Anas crecca)

Najczęściej można je spotkać w pobliżu zbiorników wodnych i przy bagnistych brzegach. Wydają miękkie dźwięki: krlik. Na obszary Polski przylatują w marcu i kwietniu oraz sierpniu i październiku. W okresie wiosennym i letnim żywią się głównie pokarmem zwierzęcym, w okresie jesiennym i zimowym – pokarmem roślinnym. Żyją w grupach rodzinnych lub stadach mieszanych.

Okres łowny na cyraneczki przypada od 15 sierpnia do 21 grudnia.

Ptaki łowne w Polsce – głowienka zwyczajna (Aythya ferina)

Głowienka to średniej wielkości kaczka nurkująca. Jest to ptak łowny wędrowny. Ma rdzawą stosunkowo dużą głowę i szyję, czarną pierś, popielate skrzydła i boki ciała. Głowienka często nurkuje i zazwyczaj śpi na na wodzie. W locie wydaje charakterystyczne dzięki: kurr kurr. Długość ciała wynosi ok. 42–58 cm,  rozpiętość skrzydeł ok. 72-89 cm, a masa ok. 700–1100 g.

ptaki łowne w polsce głowienka zwyczajna

ptaki łowne głowienka zwyczajna

Żywi się roślinami wodnymi i drobnymi bezkręgowcami wyszukiwanymi pod wodą. Zamieszkuje głównie płytkie wody śródlądowe. Gniazda buduje przy brzegach z roślinnością bagienną. Gniazda najczęściej są ukryte w Po uzyskaniu samodzielności wędruje w różnych kierunkach. Na obszarach lęgowych ptaka można spotkać w okresie od lutego do października. Poza sezonem lęgowym żyją głównie w stadach. Samce od czerwca do lipca odlatują do miejsc, w których przechodzą upierzenie.

Gatunek łowny od 15 sierpnia do 21 grudnia.

Ptaki łowne w Polsce – czernica (Aythya fuligula)

Kaczka Czernica jest średniej wielkości ptakiem nurkującym z rodziny kaczkowatych. W okresie spoczynkowym upierzenie samca jest czarnobrązowe, boki białe i szare, a na głowie ma wydłużone pióra tworzące czubek. W szacie godowej samiec jest czarny, boki są białe, a czubek jest wydłużony. Upierzenie samicy jest podobne do samca w okresie spoczynkowym, ale zazwyczaj ma ona biały pierścień u nasady dzioba i ciemniejsze pióra boczne. Długość ciała czernicy wynosi ok. 40–56 cm, rozpiętość skrzydeł 68-89 cm, a masa ciała ok. 500–1400 g.

ptaki łowne w polsce kaczka czernica

ptaki łowne czernica (Aythya fuligula)

Ptaki żyją głównie w wodzie, często nurkują. Latają szybko w linii prostej. Wydają charakterystyczne dźwięki: karr. Czernica bytuje w wolno płynących wodach lub wodach stojących o płytkich brzegach pokrytych bujną roślinnością wodą lub na wysepkach. Gniazda buduje w roślinności nadbrzeżnej, głównie w tataraku i na wysepkach. Jest to ptak osiadły lub wędrowny, poza okresie lęgowym żyje w grupach rodzinnych lub małych stadach.

Okres łowny na czernice przypada od 15 sierpnia do 21 grudnia.

Ptaki łowne w Polsce – łyska (Fulica atra atra)

Łyska jest średniej wielkości ptakiem z rodziny chruścieli. Długość ciała wynosi ok. 37–42 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 70 cm, a masa ciała ok. 0,6–1,2 kg Podczas pływania zanurza się głęboko w wodzie. Zarówno samce, jaki samice są łupokowoczarne, mają biały dziób i białą blaszkę na czole. Bardzo dobrze nurkuje. Lata niechętnie, choć dość spranie i szybko. W okresie lęgowym jest to ptak wyraźnie terytorialny. Łyski często staczają ze sobą walki w obronie miejsc gniazdowania. Wydają charakterystyczne dźwięki: kowk i pisk.

ptaki łowne w polsce łyska zwyczajna

ptaki łowne łyska zwyczajna

Ptak zamieszkuje płytkie wody pokryte roślinnością bagienną. Poza sezonem lęgowym występuje także w rzekach, otwartych wodach, brzegach morskich,  nawet w stawach miejskich. Gniazdo zakłada w roślinności wodnej, tuż przy otwartym lustrze wody, czasami na otwartej wodzie. Łyska żywi się częściami roślin, mięczakami wodnymi zbieranymi na wodzie, pod wodą lub na lądzie.

Okres łowny na łyski przypada od 15 sierpnia do 21 grudnia.

Ptaki łowne w Polsce – kszyk (Gallinago gallinago)

Kszyk jest małym ptakiem z rodziny bekasów. Ma krótkie nogi, krótką szyję i bardzo długi dziób. Samice nie różnią się zbytnio od samów. Upierzenie jest jasnobrązowe z ciemnobrązowymi i białymi plamkami. Długość ciała wynosi ok25-27cm, rozpiętość skrzydeł ok. 37-45 cm, a
masa ciała ok. 70 -180 g. Kszyk zazwyczaj stoi na pograniczu wody i lądu i przeszukuje dziobem muł. W razie zagrożenia podrywa się i leci szybko zygzakiem. Podczas toków wykonuje się widowiskowe loty tokowe polegające na wzbijaniu się do góry i gwałtownym opadaniu w dół. Jeżeli jest zaniepokojony wydaje charakterystyczne dźwięki: ekh-ekh. W okresie toków wydaje dźwięki: tikut tikut.

ptaki łowne bekas kszyk

ptaki łowne bekas kszyk (Gallinago gallinago)

Kszyk bytuje na bagnistych obszarach, w pobliżu wilgotnych łąk i mulistych brzegów wód. Buduje gniazda w trudno dostępnych miejscach, w trawiastych zagłębieniach. Jest to ptak częściowo wędrowny, na obszarach lęgowych można go spotkać od marca do października. Żywi się drobnymi bezkręgowcami, które znajduje na ziemi lub w mule.

Ptaki łowne w Polsce – słonka

Słonka jest ptakiem z rodziny bekasowatych. Ma stosunkowo małą głowę, długi i prosty dziób, krępe ciało i krótkie nogi. Oczy są umieszczone w tyle głowy. Upierzenie samca i samicy jest brązowe z ciemnymi plamkami tworzącymi poprzeczne fale. Długość ciała wnosi ok. 31-36 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 55-60 cm, a masa ciała ok. 145-440 g.

Ich lot przypomina lot nietoperza. Wydają charakterystyczne dźwięki: pst-pst i kwor kwor. Jest to ptak częściowo wędrowny, na terenach lęgowych można go spotkać od marca do lipca.Słonki prowadzą skryty tryb życia, choć poza sezonem lęgowym żyją częściowo na otwartym terenie. Żyją głównie w lasach, w pobliżu wilgotnych i bagnistych terenów. Gniazda buduje w trudno dostępnych miejscach. Słonki żywią się robakami, dżdżownicami i innymi drobnymi zwierzętami żyjącymi w glebie.

Jest to ptak często poszukiwany przez myśliwych. Okres łowiecki na słonkę przypada od 1 września do 21 grudnia.

Tagi artykułu: