O oczach psów rasy siberian husky wymyślono już bardzo dużo przeróżnych historii, mitów i legend. Faktem jest, że ich oczy bywają dziwne kolorystycznie, jednak nie są wcale takie niesamowite, jak można by sądzić.
Wiele osób jest przekonanych, że modne obecnie psy rasy siberian husky mają wyłącznie niebieskie oczy, co jednak nie jest do końca prawdą. Często bowiem oczy syberian husky jedno oko niebieskie, a drugie np. brązowe. Czasem nawet te psy wyglądają tak, jakby miały bielmo na oku. Nie są to jednak żadne czary mary, lecz po prostu częsta u tej rasy psów różnooczność. Jeszcze kilkanaście lat wstecz cechy te budziły zaniepokojenie i niepewność, były powodem wymyślania przez ludzi dziwacznych teorii na temat tego, co kryją w sobie oczy psów syberian husky. Na szczęście obecnie rasa siberian husky zadomowiła się już w Europie i Polsce na dobre, więc i nietypowa kolorystyka oczu tych psów przestała dziwić i wzbudzać aż tak wielkie emocje. Nadal jednak pokutuje przekonanie, że najbardziej wartościowe husky to te, które posiadają niebieskie oczy. Takie niebieskookie husky mają więc największe wzięcie w sprzedaży szczeniąt. Z tego powodu hodowcy psów tej rasy bez opamiętania zaczęli rozmnażać głównie niebieskookie zwierzęta. Wielu robi to na dodatek bez względu na wartość wystawowo-użytkową kojarzonych do rozrodu par. Liczy się głównie jedno – oboje rodzice muszą mieć niebieskie oczy! Na logiczną selekcję w innych, bardziej pożądanych kierunkach nie mają już czasu. Nowe pokolenia psów tej rasy często więc dziedziczą w związku z tym wiele różnych przypadło.ści. Należy mieć zatem świadomość, że niektóre choroby syberian husky są sprzężone ze specyfiką kolorystyki ich oczu.
niebieskie oczy siberian husky
Jak powinny wyglądać oczy psów siberian husky zgodne z wzorcem tej rasy?
Zgodnie ze standardem wzorca rasy, oczy syberian husky powinny ustawione lekko skośnie, co nadaje im kształt migdała. Kolorystyka oczu tej rasy przewiduje barwę brązową (w różnych odcieniach) lub niebieską. Wzorzec dopuszcza jednak także oczy różnych kolorów, czyli jedno niebieskie, a drugie brązowe i nie jest to uznawane za wadę. Zupełnie powszechne jest także występowanie w tej rasie osobników, u których nawet jedno oko potrafi być dwubarwne (niebiesko-brązowe – czyli gdy na ciemnobrązowej tęczówce są niebieskie plamy o różnych kształtach, lub odwrotnie, gdy na niebieskiej tęczówce są plamy brązowe). Ta cecha również jest uznawana jako pełnowartościowa dla przedstawicieli rasy husky. Ponadto, oczy psów syberian husky mogą też być wybarwione tak, że kolor ten będzie związany z umaszczeniem sierści. Często więc zdarza się, ze psy o sierści brązowo-białej mają oczy koloru jasnobrązowego lub nawet żółtego. Odpowiada za to gen rozjaśniający pigmentację sierści. Nigdy nie wiadomo jakie oczy będą miały szczenięta husky. Dotychczas nie przeprowadzano bowiem udanych badań zmierzających do ostatecznego wyjaśnienia sposobu dziedziczenia barwy oczu u psów tej rasy. Jak dotąd ustalono jedynie, że kolor tęczówki stanowi u nich wynik współdziałania wielu różnych genów. Jednak oczy syberian husky o barwie brązowej uważa się za dominujące zarówno w stosunku do drugich najpopularniejszych oczu niebieskich, jak i rzadziej spotykanych oczu dwubarwnych. Oko mające dwa kolory jest ponadto uważane za recesywne w stosunku do wszystkich innych, wcześniej wymienionych. Co ciekawe, u tej rasy wszystkie szczenięta po narodzinach są niebieskookie. Z początku barwa ich oczu jest bez wyjątku granatowa, co niejednego laika wprowadza w błąd. Dopiero z czasem oczy psów syberian husky stają się najpierw szare, potem bardziej wyraziste i zmieniają barwę na właściwą genetycznie dla danego osobnika – albo rozjaśniają się do niebieskich, albo zaczynają pojawiać się na nich brązowe plamki, które z czasem wypełniają całą tęczówkę. Najtrudniej jest więc ocenić stałą barwę oczu u szczeniąt, w tym przede wszystkim tych, które mają umaszczenie brązowo-białe. U dorosłych osobników mających takie umaszczenie ich oczy często bywają rozjaśnione.
brązowe i niebieskie oczy siberian husky
Oczy psów siberian husky oraz ich wpływ na wygląd i użytkowość tych psów
Wielu hodowców i kynologów uważa, że barwa oczu psów siberian husky wywiera bardzo istotny wpływ na wyraz całej ich głowy. Oczy ciemne nadają psu wygląd spokojny, dystyngowany i łagodny. Natomiast oczy jaśniejsze, w tym niebieskie wyglądają na bardziej okrągłe (bo źrenica jest w nich lepiej widoczna) i sprawiają niepokojące wrażenie „dzikości”. Bez względu jednak na nasze wrażenia estetyczne fachowcy podkreślają, że zarówno kształt, jak i kolor oczu u siberian husky stanowią poważne cechy użytkowe. Alice Watt, jedna z czołowych hodowców i sędziów husky z USA zauważyła bowiem, że kształt oka u psów Północy to nie tylko uboczny efekt pracy hodowlanej, ale również cecha przystosowawcza służąca optymalnemu dostosowaniu zwierzęcia do trudnych warunków atmosferycznych. Nieduże oko kształtu migdałowatego lepiej bowiem chroni te psy przed wiatrem i mrozem. Ponadto im większe są oczy, tym bardziej stają się podatne na urazy. Dla użytkowości husky ważna jest też barwa oczu, ponieważ te o jasnej tęczówce są bardziej wrażliwe na promienie słoneczne, szczególnie w słoneczne dni na śniegu. Niebieskooki pies musi więc wtedy mocno mrużyć oczy. Do pracy na śniegu zdecydowanie bardziej przydatne są więc osobniki o ciemnej tęczówce. Bardzo śmiesznie wyglądająca jest przy tym reakcja psów różnookich, ponieważ na słońcu wyglądają, jakby „puszczały do nas oczko". One jednak po prostu bronią w ten sposób jaśniejsze oko przed słońcem. Dla ludzi na oślepiająco białym ode zimowego śniegu szlaku jedynym ratunkiem są ciemne okulary, jednak psy takiej możliwości oczywiście nie mają. Może więc niebieskooki husky wygląda cudniej, ale praktyczniejsze do pracy w zaprzęgu i nie tylko są jednak psy o ciemno-brązowych oczach. Psy, które na dalekiej Północy swoją pracą w zaprzęgu zarabiają na utrzymanie, jednego dnia muszą nieraz pokonywać nawet po ok. 50 km dziennie, a nierzadko i więcej. Jasnookie osobniki nie miałyby w takiej pracy czego szukać.
kolorowe oczy siberian husky
Z tego względu w niektórych krajach (szczególnie w USA i Kanadzie), także ciepłych (np. Hiszpania i Meksyk) nawet u husky selekcjonowanych wyłącznie na wystawy preferuje się oczy brązowe. Uzasadnia się to właśnie lepszym przystosowaniem do warunków pogodowych oraz mniejszymi problemami przy ich wychowie. Powszechnie uznaje się przy tym, że husky mające niebieskie i oczy są bardziej podatne na różne choroby i urazy oczu, a nawet może dochodzić u nich do utraty wzroku. Nie oznacza to jednak, że tylko niebieskookie husky są zagrożone chorobami.
Kolor oczu a choroby siberian husky
W wielu krajach hodowcy i miłośnicy tej rasy biją na alarm z powodu tego, że coraz więcej husky dziedziczy choroby związane z kolorem oczu. Poważnym problemem u tej rasy są obecnie szczególnie następujące dziedziczne choroby: zaćma, dystrofia rogówki oka, czy postępujący zanik siatkówki (PRA). Badania przeprowadzone w 1999 r. przez American College of Veterinary Ophtalmologists wykazały taką zaćmę aż u 8% badanych husky. Jednak sytuacja jest prawdopodobnie groźniejsza, bowiem organizacja amerykańska Canine Eye Registry Foundation oszacowała, że ilość chorych psów może sięgać realnie nawet 15-18%! Natomiast dystrofię rogówki stwierdza się u 3%, a postępujący zanik siatkówki PRA u niecałego 1% badanych psów syberian husky. Wymienione choroby syberianów huskywystępują przy tym bez względu na płeć i u niektórych osobników przyczyniać się do utraty ostrości widzenia, lub nawet do całkowitej ślepoty. Poniżej scharakteryzowano te trzy choroby oczu u husky.
Choroby siberian husky – zaćma
Zaćma występuje u psów w formie dziedzicznej lub starczej. Jednak w omawianym przypadku chodzi o zaćmę dziedziczną, która może wystąpić już u trzymiesięcznych szczeniąt husky. Soczewka w chorym oku przestaje być przezroczysta, mętnieje i ogranicza przez to ilość promieni świetlnych docierających do oka. Nieleczony rozwój zaćmy postępuje i pies stopniowo traci wzrok, a nawet całkowicie ślepnie. U husky zaćma dziedziczna zwykle tworzy się w tylnej części soczewki ocznej i z początku bywa widoczna tylko w jednym oku, natomiast w drugim ujawnia się dopiero po kilku miesiącach. Dotychczasowe badania dotyczące zaćmy dziedzicznej u psów pozwoliły wnioskować, że jest ona cechą recesywną. Obecnie naukowcy próbują stworzyć prosty test DNA wykrywający nosicieli genu odpowiedzialnego za dziedziczenie zaćmy.
brązowe i niebieskie oczy siberian husky
Choroby siberian husky – dystrofia rogówki oka
Chorobę tę powoduje nieprawidłowe odkładanie się lipidów w rogówce ocznej i matowienie przez to jej jednej, lub nawet kilku warstw. Choroba ta może ujawni
się w różnym wieku psa. Często jednak bywa niemożliwa do wykrycia przed ukończeniem 4-6 roku życia przez psa. Nie ma więc zwykle pewności, czy do hodowli dobiera się osobniki wolne od tej choroby. Dystrofia rogówki atakuje oboje oczu, choć niekoniecznie w jednakowym stopniu. Prowadzone dotąd badania wykazały, że choroba ta jest dziedziczona jednym genem recesywnym. Częściej też zapadają na nią suki, w porównaniu z psami.
Choroby siberian husky – postępujący zanik siatkówki (PRA)
W chorobie tej uszkodzeniu ulega siatkówka oczna. Zależnie od tego, która jej część zostanie uszkodzona, rozróżnia się postępujący zanik siatkówki lub centralny zanik siatkówki. Postępujący zanik siatkówki może objawiać się nawet w wieku 6 miesięcy u psa. Dochodzi wtedy do uszkodzenia komórek światłoczułych służących do widzenia w słabym świetle. Pogarsza to więc jedynie widzenie nocne. Dopiero dalszy rozwój choroby osłabia wzrok także przy świetle dziennym, a nieleczony powoduje zupełną ślepotę. Uszkodzenie ostatecznie dotyka obojga oczu. Odkryto przy tym, że PRA jest dziedziczony poprzez pojedynczy gen recesywny. Pies chory na centralny PRA traci wzrok tylko częściowo, przez co reaguje na przedmioty będące w ruchu. Widzi też lepiej w świetle nocnym, niż dziennym. Centralny PRA ujawnia się między pierwszym a 5 rokiem życia. Taki osobnik mógł więc zostać wcześniej wykorzystany do hodowli (do rozrodu). Na dodatek mechanizm dziedziczenia tej choroby nie został jeszcze odkryty. Problemy te sprawiają, że centralny PRA niezwykle trudno wyeliminować z hodowli.
brązowe oczy siberian husky
U psów rasy siberian husky występuje bardzo nietypowy rodzaj PRA, nazywany XLPRA (od angielskiego określenia „X Linked PRA”). Jak na razie tę postać omawianej choroby wykryto jedynie w tej rasie psów i u człowieka. Ta cecha chorobowa jest genetycznie przenoszona na chromosomie X, a więc przez samce posiadające chromosomy płci XY. Samce husky są więc albo całkowicie zdrowe, albo bądź chore. Suki mogą być jednak nosicielkami PRA i to nawet wtedy, gdy u nich samych choroba ta ujawniła się wyłącznie w małym stopniu. Uszkodzenia siatkówki w stylu PRA są wtedy nieznaczne i nie powodują utraty wzroku w takim stopniu, jak u chorych samców. Z powodu opisanego tu sposobu nietypowego dziedziczenia XLPRA, u rasy syberian husky prowadzone są obecnie badania zmierzające do stworzenia odpowiedniego testu wykrywającego obecność szkodliwego genu u suk nosicielek. Ponieważ PRA może się ujawniać dopiero u dorosłych, kilkuletnich już psów, jedynie coroczne badanie oczu u husky może zapobiegać rozprzestrzenianiu się tej choroby w hodowlach.
Choroby siberian husky – podsumowanie
Z powodu rosnących przypadków dziedziczenia chorób oczu u syberian husky, już wiele lat temu w niektórych krajach na świecie hodowcy i kluby rasy podjęły kroki zmierzające do maksymalnego zmniejszenia liczby psów-nosicieli. Należy jednak wiedzieć, że coroczne badania oczu u husky nie dają jednak gwarancji, że pies który w wieku jednego roku nie wykazywał zmian chorobowych, pozostanie nadal zdrowy do końca życia. Omawiane choroby syberianów huskysą w większości dziedziczone za pomocą genów recesywnych, więc czasem nawet psy zdrowe mogą być nosicielami takich niepożądanych genów chorobowych i będą je bez wiedzy hodowcy przekazywały potomstwu. Próby genetyczne i inne dotyczące oczyszczenia tej rasy z chorób dziedzicznych, bez względu na ich skuteczność, są jednak jak najbardziej pożądane i powinno się je kontynuować na całym świecie. Najbardziej znaną wśród hodowców inicjatywą na rzecz zwalczania dziedzicznych chorób u rasy husky jest rejestr Siberian Husky Ophthalmologic Register (SHOR), powołany w 1979 r. przez Siberian Husky Club of America.
dwukolorowe oczy siberian husky
Do tego rejestru wgląd mają wszyscy posiadacze psów rodowodowych rasy husky. Wszystkie psy wpisane do tego rejestru są potencjalnie wolne od chorób dziedzicznych. Aby jednak pies mógł się w nim znaleźć, po ukończeniu pierwszego i każdego kolejnego roku życia musi pozytywnie (brak chorób i ich nosicielstwa) przejść kompleksowe badanie oczu, zrobione wyłącznie przez dyplomowanego specjalistę American College of Veterinary Ophthalmologists. Wpis w tym rejestrze jest ważny tylko jeden rok, potem procedura musi być powtórzona co roku. Wpisane tu psy i suki rozpłodowe dają jednak gwarancję idealnego zdrowia w omawianym zakresie. Obecnie przy niekorzystnym wpływie zbyt lekkomyślnego „ulepszania” ras psów na ich zdrowie, takie inicjatywy są jak najbardziej potrzebne. Światowej sławy hodowcy siberian husky powinni do tego kierować się nie tylko samym wyglądem swoich psów, ale również ich zdrowiem. Nawet najpiękniejszy pies nie będzie w pełni wartościowy, jeśli nie będzie miał badań wykluczających genetycznie dziedziczne choroby oczu i inne. Dzisiaj jest to już sprawą prestiżu renomowanych hodowli i przedmiotem ich autoreklamy (np. w USA, Hiszpanii, Francji).