Rasa: Czuwacz słowacki

SŁOWACKI CZUWACZ Slovenský Cuvac (Slovakian Chuvach)

Historia

Słowackie Czuwacze zostały wyhodowane w Tatrach i służyły pierwotnie do pilnowania gospodarstw, stad owiec, patrolowania terenu oraz przepędzania drobiu.

Grupa psów górskich o charakterystycznym białym umaszczeniu wywodzi się od arktycznych wilków, których szczątki, datowane na epokę przedlodowcową, zachowały się w dobrym stanie w lodowcach gór Europy m.in. na północnych stokach Kaukazu, na Bałkanach, w Karpatach, Tatrach, północnych stokach Abruzzów i Alp i Pirenejach. We wzorcu rasowym czytamy, że w rejonach występowania, charakteryzujących się chłodniejszym i bardziej wilgotnym klimatem, górskim psom towarzyszyła charakterystyczna flora i fauna, do dziś - jak wykazał szwedzki badacz Wahlenberg - zachowana w Skandynawii. Pokrewieństwo zwierząt z gór Europy kontynentalnej z fauną Skandynawii odnosi się do rozmaitych gatunków i ras; i tak najbliższym krewniakiem występującego w Karpatach i Tatrach konia huculskiego jest norweski gudbranstal. Północnym odpowiednikiem tatrzańskiego czuwacza jest natomiast pomorski pies pasterski (Pommernscher Hutehund) i inne.

Psy, pierwotnie utrzymywane w rejonach górskich, szybko zyskały popularność wśród turystów. Wczasowicze kupujący u miejscowych mieszkańców regionalne produkty, nabywali również puchate szczenięta czuwaczy. Hm, wygląda znajomo! Po polskiej stronie swego czasu również kwitł handel szczeniętami Owczarków Podhalańskich. Szczególnie imponujące osobniki po dziś dzień nazywane są „liptakami”, co ma odnosić się do ich słowackiego pochodzenia.

Pierwsze księgi rodowodowe dla czuwaczy zostały założone w latach 30. XX wieku przez prof. Antona Hruzę z Wyższej Szkoły Weterynaryjnej w Brnie. Pierwsze osobniki wciągnięte na listę rodowodową pochodziły z tatrzańskich miast: Liptovska Luzna, Kokava, Vychodna  oraz z Rachova. Pierwsza hodowla, o nazwie „Ze zlate studny” została założona w Svitavach koło Brna. Stare linie hodowlane czuwaczy słowackich wywodzą się z miejscowości Liptovske Hole, Velky Choc, Martin, Jedlova, Jeseniky, a także z Zakopanego.

Czuwacz słowacki na łące

Wzorzec rasy

Czuwacz słowacki to pies o mocnej budowie ciała, twardym kośćcu i niebywałej wytrzymałości. Głowa psa jest mocna, wydłużona i dosyć duża; kufa - o prostym profilu. Nos psa jest silnie pigmentowany - występuje jedynie w kolorze czarnym. Nożycowy zgryz i silne szczęki umożliwiają szybkie pochwycenie drapieżnika - należy pamiętać, że psy broniły stad przed wilkami i niedźwiedziami oraz wchodziły z nimi w otwarte pojedynki. Oczy psa powinny przybierać barwę ciemnobrązową; kształt - owalny. Uszy są wysoko osadzone i są porośnięte krótką sierścią. Szyja psa musi być mocna i obfito porośnięta grzywą. Tułów ma prosty kształt i jest jednocześnie mocny oraz szeroki. Zwierzę jest bardzo energiczne i bystre; jego chód jest nad wyraz lekki (zważając na duże rozmiary i wagę czworonoga). Kończyny przednie wysokie, słupiaste, ustawione prosto, o dobrym kątowaniu ramienia oraz muskularnych, stromych i długich łokciach. Czuwacz słowacki ma silne pazury i palce oraz bardzo owłosione, zwarte i czarnej barwy opuszki. Kończyny tylnie są nieco dłuższe niż przednie. Łapy szerokie i muskularne. Ogon prosty, obwisły i nisko osadzony, sięgający do stawu skokowego.

Czuwacz słowacki jest mocno porośnięty sierścią - jedynie kończyny i głowa są zdecydowanie słabiej owłosione. Okrywa włosowa psa składa się z dwóch części: mocnego podszerstka oraz bardzo gęstego, falowanego włosa okrywowego. W okresie letnim Pies pasterski słowacki traci warstwę sierści w postaci podszerstka. Włos pozostaje wówczas nastroszony i nieco przerzedzony. Jedynym dopuszczalnym kolorem umaszczenia jest biel. Żółte plamy na sierści całkowicie dyskwalifikują osobnika. Żółty nalot może pojawić się jedynie w okolicach uszu.

Psy osiągają od 62 do 70 cm w kłębie. Suki są niższe o około 3 do 5 cm. Waga dorosłego psa kształtuje się w granicach 36 do 44 kg. Suki ważą zaś od 31 do 37 kg.

Zachowanie i Temperament

Psy są bardzo mocno związane ze swymi właścicielami. Jako, że ich praca wymagała samodzielności w podejmowaniu decyzji, mogą mieć problemy z posłuszeństwem. Nie wykazują agresji względem rodziny i osób najbliższych. W stosunku do obcych są zazwyczaj ufne. Czuwacze nie są psami dla niedoświadczonych właścicieli. Wymagają konsekwentnego prowadzenia i szkolenia. Mają duże zapotrzebowanie na ruch, w związku z czym kiepsko radzą sobie z życiem w mieście. Mogą mieszkać w rodzinach z małymi dziećmi – tolerują najmłodszych i otaczają je opieką. Dzięki wrodzonej inteligencji wiedzą, na co mogą sobie pozwolić wobec dzieci. Nie mają problemów z tolerowaniem innych zwierząt; mogą żyć w domach z innymi czworonogami,  a nawet kotami, o ile zostały odpowiednio wcześnie uspołecznione.

Czuwacz słowacki

Zdrowie i pielęgnacja

Słowackie Czuwacze są przystosowane do życia w mroźniejszym klimacie, dlatego też źle znoszą przeprowadzki do upalnych miejsc. Temperatury powyżej 30 stopni mogą powodować ujawnienie się problemów zwyrodnieniowych. Kąpiele okazjonalnie. Czesanie średnio raz na dwa tygodnie – zapobiega powstawaniu kołtunów.

Wysokość: Psy osiągają od 62 do 70 cm wysokości w kłębie. Suki są niższe i mierzą od 59 do 65 cm.

Waga: Waga dorosłego samca powinna kształtować się  w granicach 36 do 44 kg. Suki są lżejsze i ważą od 31-37 kg.

Umaszczenie: Psy powinny przybierać jedynie białe umaszczenie. Dopuszczalne jest występowanie białego plamienia w okolicach uszu. Osobniki z dużymi, białymi znaczeniami są dyskwalifikowane.

Pielęgnacja: Pielęgnacja Owczarka słowackiego nie jest szczególnie skomplikowana. Włos łatwo się brudzi, jednak równie łatwo można go oczyścić. Czuwacz bardzo źle sobie radzi z życiem w upalnym klimacie. Łatwo może nabawić się schorzeń zwyrodnieniowych.

Zdrowie: Słowackie Czuwacze są odporne na szkodliwe warunki pogodowe i raczej nie chorują. Podobnie jak wszystkie większe rasy mogą być narażone na nadwagę i dysplazję stawów biodrowych.

Rodzina: Czuwacze słowackie są bardzo ciepłe, rodzinne i oddane swojemu właścicielowi. Nie mają problemy z przystosowaniem się do życia w mieście. Dobrze radzą sobie z dziećmi i są względem nich bardzo opiekuńcze.

Czuwacz słowacki z patykiem

Kraj pochodzenia: Słowacja

Inne nazwy: Czuwacz, slovak cuvac, slovakian chuvach, owczarek słowacki, pies pasterski słowacki

W Polsce nie znalazłam hodowli, w Czechach koszt szczeniaka waha się od 10.000 - 12.000 Koron czeskich.

Klasyfikacja FCI - grupa I (psy pasterskie i zaganiające), sekcja 1 (psy pasterskie), nr wzorca 142. Podlega próbom pracy.

Zdjęcie główne Elisabeth Maus Pisula