Zasadniczo żaden z gatunków kleszczy nie jest pasożytem człowieka, ale niektóre, np. Rhipicephalus sanguineus, pasożytują na zwierzętach domowych (psach, kotach itd.), nacinając ciało żywiciela, wysysając krew i wprowadzając do organizmu neurotoksyny. Kleszcze przenoszą szereg groźnych chorób, z których najgroźniejszymi są babeszjoza, zapalenie opon mózgowych oraz borelioza.
Ulubionym miejscem ich pasożytowania są: grzbiet, głowa, szyja, pachy oraz pachwiny. Kleszcz u psa preferuje miejsca, gdzie skóra jest delikatna oraz okolice naczyń krwionośnych. Po usunięciu kleszcza na ciele psa pozostają lokalne odczyny skórne, w które łatwo może wdać się infekcja; zakażenia są najczęściej powikłane bakteriami ropnymi powodującymi rozprzestrzenianie się infekcji skóry. Czynnikiem determinującym powstawanie ropnych zakażeń jest także świąd.
widoczny odczyn zapalny (czerwone miejsce) po ukączeniu psa przez kleszcza
Choroby przenoszone przez kleszcze na które może zachorować nasze psy i ich objawy:
- Babeszjoza
Babeszjoza jest groźną chorobą przenoszoną przez kleszcze i atakująca zwierzęta domowe, konie i owce. Niewłaściwie leczona lub zbyt późno zdiagnozowana doprowadza zazwyczaj do śmierci. Pasożyty przenoszące babeszjozę występują w całej Polsce ze szczególnym uwzględnieniem leśnych i drzewiastych obszarów północno-wschodniej części kraju. Kleszcze wykazują na ogół wzmożoną aktywność w sezonie wiosenno-letnim oraz wczesną jesienią. Niekiedy zdarza się, że są aktywne także podczas łagodnej zimy.
Kleszcz, który wpije się w skórę zwierzęcia, wprowadza do jego krwioobiegu chorobotwórcze pierwotniaki babeszjozy atakujące erytrocyty (krwinki czerwone). W efekcie gwałtownego rozmnażania dochodzi do rozerwania krwinki i pasożyt atakuje kolejne krwinki, doprowadzając organizm do anemii. Następnie uszkodzeniu ulegają główne narządy, praca układu krążenia jest zaburzona i istnieje ryzyko zachorowania na żółtaczkę.
Głównymi objawami babeszjozy są: apatia, brak apetytu, powiększenie węzłów chłonnych, wysoka biegunka, zażółcenie oraz problemy z oddawaniem moczu. Mocz może przybrać barwę brązową – mówimy wówczas o występowaniu krwiomoczu.
2. Borelioza
Borelioza, zwana także chorobą z Lyme lub krętkowicą kleszczową, to schorzenie zakaźne wywołane przez bakterie należące do krętków (borrelia burgdorferi, garinii, afzelii oraz japonica) przenoszonych na człowieka przez kleszcze. Toksyna przenika do organizmu wraz ze śliną kleszcza i w krótkim czasie namnaża się w organizmie żywiciela, trafiając do poszczególnych organów przez krwioobieg.
Borrelia zazwyczaj żeruje na tkance łącznej, a także w mięśniach i tkance nerwowej. Większe jej ilości znajdowane są we wzgórzu, miazdze zębowej oraz gałkach ocznych. W zakażonych narządach rozwija się stan zapalny i dochodzi do niszczenia tkanek.
zaznaczone ugryzienie przez kleszcza powodujące zakażenie bakterią Borrelia
Do głównych objawów boreliozy zaliczamy m.in. silny odczyn zapalny stawów, który powoduje problemy w poruszaniu się czworonoga. Zaatakowane stawy stają się gorące i bolesne, a pies cierpi z powodu wysokiej temperatury ciała. W przypadku zaatakowania układu nerwowego może dochodzić również do zaburzeń neurologicznych. Zważywszy na brak podstawowych objawów rozpoznanie choroby bywa dość trudne – prawidłowa identyfikacja jest możliwa po przeprowadzeniu badania krwi psa i płynu mózgowo-rdzeniowego.
3. Ehrlichioza
Ehrlichioza to kolejne groźne schorzenie przenoszone przez kleszcza z gatunku Rhipicephalus sanguineus. Jako że okres wylęgania nie jest stały, pierwsze objawy mogą pojawić się nawet po dwóch miesiącach. Objawy kliniczne Ehrlichiozy bywają różnorodne – niektóre psy są apatyczne, przygnębione, cierpią z powodu gorączki i obrzęku kończyn, inne przechodzą infekcję bezobjawowo. Innymi mniej groźnymi skutkami ukąszenia psa przez kleszcze mogą być miejscowa alergia oraz ropne zapalenie skóry w miejscu ukąszenia.
opity kleszcz
Jak działają preparaty na kleszcze dla psów?
Wielu właścicieli sądzi, że regularne stosowanie preparatów przeciw kleszczom uchroni ich czworonogi przed atakami pasożytów. Niestety, mimo stosowania płynów, sprayów czy obroży przeciwkleszczowych, zdarza się, że pies wraca do domu z nieproszonym gościem.
obroża przeciw pchłom i kleszczom dla psa
krople dla psów przeciw kleszczom, pchłom
Wbrew pozorom nie oznacza to, że stosowane substancje są nieskuteczne. Pamiętajmy bowiem, że środki antykleszczowe nie służą odgonieniu pasożyta – ich zadaniem jest uśmiercenia kleszcza w ciągu 48 godzin od momentu zetknięcia z gruczołami łojowymi psa. Większość czynnych substancji stosowanych w środkach przeciwpasożytniczych gromadzi się w gruczołach łojowych i mieszkach włosowych psa, po czym dochodzi do ich uwolnienia na powierzchnię skóry wraz z wydzielanym łojem.
prawidłowa aplikacja preparatu przeciw pchłom i kleszczom u psa (łopatki psa)
Wysoka litofilność związków sprawia, że pies jest chroniony nawet po spłukaniu sierści wodą. Ryzyko przeniesienia zarazków z kleszcza na zwierzę domowe jest proporcjonalne do czasu ssania krwi; jeżeli ssanie nie ustanie po dwóch dobach groźba zainfekowania organizmu zaczyna wzrastać i zwiększa się ryzyko zachorowania na choroby odkleszczowe. Pamiętajmy jednak, że preparaty chronią organizm psa przez okres od trzech do pięciu tygodni.
