GOŃCZY WĘGIERSKI
Historia
Erdelyi Kopo to starożytna węgierska rasa psów pochodząca od czarnych gończych – panońskich tropowców – oraz dawnych myśliwskich psów siedmiogrodzkich. Historycy rasy są zdania, że już starożytni Madziarowie używali psów w typie gończych do zasadzania się na zwierzynę. Czworonogi wywodzą się najprawdopodobniej od gończych tatarskich, które przybyły do Kotliny Panońskiej na początku X wieku, i swobodnie łączyły się z zasiedlającymi te tereny gończymi iliryjskimi i panońskimi. W czasach średniowiecza gończe były ulubionymi psami myśliwskimi węgierskich królów i arystokracji; wówczas wyróżniano dwie odmiany psów – długonogą (ok. 60 cm) i krótkonogą (ok. 50 cm). Odmiana o długich nogach i czarnej podpalanej maści była używana na Nizinie Węgierskiej głównie do polowania na jelenie, sarny i żubry. Mniejsze psy o rudym umaszczeniu sprawdzały się w czasie polowań na zające i lisy w gęstych chaszczach oraz w skalistych górach.
Wraz z rozwojem rolnictwa, wycinką drzew w lasach i wyginięciem żubrów w okolicach XVIII wieku, gończe występowały coraz rzadziej. Pod koniec XIX wieku hodowano je głównie na terenach Transylwanii oraz Węgier. Na początku XX wieku gończy węgierski niemal całkowicie wyginął. Regularną hodowlę wznowiono w 1968 roku. Obecnie większa część światowej populacji gończych węgierskich długonożnych żyje na terenach Węgier oraz w sąsiedniej Rumunii.
Gończy węgierski Autor Emőke Debreczeni
Wygląd
Gończy węgierski to pies średniej wielkości, o atletycznej budowie ciała i mocnych kościach. Stosunek długości czaszki do długości kufy wynosi około 1:1. Stosunek wysokości w kłębie do długości tułowia wynosi 10:11, zatem sylwetka wpisuje się niemal w kształt kwadratu. Głowa jest dość długa. Skóra na głowie ściśle przylegająca i bez zmarszczek. Czaszka lekko wysklepiona. Łuki brwiowe nieznacznie rozwinięte. Stop słabo zaznaczony. Nos niezbyt duży, kolor czarny. Nozdrza szerokie. Grzbiet nosa prosty. Wargi suche i ciasno przylegające. Szczęki są silne. Zęby mocne i dobrze rozwinięte. Zgryz nożycowy. Policzki zaokrąglone, tylko nieznacznie rozwinięte. Oczy średniej wielkości, w kształcie migdała, nieco ukośne, o ciemnobrązowym kolorze. Powieki przylegają do gałki ocznej. Uszy osadzone średnio wysoko, nie za ciężkie, wiszące blisko policzków. Szyja bardzo muskularna, średniej długości. Skóra tworzy niewielkie fałdy na szyi. Niewielkie podgardle jest dozwolone, ale niepożądane. Grzbiet prosty, kłąb wyraźnie zaznaczony. Zad lekko opadający. Brzuch lekko podciągnięty. Ogon osadzony na średniej wysokości, silny. Kiedy pies jest podekscytowany, nosi ogon zakrzywiony, ale niezakręcony. Ogon niedokowany.
Kończyny przednie widziane od przodu – równoległe. Łopatki dobrze umięśnione, odpowiednio długie i umiarkowanie opadające. Łokcie przylegające do klatki piersiowej . Przedramiona proste i symetryczne. Łapy duże, mocne, o łukowatych palcach. Paznokcie mocne i czarne. Kończyny tylne dobrze umięśnione. Uda długie. Stawy skokowe nisko ustawione. Śródstopie proste i równoległe. Skóra węgierskiego gończego jest średniej grubości; ma ciemny pigment. Nagie obszary skóry są czarne. Całe ciało, nawet spód brzucha, jest porośnięte krótkim, prostym, gęstym i płaskim włosem. Na szyi, z tyłu ud i po spodniej stronie ogona, sierść jest dłuższa niż na pozostałych partiach ciała. Podstawowym kolorem umaszczenia węgierskiego gończego jest czerń. Podpalanie występuje na pysku i nogach. Podpalanie wyraźnie oddzielone od czerni. Białawe znaczenia mogą również występować na końcu ogona. Biały kolor na więcej niż jednej piątej całego ciała jest niepożądany.
Idealna wysokość w kłębie dla dorosłego osobnika wynosi od 55 do 65 cm. Waga nie mniejsza niż 25 kilogramów.
Gończy węgierski Frakk Autor Emőke Debreczeni
Temperament
Psy są bardzo oddane swoim opiekunom i przyjaźnie nastawione do świata. Zazwyczaj nie sprawiają problemów wychowawczych; są łagodne w stosunku do ludzi i innych psów. Tworzą silne i trwałe więzi z właścicielami i nie wahają się stanąć w ich obronie. Bardzo wrażliwe na obecność obcych na swoim terytorium – jeżeli ktoś siłą wedrze się do domu, mogą być bardzo agresywne. Gończy węgierski jest najszczęśliwszy, mogąc spędzać z właścicielem każdą wolną chwilę. Może mieszkać w bloku – niewielka przestrzeń życiowa nie jest mu straszna, o ile właściciel zapewni odpowiednią ilość spacerów w ciągu dnia.
Psy długo dojrzewają – nawet do trzeciego roku życia. Uczą się szybko, ale posłuszeństwo nie jest ich mocną stroną. Bywają dość uparte i mogą demonstrować niechęć do wykonywania nudnych i powtarzalnych komend. Powinny być odpowiednio stymulowane – zarówno psychicznie, jak i ruchowo.
Pielęgnacja i Zdrowie
Rasa jest generalnie zdrowa. Psy nie cierpią na typowe przypadłości zdrowotne; dysplazja stawów biodrowych występuje sporadycznie.
Pielęgnacja nie sprawi problemów nawet niedoświadczonemu właścicielowi. W zupełności wystarczy cotygodniowe przeczesywanie włosa za pomocą gumowej rękawicy z wypustkami. Konieczna jest także regularna kontrola stanu uszu, ponieważ nie są dobrze wentylowane.
Gończy węgierski Autor Emőke Debreczeni
Użytkowość
Gończy węgierski (gończy siedmiogrodzki) to pies myśliwski przystosowany zarówno do polowania w pojedynkę, jak i w grupie. Po wytropieniu zwierzyny węchem natychmiast zaczyna wywoływać myśliwego i rusza w pogoń za ofiarą. Dawne gończe były wykorzystywane do polowania na jelenie, niedźwiedzie i dziki. Do polowań na zające czy lisy wykorzystywano odmianę krótkonożną. Współcześnie czworonogi są wykorzystywane jako tropowce i płochacze, a także psy goniące głosem. Niewątpliwymi atutami psów są: dobrze rozwinięty zmysł orientacji, łatwość w prowadzeniu i wytrzymałość na trudne warunki klimatyczne.
Wysokość: Idealna wysokość w kłębie dla dorosłego osobnika wynosi od 55 do 65 cm.
Waga: Waga nie mniejsza niż 25 kilogramów.
Umaszczenie: Podstawowym kolorem umaszczenia węgierskiego gończego jest czerń. Podpalanie występuje na pysku i nogach. Podpalanie wyraźnie oddzielone od czerni. Białawe znaczenia mogą również występować na końcu ogona. Biały kolor na więcej niż jednej piątej całego ciała jest niepożądany.
Zdrowie: Nie odnotowano typowych problemów zdrowotnych; sporadycznie występują problemy dysplatyczne.
Pielęgnacja: Nie wymagają bardzo zaawansowanej pielęgnacji, w okresie linienia wskazane częstsze wyczesywanie włosa.
Rodzina: Rasa jest bardzo przyjazna i lojalna wobec swoich właścicieli. Psy uwielbiają spędzać czas z opiekunem, są wtedy najszczęśliwsze.
Inne nazwy: Hungarianhound, Transylvanian scenthound, gończy siedmiogrodzki, Erdélyi Kopó
Kraj pochodzenia: Węgry
Klasyfikacja FCI - Grupa VI, Sekcja 1.2, nr wzorca 241.
Autor zdjęcia głównego Emőke Debreczeni i pies Frakk