HAWAŃCZYK (Bichon havanais)
Historia
We wzorcu rasy czytamy, że Hawańczyk (Bichon Havanais) pochodzi z zachodniego rejonu śródziemnomorskiego i rozwijał się wzdłuż wybrzeży Hiszpanii i Włoch. Prawdopodobnie psy zostały dość wcześnie sprowadzone na Kubę przez włoskich marynarzy. Omyłkowo, zważywszy na najczęstszy kolor psów, jakim jest brązowy (kolor tytoniu), wyrosła legenda o pochodzeniu rasy z Hawany, stolicy Kuby. Wewnętrzne problemy polityczne doprowadziły jednak do całkowitego wygaśnięcia dawnych linii Hawańczyków na Kubie – ich nieliczne potomstwo przetrwało w USA.
Odmienną teorię prezentuje dr R. Blanc w encyklopedii „Pies” z serii Laroussea. Uczony sądzi, że czworonogi wywodzą się od Bolończyków sprowadzonych do Argentyny i skrzyżowanych z małymi pudlami. Psy miały następnie dotrzeć na Kubę i tam otrzymać nazwę „havanais”. Według kolejnej hipotezy Hawańczyki wywodzą się w prosto od Maltańczyków, które trafiły na Kubę w czasach ekspansji hiszpańskiej. Pieski miały być hodowane na pokładach statków i traktowane jako prezenty dla żon bogatych Kubańczyków, z którymi Hiszpanie prowadzili negocjacje handlowe. Bezsporny pozostaje fakt, że czworonogi były niegdyś maskotkami bogatych dam i pędziły wygodny żywot w wystawnych rezydencjach. Po zwycięskiej rewolucji 1959 roku, kiedy arystokracja stała się wrogiem publicznym numerem jeden, na celowniku znalazły się również psy. Rozgniewany lud wybił niemal doszczętnie psy kojarzące się z przepychem i burżuazją.
Zwycięstwo rewolucji na Kubie doprowadziło do masowej emigracji zamożnej warstwy kubańskiego społeczeństwa do Ameryki Północnej i Środkowej – niektórzy zabierali ze sobą także czworonogi. Po wywiezieniu psów z Kuby, hodowla psów stanęła w miejscu. Przez niemal dekadę rasa rozwijała się zupełnie dowolnie, bez poszanowania dotychczasowego wzorca. Na szczęście w 1970 r. psami zainteresowali się amerykańscy hodowcy-hobbyści Dorothy Goodale i jej mąż Burt. Goodale udało się zakupić od kubańskich emigrantów kilkanaście Hawańczyków, które posłużyły do odbudowy populacji. Europejska historia hawańczyków związana jest z postacią Moniki Moser – Niemki, która w 1971 roku stworzyła hodowlę Pillowtalks. Pierwszy miot hawańczyków europejskich narodził się w tejże hodowli w 1982 roku, a szczenięta trafiły do Niemczech, Szwajcarii, Szwecji, Holandii oraz Norwegii.
Wygląd
Hawańczyk to mały, silny, ruchliwy pies o lekko wydłużonym tułowiu. Jego czaszka jest lekko wysklepiona, nieco wydłużona i niezbyt szeroka; głęboko rzeźbiona pod oczami. Guz potyliczny stosunkowo mocno rozwinięty. Stop dość mocno zaznaczony. Nos duży; nozdrza rozwarte, czarne z wyjątkiem maści białej z pomarańczowym, gdzie dopuszczalny jest nos brązowy. Kufa znacznie krótsza niż u dużego basseta, niemniej lekko wydłużona i prosta. Kufa na końcu kwadratowa. Wargi porośnięte obfitymi wąsami. Zęby ustawione w zgryzie nożycowym. Oczy dość duże, o inteligentnym wyrazie, białka niewidoczne; spojówka również niewidoczna. Włos rosnący na brwiach skierowany ku przodowi, ale nie powinien zasłaniać oczu. Oczy ciemne. Uszy miękkie, wąskie i cienkie, porośnięte długim włosem, owalnie zakończone, zwrócone do wewnątrz, wyciągnięte do przodu nie sięgają do końca kufy, osadzone poniżej linii oczu. Szyja długa, mocna dobrze umięśniona, o mocnej nasadzie, bez podgardla. Głowa dumnie noszona. Grzbiet prosty, dobrze związany. Lędźwie muskularne. Zad dobrze umięśniony i dość szeroki. Klatka piersiowa niezbyt szeroka. Dość głęboka, sięgająca do łokci. Żebra umiarkowanie zaokrąglone. Ogon osadzony wysoko, dość gruby u nasady, stopniowo zwężający się ku końcowi; raczej krótki, noszony szablasto wygięty. Łopatki suche, ukośne, dobrze związane z tułowiem. Przedramię dobrze rozwinięte. Nadgarstek bardzo lekko zaznaczony. Udo muskularne i nieco zaokrąglone. Staw skokowy dość szeroki, o lekkim kątowaniu, nigdy nie powinien być całkowicie prosty.
Łapy niezbyt mocne, opuszki twarde, palce zwarte, pazury mocne. Pożądana jest dobra pigmentacja opuszek. Włos okrywowy bardzo długi (12-18 cm) miekki, prosty lub falisty. Może tworzyc loki. Maść rzadko jest zupełnie czysto biała. Płowa w różnych odcieniach (lekkie przyciemnienia są dopuszczalne), czarna, koloru hawana (brązowo-rudy kolor cygar), koloru tytoniu, rudawobrązowa. Łaty we wspomnianych kolorach są dopuszczalne. Dopuszczalne podpalanie w rozmaitych odcieniach. Dorosłe osobniki osiągają od 23 do 27 cm. Tolerowane od 21 do 29 cm. Psy ważą od 5 do 7 kg.
TemperamentHawańczyk to mały, energiczny i pozytywnie nastawiony do życia czworonóg, który uwielbia wspólne zabawy z właścicielem. Psy nadają sie do uprawiania psich sportów; frisbe, agility itd. Psy są bardzo towarzyskie i otwarte; lubią ludzi i kontakt z innymi zwierzętami. Z natury łagodne; mają ogromną potrzebę, aby zadowolić właściciela. Szybko i chętnie się uczą. Są bardzo zwinne i aktywne. Mogą mieszkać w rodzinach z małymi dziećmi, ale wszystkie kontakty z bardzo małymi dziećmi powinny być nadzorowane. Hawańczyki mogą mieszkać w bloku jak i w domu z ogrodem (oczywiście będą spać w domu nie kojcu czy budzie). Psiaki nadają sie dla rodzin z małymi dziećmi, osób samotnych jednym słowem dla wszystkich.
Pielęgnacja i Zdrowie
Psy są długowieczne. Częstym problemem w rasie są zwyrodnienia kośćca i stawów. W starszym wieku mogą pojawiać się także problemy ze wzrokiem.
Jedwabista szata psów wymaga regularnej pielęgnacji (codziennie lub co dwa dni) miękką szczotką z naturalnego włosia i szerokim grzebieniem. Długie włosy nad oczami powinny być wycinane i najlepiej zaplatane w warkocz, aby nie zasłaniały oczu.
Wysokość: Dorosłe osobniki osiągają od 23 do 27 cm. Tolerowancja od 21 do 29 cm.
Waga: Psy ważą od 5 do 7 kg.
Umaszczenie: Rzadko jest zupełnie czysto białe. Płowe w różnych odcieniach (lekkie przyciemnienia są dopuszczalne), czarne, koloru hawana (brązowo-rudy kolor cygar), koloru tytoniu, rudawobrązowe. Łaty we wspomnianych kolorach są dopuszczalne. Dopuszczalne podpalanie w rozmaitych odcieniach.
Zdrowie: Częstym problemem w rasie są zwyrodnienia kośćca i stawów. W starszym wieku mogą pojawiać się także problemy ze wzrokiem.
Pielęgnacja: Włos psów wymaga regularnej pielęgnacji (codziennie lub co dwa dni) miękką szczotką z naturalnego włosia i szerokim grzebieniem. Długie włosy nad oczami powinny być wycinane i najlepiej zaplatane w warkocz, aby nie zasłaniały oczu.
Rodzina: Hawańczyk to pies żywy, czujny i bardzo radosny. Potrzebuje stałego kontaktu z człowiekiem. Uwielbia ruch fizyczny i wspólne zabawy ze swoim opiekunem. Jest bystry i bardzo inteligentny.
Kraj patronacki: Kuba
Inne nazwy: Havanese, Bichón Habanero, Havaneser, Bichon Havanais.
Cena szczeniąt to koszt od 3500 do 4500 złotych. Cena z roku 2022.
Klasyfikacja FCI - grupa IX (psy ozdobne i do towarzystwa), sekcja 1, nr wzorca 250. Nie podlega próbom pracy.