Historia Maltańczyka

Zobacz także:

Historia Maltańczyka

Maltańczyk to jedna z najstarszych ras psów na świecie wyhodowana prawdopodobnie ok. 6000 r. p.n.e. Znali ją i cenili starożytni Egipcjanie, Grecy i Rzymianie, czego dowodzą liczne wizerunki psa na ceramice i grafiki naścienne. Wielu historyków sądzi, że rasa powstała w basenie Morza Śródziemnego w pobliżu wyspy Malta. Pamiętajmy jednak, że nazwa rasy nie odnosi się do jej pochodzenia, ale do częstego występowania właśnie na tej wyspie. Malta była w dawnych czasach strategicznym punktem handlowym z racji swojego korzystnego położenia – w pobliżu Włoch, skąd maltańczyk mógł wędrować do pozostałych krajów Europy kontynentalnej, a także na Środkowy Wschód, do Chin, Japonii i Filipin.
Słowo maltański wywodzi się z języka semickiego. ‘Malat’ oznacza ‘zatokę’, ‘azyl’. Jego rdzeń pojawia się w wielu nazwach miejscowych i nazwach wysp, np. Meleda czy Melita.

Według innych źródeł historycznych rasa może pochodzić z terenów azjatyckich lub Sycylii. Grecki geograf i podróżnik Strabon wzmiankuje w swoim traktacie (25 r. p.n.e.) o wyspie Meleda, na której mieszkały białe pieski. Niektóre wzmianki wskazują jednak na pochodzenie maltańczyka z Wysp Kanaryjskich. Trudno zatem jednoznacznie określić, skąd pies pochodzi. Wszystkie ewentualności wydają się prawdopodobne, niemniej w źródłach historycznych najczęściej pojawia się nazwa „Malta”, stąd też uznano, że psy pochodzą właśnie z wyspy.
Wędrówka maltańczyka do Europy kontynentalnej, a przede wszystkim na Wyspy Brytyjskie, rozpoczęła się w I roku n.e. Około 55 r. n.e. pieski – w charakterze maskotek – udały się w wyprawę wraz z legionami rzymskimi. Także egipscy żeglarze oferowali zakup maltańczyków.

Ciekawostka. Nazwa rasy pojawiła się także w traktatach Arystotelesa, Timona, Kallimacha, Aeliana, Artimidorusa, Epaminodusa, Martiala, Pliniusza Starszego i Klemensa z Aleksandrii.

Rasa pojawiła się ponownie na dworach angielskich ok. 1520 roku i od razu zyskała popularność wśród wyższych warstw społecznych. Maltańczyk był wówczas pupilem królowej Szkocji Marii Stuart. Duże zainteresowanie rasą można odnotować także w czasach Henryka VIII. Prawdziwy renesans czworonogów przypada jednak na czasu panowania królowej Elżbiety I, która dostała maltańczyka wyhodowanego w Turcji. Warto wspomnieć, że psy były wówczas traktowane niemalże jako magiczne stworzenia o uzdrowicielskiej mocy. Turcy kładli go pod kołdrą u stóp wierząc, że wyleczy chorych z bólów reumatycznych.

Królowa Elżbieta I Tudor

Królowa Elżbieta I Tudor

Ekspansja rasy
Angielskie maltańczyki były eksportowane do USA, Kanady, Niemiec i Francji. W Europie hodowla maltańczyków rozwinęła się na dużą skalę w XIX stuleciu. W XX wieku ukształtowały się dwa kierunki hodowli (niemieckie i angielskie), które różniły się nieco we wzorcach rasowych.

Maltańczyk w Polsce

Pierwsi przedstawiciele rasy trafili do Polski ok. 1320 r. W źródłach historycznych znajdziemy wzmiankę, że Wielki Mistrz Krzyżacki miał wówczas posiadać maltańczyka. W czasach nowożytnych Maltańczyki upowszechniły się na terenie Polski, a sam Jan Andrzej Morsztyn miał z lekkim przekąsem opiewać ich wdzięki:

NAGROBEK PERLISI - Jan Andrzej Morsztyn (1620-93)

„Perła tu leży, nie ta co szczęśliwe

Wyspy więc noszą ani brzegi krzywe

Oryjentalskie; ani te skorupy,

Które bogate w sobie kryja łupy,

Kosztowniejsza ta perła, która siła

Wraz w sobie skarbów bogatych nosiła.

Wzrost niezwyczajny i tak uszczuplony,

Że z szczurkiem same różnił ogony,

Nos załamany, sierść bielszą niż wełna,

Miększa niż tyrski jedwab, niż bawełna,

Oczy wypukłe, ogon zakończony

I w kilka skrętów pięknie wykręcony.

Owa co kiedy nadobnego było

W maltańskich pieskach, jej samej służyło.

A przy tym dowcip i piękne pieszczoty,

Wierność i co jest we psiech tylko cnoty,

I ochędóstwo niezwyczajne miała,

I tym się w łasce swej pani trzymała..."

W 1791 r. Maltańczyk Kasperek, przywieziony z Wiednia, został przekazany starościnie małogoskiej Annie Szaniawskiej. Przykłady można mnożyć.

Zdjęcie Maltańczyka z 1911 roku

Maltańczyk z 1911 roku foto. Encyclopaedia Britannica

ODA DO KASPERKA - Julian Ursyn Niemcewicz

„O ty! Którego piękność i przymioty

Wzbudzają zazdrość albo zadziwienie,

Cny starościcu, pani twej pieszczoty,

Pozwól nieśmiałe wznieść do siebie pienie.

Wiem, że najmilsza dla ciebie poduszka;

Ale na chwilę zostaw ją na stronie,

Zakręć ogonkiem, chciej nadstawić uszka,

Rzeszy Niemieckiej przezacny baronie!

Wśród twarzy, którą utworzyły wdzięki,

Oczy rzęsista powieka okrywa;

Oczy co tyle zadały już męki,

Na które patrząc niejedna omdliwa.

Wieczorem kiedy gasnąc mają zorze,

Ty się po Saskim przechodzisz ogrodzie,

Kąsasz będących w politycznym sporze,

Albo rozmyślasz siadłszy w miłym chłodzie.

Często naturę w skrytości jej śledzisz,

Nie ma drzew, ziółek fiołków niewinnych,

Których ty noskiem swoim nie odwiedzisz

Szukając chorym soków dobroczynnych.

Żyj, cny Kasperku; a dobrej swej pani

Od chorób, smutków chciej wiernie pilnować,

My wszyscy do niej, szczerze przywiązani

Będziemy za to w łapkę cię całować."

Wospółczesny Maltańczyk

Maltańczyk

Współczesność

Pierwsza wystawa psów rasowych w Polsce została zorganizowana w 1900r. Rasa była dość popularna w międzywojniu, jednak nie odnajdujemy źródeł dotyczących ich hodowli. Po II wojnie historię rasy udało się częściowo zrekonstruować. Pierwszym zarejestrowanym pieskiem była suczka Psina.

Ciekawostka