Udostępnij ten artykuł.

Historia psów w Straży Granicznej

Historia psów w Straży Granicznej – przedwojenne początki

     Ochrona granic Polski ma bardzo długą tradycję. Przed II wojną światową nasze granice ochraniał Korpus Ochrony Pogranicza (KOP), który był formacją specjalną, powołaną w 1924 roku, i przeznaczoną do ochrony granicy wschodniej Drugiej Rzeczypospolitej. KOP ochraniał granicę polsko-sowiecką, polsko-litewską, polsko-łotewską (do lipca 1939 r.), polsko-niemiecką w Prusach Wschodnich (tzw. „występ suwalski” 75,7 km, w okresie od 01.11.1927 r. do stycznia 1939 r.), polsko-rumuńską (64,87 km) oraz polsko-węgierską (od marca 1939 r.). KOP podlegał Ministerstwu Spraw Wojskowych zarówno w zakresie organizacyjnym, operacyjnym, personalnym, jak i szkoleniowym. W zakresie ochrony granicy, bezpieczeństwa w pasie granicznym i budżetu – podlegał Ministerstwu Spraw Wewnętrznych (MSWew.).

     Do ochrony granic nie tylko służył KOP. W dniu 22.03.1928 r. ukazało się rozporządzenie ówczesnego Prezydenta RP Ignacego Mościckiego, o powołaniu w miejsce Straży Celnej ochraniającej zachodnią granicę Polski, nowej struktury – Straży Granicznej. Było to uwieńczenie reorganizacji systemu ochrony granicy północno-zachodniej, zachodniej i południowej, zapoczątkowanej na polecenie Prezesa Rady Ministrów Józefa Piłsudskiego, przez płk Stefana Pasławskiego, który od 20.06.1927 r. pełnił obowiązki ówczesnego Naczelnego Inspektora Straży Celnej. Tamtejsza Straż Graniczna została zorganizowana na wzór wojskowy i podlegała Ministrowi Skarbu. Miała ochraniać granicę północno-zachodnią, zachodnią i południową (część granicy z Niemcami w rejonie Prus Wschodnich, z Wolnym Miastem Gdańsk, granicę morską, z Niemcami na zachodnie, z Czechosłowacją i częściowo z Rumunią na południu) – zarówno pod względem polityczno-wojskowym, jak i sanitarnym oraz celnym, itp.

   Tradycja wykorzystania psów w Służbie Granicznej sięga okresu jeszcze czasów przed II wojną światową. 04.04.1928 r. powołano Straż Graniczną, podejmując jednocześnie decyzję o wprowadzeniu psów do tej służby. W pierwszym miesiącu jej działania, Minister Skarbu Państwa rozkazem nr 20 z dnia 18.04.1928r., oddelegował 8 funkcjonariuszy na kurs tresury do Zakładu Tresury Psów Policyjnych w Poznaniu. To był początek historii najstarszego polskiego ośrodka tresury psów policyjnych. Pierwszy samodzielny Zakład Tresury Psów Granicznych (ZTPG) powstał w Górze Kalwarii, gdzie znajdowała się Centralna Szkoła Straży Granicznej. Rozkazem nr 69 z dnia 20.12.1928 r. Komendanta Głównego Straży Granicznej płk Gorzechowskiego, do Zakładu Tresury Psów Granicznych z dniem 31.12.1928 r., do służby został skierowany mjr Marian Jurkowski wraz z trzema innymi strażnikami.

   W ramach początków działalności ośrodka, już na początku następnego roku,  w ZTPG w Górze Kalwarii, uruchomiono pierwszy „Kurs wyszkolenia przewodników psów i tresury psów granicznych”. Kilka lat później Zakład Tresury Psów Granicznych w Górze Kalwarii został przeniesiony do własnego obiektu zlokalizowanego w Rawie Ruskiej, gdzie funkcjonował aż początków II wojny światowej, czyli do 10.09.1939 r. Działania wojenne niestety przerwały prace nad utworzeniem organizacji szkolącej zarówno przewodników, jak i psy przeznaczone do ochrony polskiej granicy państwowej.

Historia psów w Straży Granicznej – powojenna odbudowa

   Po II wojnie światowej powstał Samodzielny Zakład Tresury Psów Wojsk Ochrony Pogranicza (SZTP WOP), który funkcjonował w latach 1945-1947.

     Pierwszym miejscem lokalizacji ośrodka było Rusowo (zlokalizowane w ówczesnym woj. koszalińskim), a później Ostróda (na Mazurach). Samodzielny Zakład Tresury Psów WOP podlegał Departamentowi WOP w Warszawie. Na etatach w SZTP WOP było wówczas 82 wojskowych. Natomiast skład organizacyjny obejmował: komendę i pododdziały obsługi, plutony przewodników psów służbowych (było ich wtedy trzy), drużynę suk zarodowych, lekarza weterynarii (wtedy był nim por. Stefan Jakucewicz), kwatermistrza (wtedy był nim por. Skoczylas).

    Pierwszy kurs przewodników psów służbowych, organizowany przez Samodzielny Zakład Tresury Psów WOP, rozpoczął się w dn. 15.08.1946 r. przy czym ukończyło go 30 żołnierzy.

    W 1947 roku Samodzielny Zakład Tresury Psów WOP włączono do Centrum Wyszkolenia WOP w Ostródzie (rozkaz MON nr 0252/Org. z dn. 07.11.1947 r.). Komendantem zakładu był wówczas mjr Marian Jurkowski, organizator i komendant Zakładu Tresury Pasów Służbowych Wojsk Ochrony Pogranicza w latach 1945-1952. Natomiast kadrę instruktorską tworzyli wtedy: sier. Józef Janiec, plut. Józef Suliga, kpr. Jan Niedziela, st. sierż. Hipolit Wałek.

     W latach 50. sformowano Zakład Tresury i Hodowli Psów Służbowych WOP na bazie pionu tresury i hodowli psów służbowych wyłączonych ze składu Oficerskiej Szkoły WOP (rozkaz MBP nr 015/WW z dn. 10.10.1951 r.). Na miejsce siedziby ośrodka wyznaczono Lubaczów. Ośrodek podlegał dowództwu WOP w Warszawie. Stan etatowy w ośrodku ZTiHPS WOP wynosił łącznie 156 żołnierzy, a komendantem został ppłk Marian Jurkowski (do 1952 roku) i mjr Antoni Sławiński. Zakład ZTiHPS WOPprzestał istnieć w 1953 roku. Na jego miejsce, w 1953 roku, utworzono Zakład Tresury Psów Służbowych WOP (ZTPS WOP). Miejscem siedziby nowego ośrodka został Zgorzelec. ZTPS WOP podlegał dowództwu WOP w Warszawie. Kolejne przeformowania miały miejsce w 1971 i 1991 roku.  Z dniem 16.05.1991 r. wprowadzono oficjalną nazwę – Ośrodek Tresury Psów Służbowych Straży Granicznej (OTPS SG). W dniu 15.01.1999 r. Komendantem Ośrodka Tresury Psów Służbowych WOP został kpt. Leopold Pyrak, który sprawował tę funkcję w latach1999-2009. W listopadzie 2001 r. Ośrodek OTPS SGzostał przeniesiony z Żarki nad Nysą do Lubania, gdzie rozpoczął swoją działalność uroczystą inauguracją. W dniu 19.12.2003 r. w Ośrodku Tresury Psów Służbowych Straży Granicznej w Lubaniu odbyła się pierwsza promocja chorążych.

      W dniu 19.05.2006 r. w czasie uroczystych obchodów 15 rocznicy utworzenia Straży Granicznej w Polsce, przedstawiciel Polskiej Izby Handlu Zagranicznego Certyfikacja Sp. z o.o. Pan Krzysztof Lamorski, wręczył Komendantowi Ośrodka Tresury Psów Służbowych Straży Granicznej w Lubaniu certyfikat europejski potwierdzający spełnianie normę  ISO 9001:2000.

      W dniu 10.11.2006 r. w Lubańskim Rynku odbyło się uroczyste wręczenie sztandaru i nadanie imienia Ziemi Łużyckiej dla Ośrodka Tresury Psów Służbowych Straży Granicznej (OTPS SG). Natomiast w dniu 31.03.2009 r., po 30 latach służby, z mundurem pożegnał się zasłużony płk SG Leopold Pyrak, a obowiązki p.o. Komendanta Ośrodka Tresury Psów Służbowych Straży Granicznej im. Ziemi Łużyckiej w Lubaniu powierzono ppłk SG Halinie Panczenko. Powierzone obowiązki Pani Panczenko pełniła w czasie 01.04-01.10.2009 r. W dniu 02.10.2009 r. Komendant Główny Straży Granicznej ppłk SG Leszek Elas, mianował jednak ppłk SG Halinę Panczenko Komendantem Ośrodka Szkoleń Specjalistycznych w Lubaniu, a obowiązki Komendanta OTPS SG w Lubaniu powierzył ppłk SG Wiesławowi Główce, który pełnił tę funkcję w czasie 02.10-31.12.2009 r.

Historia psów w Straży Granicznej – stan obecny

     Na początku roku 2010, na mocy Zarządzenia nr 68 Komendanta Głównego Straży Granicznej, z dniem 01.01.2010 r., zniesiony został Ośrodek Tresury Psów Służbowych Straży Granicznej im. Ziemi Łużyckiej w Lubaniu, natomiast na jego miejsce powołano Ośrodek Szkoleń Specjalistycznych Straży Granicznej w Lubaniu (OSSSG), który działa do chwili obecnej. Od tego momentu, naborem, szkoleniem, utrzymaniem i opieką weterynaryjną zajmuje się Zakład Kynologii jako jednostka OSSSG w Lubaniu. Kierownikiem jest obecnie mjr SG Władysław Widuch. Sam zakład składa się z dwóch komórek organizacyjnych, które realizują oddzielne zadania. Są to Zespół Szkolenia Przewodników i Tresury Psów oraz Zespół Zabezpieczenia Weterynaryjnego.

     Psy służbowe Straży Granicznej szkolone są do pomocy funkcjonariuszom w ochronie granicy państwa, przy czym wykorzystuje się je do pracy w granicznych placówkach kontrolnych, lokalnych strażnicach, oraz do pomocy innym organom Straży Granicznej (SG) i Służby Celnej (SC) na terenie kraju. Sprawy dotyczące szkolenia i wykorzystania psów służbowych w Straży Granicznej i ich przewodników reguluje obecnie Ustawa o Straży Granicznej z dnia 12 października 1090 r. (Dz. U. 2011 nr 116 poz. 675), oraz zarządzenie nr 46 Ministra Finansów z dnia 23 listopada 2011 r. w sprawie szkolenia przewodników psów służbowych i psów służbowych w Służbie Celnej oraz utrzymania tych psów, a także regulaminu oceny przewodników (niepublikowane).

gdzie szkolone psy graniczne, historia psów w straży granicznej, historia szkolenia psów straży granicznej, najstarszy ośrodek szkolenia psów policyjnych, pies graniczny, pies straży granicznej, pies w służbie granicznej, pies w straży granicznej, psy przeznaczone do ochrony granicy państwowej, psy służbowe straży granicznej, historia psów straży granicznej, psy straży granicznej, psy straży granicznej historia, psy w straży granicznej, psy w straży granicznej historia, wykorzystanie psów w służbie granicznej, zakład tresury psów granicznych, zakład tresury psów wojsk pogranicza

Tagi artykułu: