Udostępnij ten artykuł.

Historia Spanieli

Pochodzenie nazwy Spaniel

Nazwa rasy wywodzi się prawdopodobnie od słowa ‘Hispaniola’ bądź częściej używanego hiszpańskiego albo starofrancuskiego słowa ‘E'spagnol’. Nazwa rasy miałaby w tym wypadku wskazywać jej pochodzenie, choć jest to bardzo krucha teoria.
Niektórzy badacze łączą nazwę zwyczajową z kartagińskim wyrazem ‘Span’ oznaczającym ‘królika, a jeszcze inni wywodzą ją od słowa ‘Espana’ oznaczającego w narzeczu staroirlandzkim ‘krzaki’ lub ‘żywopłot’.

Pochodzenie rasy Spaniel

Źródła historyczne podają, że już na przełomie VII i VIII wieku istniały w Hiszpanii długowłose psy o zwisających uszach, wykorzystywane powszechnie do polowania. Niestety, żadne opisy nie podają wyglądu, umaszczenia ani szczegółów anatomicznych, które pozwoliłyby prawidłowo zidentyfikować czworonogi. Wniosek z tego taki, że psy przebywały na Półwyspie przez bardzo krótki czas i albo zostały wywiezione w głąb Europy, albo wyginęły.

historia spanieli

Konkretniejsze wzmianki o psach używanych do łowów z sokołami znajdziemy w "Lex Bajuvariorum" (VIII wiek) oraz w ustanowionych przez księcia Howella Dda i zachowanych przepisach dotyczących polowań w Walii z roku 948.
Jedne pierwszych zapisków dotyczących angielskich spanieli pochodzą z XIV-wiecznego dzieła Gastona de Foix (Phebus) pt. "Livre de chasse" oraz Chaucera pt. "Wif of Bethe's Proloque".

W kolejnych stuleciach opisy psów pojawiają się już regularnie w kronikach i dziełach literackich. Na szczególną uwagę zasługuje publikacja "The Genteleman's Recreation" autorstwa Nicholasa Cox (1677), w której autor dokładnie opisuje sporty i gry sportowe w Anglii, a także chwali umiejętności spanieli, które miały doskonale aportować ptactwo i odnajdować postrzałki. Istnieje prawdopodobieństwo, że Nicholas Cox zaczerpnął swoja wiedzę z książki "Boke of St. Albans" autorstwa Julii Berners opublikowanej w 1486 roku lub pozycji dra Johannesa Caius'a "De canibus Britannicus", który wprowadził podział na spaniele lądowe i wodne. Jeżeli zaś chodzi o opisy ograniczano się do lakonicznych określników, np. "psy na przepiórki", "psy na bażanty" itp.

Spaniel z upolowanym bażantem

Spaniel z bażantem

Pod koniec XVIII wieku wprowadza się już podział spanieli na trzy grupy: Springer Spaniel Angielski, Cocker Spaniel i Spaniel dowodny. Dwie pierwsze grupy powstały w drodze podziału spaniela lądowego na odmianę większą (springer) oraz mniejszą (cocking, woodock i cocker). Springery były wykorzystywane do wypłaszania zwierzyny przy łowach z sokołami, natomiast mniejsze psy do polowania na ptactwo z wykorzystaniem sieci.

Historia Sussex spaniela

Na początku XIX wieku książę Marlborough hodował czerwono-białe spaniele o znacznie krótszej kufie niż współczesne cocker spaniele angielskie, zbliżone nieco do typu Blenheim'a. Psy, określane wówczas również nazwą cockerów, stały się protoplastami dzisiejszych Sussex spanieli. Aż do 1840 roku na Wyspach dominował typ spaniela, który specjalizował się w wypłaszaniu ptactwa i innej zwierzyny z zarośli. Dopiero zmiana zasad polowania polegająca na wprowadzeniu broni palnej przyczyniła się do zmiany specjalizacji psów – myśliwi dążyli do wyszkolenia czworonogów pod kątem aportowania wypłoszonej uprzednio i zastrzelonej zwierzyny.

Psy rasy Sussex spaniel

Sussex spaniele

Współczesna historia spanieli

Na przełomie XIX i XX wieku przeprowadzono ostrą selekcję, która doprowadziła do pogrupowania spanieli i stworzenia odrębnych wzorców rasowych. Klub Spanieli w Anglii, powstały w 1885 roku, uznał istnienie kilku odmian, których nazwy pochodziły przeważnie od nazw miejscowości, np. Sussex Spaniel czy Clumber Spaniel. W 1889 roku rozpoczął swoją działalność Sporting Spaniel Club zajmujący się spanielami od strony ich przydatności użytkowej.

Grupa spanieli amerykański i angielski cocker spaniel

Spaniele - amerykański i angielski

A co o spanielach piszą polscy poeci?

Ludwik Jerzy Kern (wiersz poświęcony spanielom Adolfa Dymszy)

Ja jeszcze raz w sprawie psa

Każdy z nas psy różne zna

I nie ulega wątpliwosci

(jak powiada stara niania)

że oprócz zwykłych psów u gości

Jest wiele psów do polowania

Znaczy : legawce i jamniki

Charty, teriery (te na dziki)

Wyżły (na kaczki, na bekasy)

I pointery (dużej klasy ! )

Takoż psy gończe i ogary.

Oraz mniej znanych cały huf.

Nie, daję słowo, nie do wiary

Jak dużo jest myśliwskich psów.

Można zupełnie stracić głowę !

Tyle nazw.

Sam nie wiem ile ?...

Lecz z nich najrzadsze są

Dodkowe

Psy do polowań na motyle.

Tagi artykułu: