MASTIF TYBETAŃSKI (DO-KHYI) (Tibetan Mastiff)
Historia
Mastif tybetański (Do-khyi) to prastara rasa psów himalajskich wykorzystywana niegdyś do strzeżenia i obrony klasztorów tybetańskich. Nazwa ‘do kyhi’ w wolnym tłumaczeniu oznacza ‘psa trzymanego na uwięzi’, co wiąże się bezpośrednio ze sposobem pracy czworonogów – mastify były bowiem wiązane za dnia, a spuszczane o zachodzie słońca.
Historia mastifa tybetańskiego jest mało znana, ponieważ Tybet był przez wieki odizolowany od zachodniej cywilizacji. O psach podobnych do mastifów czytamy już u Arystotelesa, który zachwala siłę i wielką odwagę czworonogów. Uczony twierdził także, że te magiczne psy powstały w wyniku skrzyżowania psa i tygrysa. Jedna z popularnych w starożytności teorii głosi, że duże, niezwykle agresywne i silne psy indyjskie, wzmiankowane w przekazach źródłowych, były właśnie mastifami z Wyżyny Tybetańskiej, które przywędrowały następnie do Asyryjczyków i Persów.
Marco Polo zwraca natomiast uwagę na szczekanie psów i ich niesamowity lwi wygląd. Podróżnik zachwalał szlachetność psów przypominających wielkością osły, ale tak doskonałe, że bez większych problemów mogły być swobodnie wykorzystywane do polowań na dzikie zwierzęta w tym także woły.
Jednym z pierwszych znanych Mastifów Tybetańskich, który pojawił się w Europie, był samiec przekazany w darze Królowej Victorii przez Lorda Hardinga w 1847 roku. Kilkadziesiąt lat później Edward VII przywiózł do Anglii dwa samce. W 1898 roku w berlińskim ogrodzie zoologicznym narodził się pierwszy europejski miot.
Pierwsza hodowla mastifów została założona w 1928 roku w Anglii. Po II wojnie światowej rasa niemal zupełnie wyginęła, jednak w latach 70. czworonogi znowu wzbudziły zainteresowanie kynologów i hodowców. W tak zwanym międzyczasie, na drugim końcu kuli ziemskiej, szalała Rewolucja Kulturalna. W 1950 roku Tybet została zagarnięta przez Republikę Chińską, co skończyło się tragicznie dla mieszkańców i ich psów. Mastif tybetański po 1959 roku właściwie wyginął w swojej ojczyźnie. Po latach podjęto próby rekonstrukcji rasy; obecnie Chińczycy traktują psy jako swoje narodowe dobro i „produkują” czworonogi na masową skalę.
Suka Mastifa tybetańskiego z młodymi
Wygląd
Mastif Tybetański to pełen siły, masywny i dobrze zbudowany czworonóg o mocnym kośćcu. Czaszka mierzona od potylicy do stopu jest równa kufie mierzonej od stopu do końca nosa. Kufa może być nieco krótsza. Sylwetka psa wpisuje się w kształt prostokąta, co oznacza, że długość tułowia jest nieco większa od wysokości w kłębie. Głowa szeroka, ciężka i mocna. U dorosłego psa fałdy mogą rozciągać się ponad oczami i w dół aż do kącików warg. Czaszka szeroka, bardzo lekko zaokrąglona, z mocno zaznaczoną potylicą. Stop dobrze zaznaczony. Nos szeroki, tak ciemny jak możliwe w odniesieniu do koloru włosa, nozdrza dobrze rozwinięte. Kufa raczej szeroka, dobrze wypełniona i głęboka, koniec kufy kwadratowy. Wargi dobrze rozwinięte i okrywające żuchwę. Szczęki mocne z doskonałym, regularnym i kompletnym zgryzem nożycowym; górne zęby ściśle zachodzą na dolne i są mocno osadzone w szczęce. Zgryz cęgowy dopuszczalny. Oczy średniej wielkości, każdy odcień brązu w dostosowaniu do koloru włosa, im ciemniejsze tym lepsze. Osadzone regularnie, owalne i lekko ukośne.
Powieki ściśle okrywające gałkę oczną. Wyraz dostojeństwa. Uszy średniej wielkości, trójkątne, wiszące, osadzone między górną częścią czaszki i poziomem oczu, opadające ku przodowi i przylegające do głowy, podniesione u nasady w stanie czujności. Pokryte miękkim krótkim włosem. Szyja dobrze umięśniona i wysklepiona, bez przesadnego podgardla. Tułów mocny. Grzbiet szeroki i muskularny. Zad szeroki i raczej płaski. Klatka piersiowa raczej głęboka, umiarkowanie szeroka, z dobrze wysklepionymi żebrami sięgająca poniżej łokci. Ogon średniej długości. Osadzony wysoko w najwyższym punkcie linii grzbietu, noszony wysoko; gdy pies jest czujny – lekko zakręcony nad grzbietem; dobrze owłosiony. Kończyny przednie proste, dobrze kątowane, pokryte gęstym mocnym włosem. Łopatki ukośnie ustawione, muskularne. Łokcie ani zbyt przylegające, ani odstawione. Przedramię proste o mocnej kości. Śródręcze mocne, nieznacznie nachylone. Kończyny tylne silne, muskularne, równoległe do siebie. Uda raczej długie, mocne, z dobrym mocnym umięśnieniem, ale nie przesadnie uwypuklonym. Kolana dobrze kątowane. Staw skokowy mocny, nisko osadzony. Łapy stosunkowo szerokie, mocne, okrągłe i zwarte, z dobrym owłosieniem między wysklepionymi palcami.
Mastif tybetański (DO-KHYI)
Szata szorstka, gruba. Włos na grzbiecie niezbyt długi. Podszerstek gęsty i raczej wełnisty w zimie i dość rzadki w lecie. Samce mają wyraźnie więcej włosa niż suki. Włos delikatny, choć szorstki, prosty i sterczący. Nigdy nie powinien być jedwabisty, lokowaty lub falowany. Szyja i ramiona mocno owłosione, o wyglądzie grzywy. Ogon puszysty i dobrze owłosiony, tylne łapy dobrze owłosione w partiach górnych. Dopuszczalnymi typami umaszczenia są: głęboko czarny, z lub bez podpalania, błękitny, z lub bez podpalania, złoty od płowego aż do mocno rudego. Podpalanie od jasnego do głębokiego orzechu. Dopuszcza się występowanie białej gwiazdki na klatce piersiowej. Tolerowane białe znaczenia na łapach. Znaczenia nad oczami, na dolnych partiach kończyn i od spodniej strony ogona, znaczenia na kufie, tolerowane "okulary" wokół oczu.
Dorosłe psy powinny mierzyć powyżej 66 cm wysokości w kłębie. Suki mierzą minimum 61 cm. Nie ma górnej granicy. Waga powyżej 60 kg – proporcjonalna do wysokości w kłębie.
Temperament
Mastify tybetańskie to rasa o wybitnym instynkcie stróżowania i ochrony terytorium. Błędem jest jednak traktowanie czworonogów jako psów obrończych, gdyż poza terenem posesji nie powinny reagować na obcych, a jedynie zachować dystans. Tybetany alarmują o wszystkich zmianach otoczenia – zwłaszcza w porze nocnej – i ujadają do momentu, aż na horyzoncie nie pojawi się właściciel. Większość osobników toleruje obcych pojawiających się na terytorium za zgodą właściciela, niemniej niektóre psy mogą wykazywać wybitną niechęć do obcych. W połączeniu z cichym, spokojnym chodem i umiejętnością skradania się, mogą budzić strach w oczach obcych.
Pora zabawy i ożywienia rasy to raczej popołudnie; właśnie wtedy warto zorganizować dłuższy spacer i pozwolić psu wybiegać się i wyskakać.
Młode psy bywają bardzo uparte i mogą przejawiać skłonności do destrukcji i niszczenia wszystkiego co napotkają na swojej drodze. Najczęściej robią to z nudów. Starsze psy są bardziej zdyscyplinowane, a przy okazji spokojniejsze i mądrzejsze, dlatego możemy puszczać je luzem w czasie spaceru. Warunek jest jeden – teren musi być odgrodzony bądź znacznie oddalony od siedzib ludzkich. Pies przebywający stale w ogrodzie powinien być odpowiednio odgrodzony od drogi – podstawowym wymogiem jest ustawienie ogrodzenia o wysokości ok. 2 metrów. Siatka raczej nie jest dobrym pomysłem, zwłaszcza że niektóre psy uwielbiają się podkopywać i wspinać po ogrodzeniu.
Szczeniak mastifa tybetańskiego
A co z uczuciowością psów? Otóż Mastify tybetańskie mają nieco kocią naturę. Jeżeli nie mają ochoty na tulenie i głaskanie po prostu odchodzą od właściciela. Niektóre wcale nie machają ogonem, zatem dość trudno wyczuć ich nastrój. Manifestacja przywiązania jest niekiedy dość oszczędna, co nie znaczy, że psy nie są wierne i oddane swoim opiekunom. Lubią dzieci i chętnie się z nimi bawią; nie ma ryzyka, że wyrządzą im krzywdę. W stosunku do innych zwierząt są bardzo delikatne i nie dają się sprowokować. Zrównoważony i spokojny charakter sprawia, że mimo swojego groźnego wyglądu, wcale nie są tak groźne jak mogłoby się na pierwszy rzut oka wydawać.
Zdrowie
Mastif tybetański to stosunkowo zdrowa rasa psów. Do najczęściej spotykanych schorzeń zaliczamy: dysplazję stawów biodrowych (typowa dla dużych psów). Pomimo tak znacznej postury, jaką posiada mastif potrafi się on w doskonały sposób zadowolić skromnym posiłkiem. Jednak w celu prawidłowego zadbania o jego rozwój warto jest zapewnić pełnowartościowy dla niego pokarm.
Pielęgnacja
Psy posiadają charakterystyczną sierść – bezzapachową, hipoalergiczną i bardzo łatwą w pielęgnacji. Okres linienia przypada na późną wiosnę i trwa mniej więcej trzy tygodnie; wówczas psy zrzucają mnóstwo martwego włosa i wymagają regularnego wyczesywania. Przez pozostałą część roku nie gubią sierści. Starsze czworonogi wymagają nieco częstszego i intensywniejszego wyczesywania. Mastify tybetańskie nie posiadają typowego „psiego” zapachu; jedyne suki w okresie rui wydzielają specyficzny zapach (przez mniej więcej 10 dni).
Żywienie również nie powinno sprawiać właścicielowi większych problemów. Mastify zadowolą się zwykłymi karmami z zawartością ok. 26 % białka dla dużych ras; na ogół są niejadkami. Jedzą powoli, nigdy łapczywie, nie lubią słodyczy. Nie dają się przekupić obcym.
Mastif tybetański wspaniały stróż naszej posesji
Wysokość: Dorosłe psy powinny mierzyć powyżej 66 cm wysokości w kłębie. Suki mierzą minimum 61 cm. Nie ma górnej granicy.
Waga: Waga powyżej 60 kg – proporcjonalna do wysokości w kłębie.
Umaszczenie: Dopuszczalnymi typami umaszczenia są: głęboko czarny, z lub bez podpalania, błękitny, z lub bez podpalania, złoty od płowego aż do mocno rudego. Podpalanie od jasnego do głębokiego orzechu. Dopuszcza się występowanie białej gwiazdki na klatce piersiowej. Tolerowane białe znaczenia na łapach. Znaczenia nad oczami, na dolnych partiach kończyn i od spodniej strony ogona, znaczenia na kufie, tolerowane "okulary" wokół oczu.
Zdrowie: Mastif tybetański to stosunkowo zdrowa rasa psów. Do najczęściej spotykanych schorzeń zaliczamy: dysplazję stawów biodrowych (typowa dla dużych psów), choroby oczu, borelioza / babeszjoza, oraz nużyca.
Pielęgnacja: Wymagane cotygodniowe czesanie włosa. Psy linieją raz do roku. Właściciel musi zwracać szczególną uwagę na stan oczu i uszu.
Rodzina: Mastif tybetański jest psem zrównoważonym, nieufnym wobec obcych i bezwarunkowo oddanym swojemu opiekunowi. Wymaga konsekwentnego prowadzenia i odpowiedzialnego szkolenia. Nigdy nie będzie bezwarunkowo posłuszny. Sprawdza się w roli stróża. Może mieszkać w domach z małymi dziećmi i innymi zwierzętami.
Inne nazwy: do-khyi, dog tybetański, mastyf tybetański.
Pochodzenie: Tybet
Cena szczeniąt z rodowodem waha się od 3000 do 10000 złotych. Źródło (Allegro, Alegratka, Olx). Cena z roku 2022.
Klasyfikacja FCI - grupa II, sekcja 2, wzorzec nr 230. Bez prób pracy.