Przodkowie psów zostali udomowieni przez człowieka bardzo dawno temu. Od początku poddawano je selekcji, dzięki której ewoluowały, aby jak najlepiej dostosować się do warunków środowiskowych i oczekiwań hodowców. To rozmaite, aczkolwiek kierunkowe krzyżowanie genów, doprowadziło ostatecznie do powstania wielu ras psów. Obecnie istnieje ok. 500 ras psów uznanych przez różne kluby na całym świecie. FCI Międzynarodowa Federacja Kynologiczna z 84 państwami członkowskimi, uznaje 339 z tych ras. American Kennel Club uznaje 164 rasy, Australian National Kennel Club uznaje 98 ras, Canadian Kennel Club uznaje 202 rasy, Kennel Club (UK) uznaje 210 ras, New Zealand Kennel Club uznaje 204 rasy, a United Kennel Club uznaje 358 ras. Ostatecznie nie można jednak ustalić ile jest ras psów na świecie, ponieważ hodowcy cały czas pracują nad nowymi. Więc jak klasyfikować psy rasowe? Tu możliwości jest wiele. Mogą to być np.: największe i najmniejsze rasy psów, najdroższe rasy psów oraz najpopularniejsze i najrzadsze rasy psów na świecie. Jeśli już mówimy o popularności, to rasy psów podlegają modom tak samo jak fasony ubrań, imiona, czy modele samochodów. Nic, więc dziwnego, że przedstawiciele konkretnych ras są widywane częściej niż inne. Poniżej prezentujemy listę ras uznawanych za najrzadsze rasy psów na świecie.
Najrzadsze rasy psów na świecie
Jedna z najrzadszych ras psów na świecie to brytyjska rasa sealyham terier, potocznie nazywana „sealy”. Rasę wyhodowano ok. 1800 r., a uznano w 1911 r. To pies mały, inteligentny, opiekuńczy, wierny, żwawy i mało wymagający. Ma śnieżnobiałą szatę sierści. Miał służyć do polowania na szczury, lisy, borsuki i króliki, jednak okazało się, że jest też dobrym psem do towarzystwa oraz jako stróż i obrońca. Największą sławą cieszył się w latach 60., gdy był modny w Hollywood, jako ulubieniec gwiazd i fotografów. Miała je m.in. księżna Małgorzata, Humphrey Bogart i Elizabeth Taylor. Był też ulubionym psem brytyjskiej rodziny królewskiej. Wtedy ilość rejestrowanych szczeniaków wynosiła kilka tysięcy rocznie. Obecnie moda na te psy przeminęła i okazało się, że sealy jest na granicy wyginięcia. Brytyjski Kennel Club ocenił, że jest rzadszy niż panda, czy tygrys. W 2010 r. w Wielkiej Brytanii zarejestrowano tylko 49 szczeniąt tej rasy.
Inna niezwykle rzadka rasa to petit chien Lion/lwi piesek, który wyglądem sierści na karku i barkach przypomina lwa. Używa się też nazwy brzmiącej z niemiecka „Löwchen” lub z angielska „Lowchen”. Należy do grupy Bichenów i prawdopodobnie wywodzi się z Francji. To niewielki pies z duszą klauna. Dobry, miły, przyjazny, radosny, kochający i wierny przyjaciel oraz ekstrawagancki i atrakcyjny towarzysz o miłym charakterze. Jest bardzo pojętny, zwinny, swawolny i nieco teatralny. Nadaje się do agility i dogoterapii. To także atrakcyjny pies wystawowy, gdyż cechuje go elegancja, dumna postawa i wspaniały wygląd w ruchu. W 1960 r. uznano tę rasę w Księdze Guinessa, jako najrzadszą na świecie. Obecnie lewek jest jednak nieco bardziej znany. Rasa ta była popularna przez kilka stuleci pośród ludzi zamożnych, szlachty i artystów. Psy te widnieją na obrazach m.in.: Tycjana, Cranacha, Eyck'a, Mosteart'a, Dürera i Goy. Potem rasa została zapomniana. Po II wojnie światowej uratowała ją pasjonatka Madame Bennert z Brukseli, która wyszukiwała cudem uratowane psy tej rasy. Kontynuatorem jej dzieła został dr.Rieckert z Niemiec, któremu Madame przekazała swoją hodowlę. Dr.Rieckert nadał jej nazwę Von den Drei Lowen. Rasę ugruntowały kolejne hodowle w Niemczech: The Livland, Bungener-Heide i Goldquelle, oraz Cherrycourt, Cluneen i Littlecourt w Anglii.
Inną rasą wymienianą w gronie najrzadszych jest chinook. Rasa ta została stworzona w 1917 r. w USA. Pierwotnie była wykorzystywana do psich zaprzęgów, ułatwiających poruszanie się po śniegu. Pierwszym jej przedstawicielem był samiec o imieniu Chinook, stąd nazwa rasy. Założone stado w 1981 r. liczyło zaledwie 11 osobników. Mimo olbrzymiej popularności psów zaprzęgowych, ta rasa nie zyskała jednak wielkiego uznania. Obecnie jest jedynie ok. 800 osobników.
Śpiewający pies z Nowej Gwinei (łac. Canis lupus hall stromi) to jedna z nielicznych ras, która nie została wyhodowana przez człowieka, lecz rozwijała się w stanie naturalnym i w izolacji od krewniaków przez ok. 6 tys. lat. Jest to odrębny podgatunek obok wilka, psa domowego i dingo, zaliczany do psów pierwotnych. Pies ten zachował wiele wczesnych cech niezmienionych przez człowieka. Obecnie psy tej rasy są na wymarciu. Pod koniec XX w. w hodowlach żyło zaledwie ok. 100 psów tej rasy.
Pies z Karoliny/amerykański dingo, znany także jako pierwotne psy północnoamerykańskie (USA). Należy do ras pierwotnych. Jest przyjacielski i wierny, dobrze dogaduje się z dziećmi. Wyglądem zewnętrznym przypomina dzikie australijskie psy dingo. Wśród amerykańskich dingo są różne odmiany barwne (rude, czarne, białe, łaciate, często z ciemniejszą maską na pysku).
Ottherhound to rasa, która podobnie jak w przypadku stabyhouna, swoje pochodzenie wzięła od celów w jakich wykorzystywał ją człowiek. W Wielkiej Brytanii była znana już od XII w. „Other” to po angielsku „wydra” i właśnie do polowań na wydry były wykorzystywane te psy. Obecnie na świecie żyje jedynie ok. 600 osobników, wykorzystywanych raczej jako psy do towarzystwa.
Chart afrykański azawakh pochodzi z Afryki. Pierwotnie wykorzystywano go do polowań, jednak obecnie to psy do towarzystwa. Na świecie pozostało jedynie kilkaset osobników.
Norsk lundehund to pies myśliwski z Norwegii, używany pierwotnie do polowań na maskonury i ich jaja. Obecnie na świecie jest ich jedynie ok. 2 tys., ale w dawnych czasach (XVI-XVII w.) jeden chłop norweski mógł mieć nawet 20 psów. Psy te mają 6 palców u łap. Są też bardzo giętkie, co daje im możliwość dowolnego wykręcania głowy. Dziś najczęściej są wykorzystywane jako psy do towarzystwa.
Stabyhoun (Wyżeł fryzyjski) to rasa pochodząca z Holandii, której tamtejsza nazwa brzmi „stabij” i najprawdopodobniej pochodzi od słów „sta me bij”, czyli „zostań przy mnie” oraz „houn”, czyli „pies”. Obecnie na świecie jest jedynie ok. 3,5 tys. psów tej rasy. Są to bardzo aktywne psy, które dawniej wykorzystywano do całego szeregu zadań, m.in. do polowania. Jednak obecnie pełnią rolę aktywnych psów do towarzystwa.
Mastif tybetański to potężna rasa psów wywodząca się z Azji, gdzie używano ich gł. do pilnowania domostw. Obecnie psy te są rzadkie i bardzo drogie. Szczeniak tej rasy może kosztować nawet ponad 7 tys. zł.
Thai ridgeback to stara rasa psów myśliwskich z rejonów Azji. WTajlandii występowała już w średniowieczu. Psy te używano też do obrony i eskortowania wozów. Ze względu na trudnodostępne rejony występowania, rasa ta pozostała do dziś w stanie niemal niezmiennym. Jak wskazuje nazwa „ridgeback”, psy te mają pas sierści na grzbiecie, która jest skierowana do przodu, cecha ta występuje jeszcze tylko u dwóch ras na świecie. Są czujne i odważne. Obecnie wykorzystuje się je do polowań i stróżowania oraz do towarzystwa.
Phu Quoc ridgeback to rasa pochodząca z Wietnamu, z wyspy Phu Quoc. Psy te także mają pręgę odwrotnie ułożonej sierści na grzbiecie. W przeciwieństwie do ridgebacków rodezyjskich spotykanych w naszym kraju, których szata jest zazwyczaj ruda lub połowa, tutaj jest więcej form barwnych (jasne, czarne, nakrapiane, pręgowane). Rasa ta jest wyjątkowo skoczna i wytrzymała, dobrze pływa i szybko biega, łącząc wiele cech idealnego myśliwego, świetnie przystosowanego do wyspiarskich warunków. Psy te nadają się też do stróżowania. Wymagają głębokiego kontaktu z opiekunem, są lojalne i wierne, bardzo inteligentne, łatwe w tresurze, karne i posłuszne.
Catahoula leopard dog to rasa użytkowa powstała w XVI w. z krzyżówek psów europejskich osadników z rdzennymi psami udomowionymi przez Indian na terenie dzisiejszego stanu Luizjana (USA). Charakterystyczne dla tej rasy jest niezwykłe marmurkowe ubarwienie i jasne, plamiste oczy. Psy te mają bardzo elegancką sylwetkę, krótką sierść i majestatyczny wygląd i występują w wielu odmianach barwnych. Jest to rasa bardzo wszechstronna, jednak poza USA właściwie nieznana, w Polsce nie ma ani jednego jej reprezentanta.
Tamaskan dog to pies pochodzący z Finlandii, służący jako zwierzę pociągowe do sań. To nowa rasa powstająca od 2000 r., jako mieszanka najlepszych cech różnych ras psów północnych. Z wyglądu psy te bardzo przypominają wilki. Są bardzo duże, eleganckie i piękne, odporne na ekstremalne warunki klimatyczne. Mogą być też wykorzystywane w wyścigach i jako psy ratownicze. Są posłuszne, inteligentne i chętne do pracy. Obecnie na świecie żyje około 400 psów tej rasy, jednak liczba ta szybko wzrasta.
Prócz wyżej wymienionych ras, uważanych za najrzadziej występujące na świecie (jeśli chodzi o ich stan liczebnościowy), w wielu opracowaniach wymieniane są także takie rasy jak: catalburun (turecka rasa psa myśliwskiego), mudi (pies pasterski pochodzący z Węgier), Alascan klee kai (rasa małych psów z Alaski, podobnych do husky), akasz/akbash (turecka rasa dużych, odważnych i bardzo silnych psów pasterskich, które potrafią poradzić sobie nawet z atakiem niedźwiedzia), cao da Serra de Aires/owczarek portugalski (pies pasterski, w latach 70. bliski wymarcia, poza Portugalią niemal zupełnie nieznany), jużak/owczarek południoworosyjski (zwany też Youzhnorusskaya Ovcharka, Southrussian Ovcharka, lub SRO, pochodzi z Krymu, potrafi samodzielnie prowadzić zwierzęta na pastwisko lub do zagrody, jest wyjątkowo odważny i nawet w pojedynkę atakuje niedźwiedzia lub stado wilków, znany jako niezastąpiony obrońca całych wsi, jego sława rozniosła się po całej Rosji i doprowadziła do tego, że szczeniaki tej rasy osiągały wartość równą koniu wyścigowemu pełnej krwi), szwedzki lapphund (pies stróżujący i pasterski, bardzo stara rasa, jego szczątki znaleziono w Norwegii mają ok. 7 tys. lat, oficjalnie został uznany przez FCI dopiero w 1944 r.), pies faraona (wyglądem przypomina tesemami, czyli staroegipskie charty faraonów, w 1977 r. FCI zarejestrowało tę rasę i przyjęło wzorzec wydany przez Maltę, na którą rasa przybyła prawdopodobnie z Fenicjanami lub Kreteńczykami, rasa dość popularna w Skandynawii, lecz w Europie Środkowej niemal zupełnie nieznana), owczarek pirenejski (mały pies pasterski, do początków XX w. rasa ta była nieznana poza rejonem Pirenejów), komondor (pies pasterski pochodzący z Węgier o charakterystycznym futrze poskręcanym w dredy, nigdy nie był zbyt popularny), cirneco dell Etna (wyjątkowo stara rasa myśliwska, pochodząca od egipskich przodków żyjących 5 tys. lat p.n.e., na Sycylię psy te dotarły prawdopodobnie wraz z Fenicjanami, poza wyspą pojawiły się dopiero latach 30. XX w.), podenco ibicenco/podenco z Ibizy (rasa pochodzi od psa faraona, wykorzystywany gł. do polowań na króliki i ptactwo), pinczer austriacki (rasa znana podobno od 4 tys. lat z rejonów Dunaju, gdzie pełniła rolę psów wiejskich do pilnowania i zaganiania zwierząt hodowlanych oraz tępienia gryzoni, dopiero w 1927 r. uznana przez FCI), Lancashire heeler (małe psy myśliwskie i pasterskie pochodzące z Wielkiej Brytanii, znane już od XV w.), pies Elo (pies rodzinny powstały z krzyżówek psów bobtail z innymi rasami, nowa i jeszcze nieustabilizowana rasa), owczarek bułgarski/karakachan dog (rasa w typie molosów, pochodzi z górzystych obszarów Grecji, jedna z najstarszych ras w Europie, hodowana do ochrony stad i dobytku), koolie/collie/australijski pies pasterski (poza Australią niemal w ogóle niespotykany, powstał z krzyżówek psów pasterskich przywiezionych na ten kontynent w XIX w., rasa jest bardzo zróżnicowana pod względem długości i koloru szaty).
Wielką rzadkością charakteryzuje się też wiele amerykańskich ras psów, które z reguły nie są uznawane przez europejską FCI. Wiele z nich to rasy mało liczne także i w samych Stanach Zjednoczonych. Wśród nich wymienia się m.in.: silken windhound (rzadka amerykańska rasa chartów, mogących dożyć nawet 20 lat), plott hound (pies myśliwski wyhodowany w Karolinie Północnej, jedna z najsłabiej poznanych i najbardziej tajemniczych ras psów), boykin spaniel (rasa zwana też litte brown dog LBD, czyli „mały, brązowy pies”, pochodzi z Karoliny Południowej i początku XX w.), amerykański terrier bezwłosy (należy do rzadkich ras psów nagich), bluetick coonhound (psy myśliwskie powstałe na bazie francuskich psów gończych, przywiezionych do USA na początku kolonizacji), fox terrier toy (nowa rasa stworzona specjalnie jako pies miejski, pies do towarzystwa i dla rodzin z dziećmi).