Psy, jak powszechnie wiadomo, wywodzą się od wilków. Historia pierwszych psów, udomowionych przez człowieka, które mają w sobie najwięcej pokrewieństwa z wilkami, sięga często kilku tysięcy lat wstecz. Czy to niezdumiewające, że wiele istniejących do dziś psich ras, było znanych już w rzeczywistości? Rasy te przetrwały trudne czasy, epidemie, konflikty zbrojne, susze, głód i wiele innych plag. Kynologia wyróżnia 14 ras psów uznawanych za pierwotne. Sklasyfikowano je w grupie V FCI, wśród 10 grup psów, klasyfikowanych ze względu na rodzaj i użytkowość. Aby wyróżnić pierwotne rasy psów, które wywodzą się bezpośrednio od pierwszych psów domowych, swego czasu przeprowadzano badania DNA. Ich celem było wyszczególnienie tych ras, których materiał genetyczny wykazuje największą zbieżność z genotypem wilka. Badaniem objętych zostało ponad 400 ras psów żyjących na świecie i już sam dobór próby u wielu znawców wzbudza kontrowersje. Przebadana liczba stanowi, bowiem ok. 20% wszystkich znanych na świecie ras psów domowych. Nie uwzględniano m.in. wilczaków czechosłowackich, czy rasy saarlooswofhond, czyli ras będących krzyżówkami psa i wilka.
Ostatecznie, przyjęto oficjalną klasyfikację i międzynarodowa federacja kynologiczna uznała pierwotne rasy psów, zaliczając do nich 14 ras. Formalnie jest ich jednak 15, gdyż akita amerykańska i japońska w USA uznawane są za tę samą rasę. Jednak w różnych źródłach można spotkać znacznie więcej ras psów, uznawanych za pierwotne. Niektórzy za psy typu pierwotnego uzwajają także szpice. Właśnie, dlatego, postanowiliśmy scharakteryzować ponad 20 ras psów, uznawanych w rożnych klasyfikacjach za pierwotne.
Pierwotne rasy psów
Akita – japoński pies myśliwski, wykorzystywany w polowaniach na duża zwierzynę. Akity wywodzą się z Japonii, a ich historia sięga 1000 lat p.n.e. Charakteryzują się dużą, silną i mocną budową ciała, która jest bardzo harmonijna. Elegancka sylwetka, umaszczenie płoworude, sezamowe rudawe i białe.
Alaskan malamute – bardzo stara Rasa psów zaprzęgowych, wywodząca się z Arktyki. Malamuty mają głęboka klatkę piersiową, silny i doskonale umięśniony tułów. Charakteryzuje je inteligentny wyraz twarzy i mądre spojrzenie. Mają grubą sierść, która chroni je przez niskimi temperaturami. Psy piękne i niezwykle eleganckie w poruszaniu się.
Basenji – rasa psa wywodząca się z kotliny Konga, dlatego nazywany bywał przez Europejczyków psem kongijskim. Psy te charakteryzują się lekką budową i niezwykle harmonijną sylwetką. W chodzie prezentują się elegancko, dlatego na przestrzeni wieków doczekały się miana arystokratycznych psów. Posiadają krótką i delikatną sierść, która mocno przylega do ciała. Ich umaszczenie może mieć barwę czarną z białym, rudą lub czarna podpalana. Biel na łapach, klatce piersiowej i końcu ogona.
Chow-chow – stara rasa psów pochodzenia mongolskiego. Tak jak inne pierwotne rasy psów, dawniej wykorzystywana do polowań, towarzyszy ludziom od ok. 2000 lat. Psy chow-chow mają długą i bujną sierść. Mogą mieć rozmaite umaszczenie – od czarnego, poprzez rude, płowe, kremowe, aż po białe Chow-chow to psy o niezwykłej odporności i dużej sile fizycznej, dlatego używano ich jako psów pociągowych w surowym, górskim klimacie Tybetu.
Nagi pies meksykański – pies w starożytnych meksykańskich wierzeniach uznawany był za wysłannika boga Xolotla i miał prowadzić dusze zmarłych do raju. Podczas rytualnych obrzędów, mięso psa było zjadane przez tubylcze ludy.
Norsk buhund – na szczątki najstarszych psów tej rasy natrafiono podczas wykopalisk archeologicznych. Wiek szczątków datuje się na 1100 lat. Pies zaliczany do szpiców: wielkość średnia, głowa o kształcie kwadratu, mądre spojrzenie i stojące, proste uszy. Pies posiada grubą, obfitą sierść o maści biszkoptowej, włosy mogą mieć ciemne zakończenie, lecz nie jest to regułą. Wyróżnia się także odmianę o jednolitym, czarnym ubarwieniu.
Pies faraona – rasa wywodząca się z obszaru Morza Śródziemnego. Swoją nazwę zawdzięcza podobieństwu do staroegipskich tesemów – chartów, których wizerunki znajdowały się na sarkofagach i grobowcach egipskich władców. Pis faraona ma średnią wielkość, proporcjonalną budowę ciała i zgrabną, elegancka sylwetkę. Ma spokojny temperament, jest przyjacielski i uwielbia zabawy.
Podenco z Ibizy – rasa wywodząca się z archipelagu Balearów, głównie z Ibizy i Majorki. Psy te można spotkać w całej Hiszpanii, m.in. w Katalonii czy okolicach Walencji. Popularny ze względu na spokojny i przyjazny temperament. Lubi ludzi i łatwo się do nich przywiązuje. Najczęściej spotyka się psy o umaszczeniu białym rudym, lub stanowiącym kombinację tych dwóch kolorów.
Samojed – psy tej rasy od zawrze były blisko ludzi. Wykorzystywane do pilnowania reniferów na Syberii i w północnej Rosji. Mając na uwadze ich przyjacielski i spokojny temperament, wykorzystywano je także do pracy w zaprzęgu. Jednocześnie spełniały rolę psów stróżujących i psów do towarzystwa. Nazwa rasy pochodzi od Samojedów – plemienia zamieszkującego północ Rosji.
Shiba – stara rasa psów, wywodząca się z Japonii. Wywodzi się z górzystego, surowego klimatu, dzięki czemu jedną z górnych cech rasy jest doskonała odporność i wytrzymałość. Shiba to pies o proporcjonalnej budowie i średniej wielkości. Charakteryzuje go dobre umięśnienie i elegancki sposób poruszania się.
Szpic fiński, szpic miniaturowy, szpic niemiecki – szpice to grupa psich ras z bardzo długą historią. Traktuje się je jako pierwotne rasy psów. Ich cechy charakterystyczne, to m.in. średnia wielkość, prostokątny tułów, mocna, proporcjonalna budowa, elegancka sylwetka. Szpice mają gęstą i bujną sierść, szczególnie wokół szyi robi ona ogromne wrażenie, dodając psom uroku. Głowa, swoim kształtem przypomina głowę lisa. Oczy średniej wielkości, uszy stojące. Są psami bardzo przyjaznymi, lecz lubią dominować.
Siberian husky – rasa wywodzi się z grona północnych psów zaprzęgowych. Siberian husky to pies, wykazujący niezwykłą elegancję i duża rozwagę. Silny, dobrze zbudowany, posiada bujną i gęstą sierść. Z wygładu przypomina wilka, mając podobne do niego umaszczenie.
Chart afgański – ta pierwotnarasapsów wywodzi się z górzystego klimatu Afganistanu i charakteryzuje doskonałą użytecznością. Od wieków towarzyszyła człowiekowi, pomagając w polowaniach, służąc w zaprzęgach i pilnując dobytku. Chart afgański posiada długą sierść o różnorodnym umaszczeniu.
Chart perski – zwany także saluki. Rasa ta pierwotnie występowała w krajach arabskich, popularna także w Indiach. Charty perskie występują w odmianie krótkowłosej i długowłosej. Saluki to pies o gładkiej, jedwabistej sierści. Umaszczenie rozmaite, od białego, poprzez rudy, aż po czarne.
Lhasa Apso – stara rasa psów, wywodząca się z Tybetu, rozpowszechniona w Europie na początku 20. wieku. Jego znakiem rozpoznawczym jest charakterystyczna, długa sierść, która może mieć dowolne umaszczenie. Preferowane są jednak psy o barwie czarnej i złocistej. Niezwykle sympatyczny i przyjacielski, nie szczeka bez potrzeby. Pies typowo towarzyski.
Pekińczyk – kolejna z pierwotnych ras psów. Jeszcze w XIX wieku, pekińczyki, wywodzące się z Mandżurii, spotykane były wyłącznie w Chinach. Od wieków otaczane były wyjątkową czcią i zajmowały miejsca w pałacach królewskich. Należą do niskich psów, dorastają ok. 20 cm w kłębie. Ich waga nie przekracza 5 kg.
Shar Pei – rasa psa pochodzenia chińskiego, zaliczana do molosów. Dawniej wykorzystywana w walkach psów. Znakiem rozpoznawczym są obfite fałdy grubej skóry. Zjawisko to dotyczy głównie młodych osobników. U dorosłych psów, skóra jest luźna, jednak fałdu ulegają redukcji. Silna i mocna budowa, mocne szczęki i silny zgryz.
Shih-tzu – ojczyzną tej rasy, jak wielu pozostałych pierwotnych ras psów, jest Tybet. Shih-tzu to psy średniej wielkości charakteryzujące się bujną i gęstą, prostą sierścią. Umaszczenie dowolne, m.in. białe, czerwone, beżowe i czarne.
