Cykl rozrodczy (reprodukcyjny, płciowy) suki ma 4 fazy, z których czwarta, międzycieczkowa, jest fazą najdłuższą. Druga faza cyklu to ruja właściwa (estrus), trwająca ok. 7 dni. Z początkiem tej fazy suka przestaje krwawić i staje się płodna. W tej fazie cyklu następuje owulacja (zwykle 3 dnia rui właściwiej, czyli ok. 10-11 dnia od zauważenia krwawienia), czyli uwolnienie komórek jajowych z jajników, dzięki czemu suka staje się płodna i jeśli dojdzie do kopulacji – suka może zajść w ciążę. Jeśli nie chcemy jej niechcianej ciąży, powinniśmy ją pilnować nawet do 2 tyg. po zakończeniu krwawienia. Jeśli suka zostanie zapłodniona, to cykl płciowy zatrzymuje się w tym miejscu i następuje ciąża.
Przebieg ciąży u suki. Ciąża u suki trwa zwykle ok. 63 dni od momentu zapłodnienia. Jednak plemniki samca mogą przeżyć w macicy suki nawet tydzień po kryciu, należy więc uwzględniać termin 56-72 dni od kopulacji. Komórki jajowe po uwolnieniu z jajników również mogą przeżyć kilka dni. By zwiększyć pewność zapłodnienia, krycie powinno się powtórzyć przynajmniej raz, a najlepiej 2 razy (kolejne krycie po 2 dniach od poprzedniego). W celu stwierdzenia istnienia ciąży, już po 20 dniach po zakończonej owulacji, można przeprowadzić analizę krwi i USG. Przebieg ciąży u suki (kalendarz ciąży u suki) , zostały szczegółowo omówiono poniżej.
Pierwszy tydzień ciąży suki (1-7 dzień ciąży). W tym czasie w jajowodzie suki dochodzi do zapłodnienia, powstają dwukomórkowe zarodki (embriony) i następuje ich rozwój. W tej fazie brak obserwowalnych zmian u suki, chociaż niektórzy hodowcy wspominają, że bardzo rzadko pojawiają się poranne mdłości. Warto wiedzieć, że suka nadal może jeszcze zostać pokryta przez innego samca. Dobrze jest podawać suce wysoko białkową karmę o troszkę zwiększonej kaloryczności, co korzystniej wpływa na rozwój zarodków i ich zagnieżdżanie się w błonie śluzowej macicy. Jednak nie zwiększamy ilości karmy, tylko zmieniamy jej rodzaj. Ewentualne leczenie ciężarnej suki traktujemy z dużą ostrożnością. Jeśli suka przyjmowała leki przed kryciem, to konieczny jest kontakt z lekarzem wet. W pierwszym tygodniu ciąży nie powinno się też szczepić suki na cokolwiek (należy się wstrzymać co najmniej do 45 dnia ciąży) oraz stosować środków insektobójczych. Należy za to zapewnić jej codzienną dawkę łagodnego ruchu, co korzystnie wpłynie zarówno na jej zdrowie, jak i kondycję jej przyszłych szczeniąt.
Drugi tydzień ciąży suki (8-14 dzień ciąży). W tym czasie składające się z 16-32 komórek zarodki docierają do macicy. Nie obserwuje się charakterystycznych zmian ani w wyglądzie, ani w zachowaniu suki. Nadal należy pamiętać o zapewnieniu odpowiedniej dawki ruchu, jednak pod koniec tygodnia należy wyeliminować szczególnie intensywne treningi i forsowne spacery, chyba że suka sama do nich dąży. W karmieniu suki wracamy natomiast do takiego karmienia, jakie stosowaliśmy przed kryciem, jednak nie zwiększając dawkowanych porcji w porównaniu z okresem przed ciążą.
46 dzień ciąży u suki Wyżła weimarskiego - Capi
Trzeci tydzień ciąży suki (15-21 dzień ciąży). W tym czasie, ok. 21-23 dnia następuje implantacja (zagnieżdżenie) zarodków w ścianie macicy i tworzy się łożysko. Niektórzy specjaliści radzą, by nieco zwiększyć wtedy ilość tłuszczu w karmie, gdyż może to mieć pozytywny wpływ na liczbę zagnieżdżających się zarodków i zwiększa liczbę przyszłych szczeniąt. Niektóre suki zaczynają unikać większego ruchu i oszczędzają się. Należy wtedy nakłaniać sukę do ruchu, jednak już nie pozwalać jej na forsowanie się. W tym tygodniu karmimy sukę identycznie jak w poprzednim tygodniu ciąży, nie zwiększając ilości podawanego jej pokarmu.
Czwarty tydzień ciąży suki (22-28 dzień ciąży). W tym czasie, ok. 23 dnia po kryciu można wykonać pierwsze badanie USG, na którym widoczne będą tarczki zarodkowe. Od 25 dnia ciąży na obrazie USG można już zobaczyć bijące serca płodów. Po 28 dniach ciąży, USG daje jeszcze bardziej satysfakcjonujące wyniki, nie pozwala jednak na precyzyjne podanie liczby płodów. W tym okresie nadal nie obserwuje się charakterystycznych zmian ani w wyglądzie, ani w zachowaniu suki. W karmieniu przechodzimy na karmę dla szczeniąt psów ras średnich, niezależnie od tego jakiej rasy jest suka, pilnując jednocześnie, by ilość karmy nadal była taka sama. Nie wolno zwiększać ilości karmy by nie otłuszczać suki, co powoduje późniejsze problemy z porodem i konieczność cesarskiego cięcia.
Piąty tydzień ciąży suki (29-35 dzień ciąży). W tym czasie ok. 35 dnia ciąży kończy się proces organogenezy, w czasie którego kończy się przechodzenie z okresu zarodków do płodów, przy czym płody osiągają wielkość 15-30 mm i zaczyna się okres ich intensywnego wzrostu. Najszybszy wzrost płodu następuje między 32 a 55 dniem ciąży. Na obrazie USG uwidaczniają się zawiązki kończyn, można też rozróżnić głowę, klatkę piersiową i brzuch. Ok. 30 dnia badaniem manualnym (obmacując sukę) można wykluczyć lub potwierdzić ciążę. Dopiero teraz zaczyna wzrastać masa ciała suki, choć nadal może to być słabo zauważalne. Jest to połowa ciąży i w tym czasie wiele suk traci apetyt, jednak nie odbija się to niekorzystnie na zdrowiu płodów i suki, nie należy więc suki karmić na siłę. Nadal należy pamiętać o dozowaniu suce odpowiedniej porcji ruchu, jednak unikać zabaw z innymi psami i intensywnych ruchów (np. skakania). Długość i intensywność spacerów należy uzależnić od chęci i możliwości suki.
Szósty tydzień ciąży suki (36-42 dzień ciąży). W tym czasie od 35 dnia ciąży wyczuwalne uprzednio płody wydłużają się i znacznie powiększają. Teraz trudno je wymacać. Na USG wykonanym ok. 36 dnia ciąży widoczne są zawiązki kończyn. U niektórych suk od ok. 40 dnia ciąży można zaobserwować powiększenie jamy brzusznej, a u innych dopiero ok. 50 dnia ciąży, na co wpływa liczba płodów, wielkość płodów, budowa suki, stan odżywienia suki (u otłuszczonej ciężko wyczuć cokolwiek). W tym czasie (w drugiej połowie ciąży) może pojawić się śluzowy wypływ z dróg rodnych, jest to jednak proces naturalny. Alarmujący jest dopiero pojawiający się w tym samym momencie patologiczny i typowy dla ropomacicza wypływ, który nie jest śluzowy, ma żółty lub żółtobiały kolor i charakterystyczny ropny zapach. Natomiast wyciekający fizjologicznie poprawny śluz ciążowy jest szaro-biały i ciągliwy. Najłatwiej go zaobserwować w trakcie porannego spaceru, gdy po oddaniu moczu, śluz zwisa lub przykleja się do ud, a suka szybko to wylizuje. Ilość wypływającego śluzu jest różna u różnych suk. W 6 tyg. ciąży pojawia się też wyraźnie widoczny wzrost i rozwój gruczołu mlekowego. Pamiętajmy jednak, że nie może to być bezwzględny wskaźnik ciąży, gdyż zdarza się także gdy jest ciąża urojona. W tej fazie należy nieznacznie zwiększyć dzienną dawkę pokarmową (o ok. 5% w porównaniu z poprzednim tygodniem), dzieląc ją na 2 lub 3 posiłki. Podstawiamy też suce kojec porodowy, by zaczęła już od tego momentu w nim sypiać.
Siódmy tydzień ciąży suki (43-49 dzień ciąży). W tym czasie, po 45 dniu ciąży rogi macicy zaginają się ku górze i nadal płody zwiększają swoja wielkość. Od końca 7 tyg. ciąży możemy już wyraźnie wyczuć ręką ich ruchy. Od ok. 48 dnia ciąży możliwe jest usłyszenie tętna płodu za pomocą fonendoskopu. Odgłos serca płodu odróżniamy od tętna matki dzięki temu, że serce płodu bije dwa razy szybciej niż serce suki, przy czym jego tętno wynosi 150-220 uderzeń/1 min. W fazie tej nadal u suki powiększa się brzuch i trwa (aż do porodu) intensywny rozwój gruczołu mlekowego. Po 46 dniu ciąży zachodzi proces mineralizacji, dlatego też bezpiecznie można zrobić zdjęcie RTG, na którym widoczne już będą czaszki i kręgosłupy płodów, więc łatwo określić ich liczbę. W tym czasie wzrasta apetyt suki, należy więc zwiększyć ilość pokarmu o ok. 15% w porównaniu z poprzednim tygodniem, dzieląc dawkę dzienną na 3 lub 4 posiłki. Jeśli gruczoł mlekowy jest słabo rozwinięty i niewiele powiększony w stosunku do swojej wielkości przed ciążą, to należy zwiększyć suce dawkę pokarmu o jeszcze jeden posiłek. Jeśli natomiast gruczoł mlekowy jest bardzo powiększony, nabrzmiały i zaczerwieniony – należy zmniejszyć ilość pokarmu, by nie powstało zapalenie gruczołu mlekowego. Trzeba też wyeliminować aktywny wysiłek taki jak: bieganie, skoki, zabawy z innymi psami. Nadal nie należy jednak zezwalać suce na rezygnację z ruchu. Polecane są za to codzienne i niezbyt forsowne spacery.
Ciężarna suka Labradora
Ósmy tydzień ciąży suki (50-57 dzień ciąży). W tym czasie, powyżej 55 dnia ciąży manualnie znowu możliwe jest stwierdzenie obecności płodów. W fazie tej nadal powiększa się jama brzuszna. Suka może niepokoić się, zwłaszcza jeśli jest to jej pierwsza ciąża, co jest naturalną reakcją na ruchy płodów. Ok. 10 dni przed spodziewanym porodem, srom suki wyraźnie się powiększa. W tym tygodniu dzienną dawkę pokarmową należy podzielić na 4-5 posiłków, gdyż suka nie jest już w stanie przyjąć dużej ilości pokarmu, a co za tym idzie musi być to pokarm wysoko energetyczny i z odpowiednią ilością witamin oraz minerałów (można stosować w tym czasie karmę dla szczeniąt ras małych lub średnich). Powinniśmy też skontaktować się z lekarzem wet., by sprawdzić stan zdrowia suki i płodów, oraz omówić przyszły poród. Można też ewentualnie odrobaczyć sukę, by wyeliminować zarażenie pasożytami wewnętrznymi szczeniąt po urodzeniu.
Dziewiąty tydzień ciąży suki (58-65 dzień ciąży). W tym czasie, od 60 dnia ciąży płody są już całkowicie ukształtowanie i zdolne do życia poza organizmem matki. Na 52-24 godz. przed porodem, w szparze sromowej suki pojawia się śluzowaty, szklisty wypływ, pochodzący z rozpuszczającego się czopu śluzowego, zamykającego ujście szyjki macicy, który do tej pory ochraniał płody. W tym okresie suka bardzo łatwo się męczy i niechętnie porusza, posapuje i unika chodzenia po schodach. Często też zachowuje się niespokojnie i traci apetyt. Jednak są suki, u których apetyt w okresie przedporodowym się nie zmienia, a u innych wręcz rośnie. U większości suk w ostatnich dniach przed porodem wzrasta też zapotrzebowanie na płyny, trzeba więc zapewnić im dużo wody do picia. Pod koniec tego okresu, pod wpływem działania hormonów, mięśnie brzucha i więzadła macicy ulegają rozluźnieniu, co powoduje zapadnięcie brzucha i boków. W tym samym czasie, w gruczole mlekowym suki pojawia się wydzielina siary, czyli pierwsze mleko matki (wieloródki – najczęściej tydzień przed porodem, natomiast u pierwiastek zbiega się to z momentem porodu). Na tydzień przed spodziewanym porodem (datę porodu określa się na 63 dni od dnia środkowego krycia), powinniśmy zacząć min.3 razy dziennie mierzyć suce temperaturę, gdyż wszelkie jej zmiany mogą oznaczać zbliżający się poród. W drugiej połowie ciąży, u większości suk temperatura wynosi ok. 38.5ºC, przy czym jej spadek do poziomu ok. 37ºC lub mniej, a następnie wzrost do 38,5ºC, zapowiada poród w ciągu najbliższych 24 godzin. Na 3 dni przed porodem, suka może próbować szukać miejsca i budować sobie gniazdo porodowe. W związku z uciskiem na narządy wewnętrzne, w tym pęcherz moczowy, w ostatnim trymestrze ciąży suka częściej siusia, dlatego spacery mogą być krótsze ale częstsze (co 2-3 godz.). Zaleca się, by u suk ras długowłosych przystrzyc sierść wokół sutków (celem ułatwienia dojścia do nich noworodkom) oraz wokół krocza i na tylnych nogach (by łatwiej utrzymać higienę w czasie porodu i w okresie poporodowym). Poród kończy przebieg ciąży u suki.