Udostępnij ten artykuł.

Psi węch cud natury

Pies tak samo jak inne zwierzęta oraz ludzie ma pięć zmysłów powonienie, wzrok, smak, słuch i dotyk. Psi węch jest najważniejszym i najbardziej rozwiniętym zmysłem u psa. Między psem a człowiekiem jest w tym przypadku zasadnicza różnica. Człowiek odbiera świat za pomocą wzroku, najważniejszego u niego zmysłu na podstawie dostrzeganych przez niego obrazów. Pies natomiast odtwarza obrazy ze świata przy pomocy odczuwanego zapachu. Psi węch u psa jest nawet cztery razy większy niż u ludzi. Bardziej rozwinięte są pod tym względem struktury mózgu, jak również pies ma inaczej zbudowany i działający nos niż ludzki. Potrafią niezależnie poruszać nozdrzami i dokładnie określić kierunek dochodzącego zapachu. Pies ma ponad 200 milionów receptorów węchowych, człowiek tylko około pięciu milionów. Wrażliwość zmysłu węchu u psa to cecha wrodzona, słabszy lub mocniejszy węch jest przede wszystkim uwarunkowany właściwościami danej rasy. W każdej rasie na pewno znajdzie się pies o mniejszej lub większej możliwości wyczuwania zapachów. W zależności od danej rasy psa potrafi on rozróżniać zapachy ponad tysiąc razy lepiej niż ludzie. Psy umieją każdy zapach rozłożyć na czynniki i każdy z nich rozpoznać osobno. Przy pomocy doskonałego węchu i posiadania umiejętności dokładnego rozpoznawania zapachów psy potrafią podążać za śladem. Psy tropiące i psy gończe trochę inaczej rozpoznają zapach.

Pies tropiący trzyma swój nos blisko ziemi i dzięki zapachom pozostawionym na śladzie potrafią dojść do szukanego celu.

Pies tropiący rasy Bloodhound

Pies tropiący rasy Bloodhound

Natomiast pies gończy wyłapuje zapach z powietrza. Wysoko unosi głowę i chwyta unoszącą się woń w nozdrza.

Wąchanie psa jest niezależne od oddychania. Niestety podczas upału czy nadmiernego zmęczenia, gdy pies zieje może wtedy znacznie słabiej wyczuwać zapachy. Zdolność skuteczności rozpoznawania zapachu u takiego przemęczonego psa może spaść nawet o połowę. W czasie upałów najlepiej zrezygnować z szukania śladów, chyba, że jest to naprawdę konieczne, wtedy powinno się robić częste przerwy na napojenie i odpoczynek.  Psy tak samo jak inne istoty komunikują się między sobą za pomocą feromonów, czyli substancji wydzielanej przez gruczoły ulokowane na ciele. Jest kilka rodzajów feromonów produkowanych przez organizm. Feromon ostrzegawczy, który jest wydzielany podczas większego stresu czy zagrożenia, w ten sposób zwierze informuje innych członków stada o niebezpieczeństwie. Feromony listwy mlecznej wydzielane są przez suki podczas karmienia szczeniąt, w ten sposób budują między sobą więź i zapewniają swoim szczeniętom poczucie bezpieczeństwa. Rodzące się szczenięta na samym początku są całkiem głuche i ślepe, ale mają wrodzony, bardzo dobrze ukształtowany zmysł węchu, dzięki któremu bez problemu potrafią znaleźć sutki swojej matki. Feromony seksualne wydzielane są podczas aktywności seksualnej i można je wyczuć w moczu. Na podstawie zapachu wyczuwanego przez psy mogą się dowiedzieć o rui samic, określić stan fizjologiczny innych zwierząt, a także stwierdzić, jaki upłynął czas od pozostawienia przez nich śladów. Kontakt z drugim psem zawsze zaczyna się od ich wzajemnego obwąchiwania, w ten sposób dowiadują się o nim wielu informacji. Najnowsze badania również wykazały, że psy mogą wyczuć zapach tkanek zmienionych nowotworowo i dzięki temu wskazać miejsce jego rozwoju. Wyniki prowadzonych badań nad wykorzystaniem węchu psa w medycynie pokazują jak bardzo dokładnym i istotnym zmysłem jest psi węch, który w niektórych przypadkach może być lepszy i szybszy niż skomplikowana aparatura diagnostyczna.

Psy dzięki swojemu wyostrzonemu zmysłowi bardzo często wykorzystywane są w policji, wojsku, jako tropiciele, ratownicy czy terapeuci. Psem ratowniczym może być pies specjalnie do tego wyszkolony lub pies należący do ras psów ratowników.

Pies ratowniczy gruzowy

Pies ratowniczy gruzowy szukający przysypanych ludzi w gruzach budynku

Wyróżniamy psy ratownicze działające na lądzie takie jak pies gruzowy, lawinowy i poszukiwawczy oraz psy pracujące w wodzie. Zwierzęta przeznaczone do takiej pracy są specjalnie wybierane. Takie psy muszą być odpowiednio zbudowane, o silnej muskularnej sylwetce, powinny być to psy ras dużych. Nie mogą być pod żadnym pozorem agresywne. Do celów ratowniczych wybierane są psy odporne na trudne warunki klimatyczne takie jak śnieg, mróz itp. Najczęściej są to rasy psów mające predyspozycje do przetrzymania i radzenia sobie w takich warunkach, czyli: owczarki niemieckie, bernardyny, berneńskie psy pasterskie i goldeny. Psy lawinowe wykorzystywane są do poszukiwania ludzi przysypanych przez śnieg. Ze względu na to, że ludzie mogą się znajdować nie tylko pod śniegiem, psy są uczone poszukiwania poszkodowanych także w innych warunkach. Szkolenie takiego psa nawet, gdy ma on już takie predyspozycje jest bardzo długie i wymaga wiele pracy i cierpliwości.

 Psy wykorzystywane do pracy w policji, wojsku czy w służbie celnej muszą posiadać niezwykłą odwagę, nie mogą bać się strzałów, ciemnych pomieszczeń, powinny również umieć chodzić po schodach i śliskich nawierzchniach. Taki pies musi być zdrowy, zawsze gotowy do swojej pracy, ale przede wszystkim wykonywać ją nie z przymusu, ale powinno mu sprawiać to przyjemność dopiero wtedy jego działanie będzie skuteczne. Psy po wstępnej selekcji poddawane są specjalnym szkoleniom, gdzie uczone są rozpoznawania poszczególnych zapachów. Po przejściu takiego pełnego szkolenia potrafią one rozpoznać wiele różnych materiałów wybuchowych np. trotyl, semtex lub proch.

Pies służący do wykrywania materiałów wybuchowych pod żadnym pozorem nie może ich drapać czy dotykać. Dobrze wyszkolony pies po znalezieniu danej substancji lub rzeczy siada i wpatruje się w miejsce, w którym ona się znajduje. Reszta w tym momencie należy do przewodnika, który powinien rozpoznawać zachowanie swojego psa.

Pies służbowy (owczarek niemiecki) do wykrywania materiałów wybuchowych

Pies służbowy (owczarek niemiecki) do wykrywania materiałów wybuchowych

Psy przeznaczone do poszukiwania narkotyków szkolone są w trochę inny sposób. Praca psa przeznaczonego do pracy w policji wygląda trochę inaczej niż w wojsku. Taki pies powinien błyskawicznie dogonić i powalić na ziemię przestępcę, a także wskazać trasę, którą uciekał lub miejsce jego schronienia. Wyszkolony pies również potrafi odnaleźć narkotyki, środki wybuchowe oraz osoby zaginione. W Polsce w policji, przeważnie w służbie patrolowo – tropiącej pracują takie psy jak labradory, owczarki niemieckie, owczarki belgijskie malinois, a także rottweilery, sznaucery olbrzymy, a także nieocenione w poszukiwaniu narkotyków foksteriery. Do ratowania zaginionych świetnie nadają się nowofundlandy. Rasa psów angażowanych do pracy w policji nie ma większego znaczenia, ponieważ psy tu są wykorzystywane do różnych celów i w tym przypadku wielkość czy specjalne zdolności każdej rasy mogą być przydatne. Psy przeszkolone do pracy w policji muszą przede wszystkim umieć współpracować z człowiekiem i być całkowicie oddane wykonywanej pracy.

Od 2003 roku w Polsce psi węch został też doceniony przez naukowców, gdzie w Instytucie Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN zaczęto przeprowadzać badania wykrywania przez psy nowotworów u ludzi. Psy, które doskonale nadają się do takiej pracy muszą mieć bardzo dobry węch, do takich ras zaliczamy przede wszystkim labradory, sznaucery, spaniele i owczarki. Skuteczność specjalnie wyszkolonych do tego celu psów może być bardzo duża potrafi wynosić nawet od 70 do 90%. Oczywiście przy takiej ciężkiej chorobie, jaką jest nowotwór nie wolno bezgranicznie zaufać tylko węchowi czworonoga, konieczne są również badania specjalistyczne. W naszym kraju psy są szkolone do wykrywania zapachowych markerów raka piersi i płuc, w innych krajach podjęte był próby szkoleń psów do wykrywania raka jajnika, prostaty i pęcherza. Technika odkrywania przez psa raka nie jest do końca znany i zbadany. Prawdopodobnie dzieje się tak, dlatego, że zwierze reaguje na zapachy alkanów i pochodnych benzenu, które są wytwarzane przez tkankę nowotworową i uwalniane do krwi, potem do moczu, potu oraz wydychanego powietrza. Niestety zdarza się również tak, że pies może oszukiwać, gdyż badanie to odbywa się w formie zabawy i wykonanie zadania nagradzane jest smakołykiem. Pies doskonale także potrafi dzięki swojemu zmysłowi powonienia rozpoznać stan psychiczny człowieka, czyli wie, kiedy jego właściciel jest radosny, smutny, zagniewany lub czy się boi.

Tagi artykułu: