Lis to wspólna nazwa dla wielu gatunków wszystkożernych ssaków należących do rodziny Canidae. Przedstawiciele gatunku są nieco mniejsi od psów, zaś ich cechami charakterystycznymi są długi, wąski pysk oraz długi ogon.
Do grupy psowatych zaliczamy ponad 37 gatunków zwierząt, z czego zaledwie 12 gatunków rzeczywiście przynależy do rodzaju Vulpes (czyli lisów „prawdziwych”). Zdecydowanie najpowszechniejszym gatunkiem lisa jest rudy lis (Vulpes vulpes). Zwierzęta psowate i lisopodobne występują na całym świecie, a ich wizerunek jest masowo wykorzystywany w kulturze popularnej. Większość nacji utożsamia lisa z chytrością, przebiegłością i sprytem. Te cechy są nieodłącznie związane z naturą lisa i stanowią wynikową woli przetrwania. Lis i inne zwierzęta leśne muszą konkurować o pożywienie, co zmusza ich do bycia sprytniejszymi od swoich rywali.
Psowate – Lis wspólna historia
Pomimo, że lisy są bliskimi krewniakami psów, wspólna historia tych dwóch gatunków nie należy do najszczęśliwszych. W Europie czasów średniowiecznych i nowożytnych bardzo popularne były powiem polowania na lisy organizowane przez arystokratów i możnowładców. Psy gończe wyławiały te piękne, leśne stworzenia i bezsensownie zabijały. Niestety, polowania rzadko, kiedy miały znamiona praktycyzmu- w większości organizowano je ku uciesze tłumów.
Lisy pozostające w swoim naturalnym środowisku i nieatakowane przez człowieka mogą dożyć nawet dziesięciu lat. Niestety, zdecydowana większość lisów żyje zaledwie dwa-trzy lata, co stanowi wynikową działalności człowieka, polowań przezeń prowadzonych oraz wypadków drogowych. Równie częstym powodem zgonów wśród lisów jest wysoki odsetek zachorowań na wściekliznę.
Lisy są na ogół mniejsze niż inni członkowie rodziny Canidae jak chociażby wilki, szakale i psy udomowione. Średnia waga dorosłego lisa waha się w granicach sześciu kilogramów; samice są na ogół lżejsze i ważą około 5.2 kg. Cechą charakterystyczną dla członków rodziny psowatych jest wydłużony pysk oraz długi ogon. Inne cechy fizyczne zależą od środowiska i miejsca bytowania. Na przykład Fenek i pozostałe gatunki lisa przystosowane do życia na pustyni mają duże uszy i krótkie futro, natomiast lis arktyczny (lis polarny) ma małe uszy i grube, chroniące przed zimnem futro. Innym rodzajem lisa jest lis rudy, który ma typowe kasztanowe futro oraz długi i puszysty ogon zazwyczaj zakończony białym znaczeniem. Miejsce bytowania wpływa również na wielkość lisiego miotu. Przykładowo samice lisa arktycznego wydają na świat średnio pięć młodych w jednym miocie. Mioty u lisów rudych osiągają wielkość do jedenastu szczeniąt.
W przeciwieństwie do wielu psowatych lisy nie zawsze tworzą dużych zbiorowości. Zazwyczaj żyją w małych grupach rodzinnych i polują samotnie. Samotny żer wydaje się najkorzystniejszym rozwiązaniem, gdyż lis nie musi dzielić się zdobyczą z pozostałymi członkami stada. Przeżywają tylko najsilniejsze osobniki, które są przygotowane do życia w trudnych warunkach.
Jako zwierzęta wszystkożerne lisy są w stanie odżywiać się dosłownie wszystkim, co spotkają na swojej drodze - poczynając od gryzoni, kończąc na konikach polnych i jagodach leśnych. Niektóre psowate, takie jak lis szary i jenota, wykorzystują swoje przyrodzone talenty wspinaczkowe i szukają pożywienia na drzewach.
Lisy są zwykle bardzo ostrożne i niechętne człowiekowi. Wyjątkiem, potwierdzającym regułę, jest lis srebrny, który został pomyślnie udomowiony przez rosyjskiego hodowcę w wyniku przeprowadzonej wcześniej selektywnej hodowli. Owa selektywna hodowla wpłynęła również na wytworzenie się u lisa pewnych cech właściwych zwierzętom domowym np. zmian pigmentacyjnych na kilku obszarach ciała.
Lis - Co je Lis?
W skład lisiej diety wchodzą bezkręgowce i małe ssaki, gady (np. węże ), płazy , skorpiony, trawy, jagody, owoce, ryby, ptaki, jaja, chrząszcze i wszelkiego typu owady. Standardowy lis „zużywa” do jednego kilograma żywności w ciągu dnia. Pojęcie zużywa wydaje się adekwatne, gdyż część produktów jest przez niego magazynowana w celu późniejszej konsumpcji. Zwyczajowo chowa pożywienie pod liśćmi, w glebie czy też pod śniegiem. Często zapomina o zakopanych wcześniej leśnych produktach.
Lisy można łatwo znaleźć w miastach i na terenach uprawnych. Pomimo, że zwierzęta nie ufają ludziom, to nie mają problemów z zamieszkiwaniem w pobliżu ich siedzib. Obecność człowieka jest, bowiem równoznaczna z obecnością pożywienia, co jest dla lisa szczególnie pociągające. Konkurencja na leśnym rynku jest bardzo duża, a ilość pożywienia - ograniczona. Stąd też bardzo często można słyszeć o atakach lisów na gospodarstwa domowe. Lisy zabijają przede wszystkim zwierzęta, które są od nich mniejsze i nie potrafią się skutecznie obronić, a zatem wszelki drób hodowlany.
Jak zatem możemy wywnioskować, dieta psa i dieta lisa nie są do siebie w żaden sposób podobne. Jedyne zwierzę leśne, którego jadłospis jest zbliżony do jadłospisu naszego czworonożnego przyjaciela, to wilk. Zgodnie ze wszelkim prawdopodobieństwem pies jest bardzo bliskim krewnym wilka. Co więcej wilk może być jego najbliższym przodkiem.
Ataki na ludzi
Ataki psowatych na ludzi nie są zbyt częste, ale co jakiś czas możemy słyszeć o przypadkach pogryzień przez wściekłe lisy. W ciągu ostatnich lat odnotowano w Stanach Zjednoczonych kilka przypadków ataków na dorosłych ludzi i wtargnięć lisów do gospodarstw domowych. Należy jednak pamiętać, że zachowanie wściekłych zwierząt nie ma żadnego związku z zachowaniem zwierząt zdrowych.
Wścieklizna wśród lisów jest niezwykle niebezpieczna, gdyż może z łatwością przenosić się na inne zwierzęta leśne, a nawet domowe psy.
Polowania na lisy
Polowania na lisy wiążą się ściśle z rejonami brytyjskimi. Na lisy polowała głównie arystokracja, która miała do dyspozycji specjalnie przeszkolone i wytresowane psy łowcze. Zwierzęta musiały odznaczać się wysoką sprawnością i szybkością, aby w porę przechwycić lisa. Jeżeli psom nie udało się schwytać lisa w biegu, musiały ryć tunele w ziemi, żeby dostać się do lisiej kryjówki. Psy myśliwskie miały bardzo wyczulony węch, a przy tym potrafiły szybko i skutecznie wykopywać dziury w ziemi. Większość lisów nie miała szans na przeżycie w wyniku starcia z psami myśliwskimi.
Obecnie jednak polowania z psami zostały zakazane na terytorium Wielkiej Brytanii. Wiele krajów nie wprowadziło jednak takich obostrzeń, w związku, z czym myśliwi w spokoju mogą oddawać się swojej pasji. Znajdziemy wśród nich takie państwa jak: Australia, Kanadza, Francja, Irlandia, Włochy, Rosja i Stany Zjednoczone.
Lis i pies podobieństwa
Wszelkie podobieństwa pomiędzy lisem a psem kończą się praktycznie na wspólnych cechach fizycznych. Cechami zbieżnymi są: wysokość w kłębie, kształt ogona, łap oraz uszu. Lisa i psa wyraźnie różnicuje pysk, a właściwie wydłużony kształt pyska u lisa.
Lis jest negatywnie nastawiony do ludzi. O ile pies jest w stanie nawiązać trwałe relacje z ludźmi, o tyle lis jest bardzo nieufny i stroni od człowieka. Pomijając próby podjęte przez hodowców z byłego Związku Radzieckiego, lisa nie da się wyszkolić i przysposobić do życia pod jednym dachem ze człowiekiem. Pies i lis nie podlegają żadnym porównaniom. Wszelka komparatystyka rozpoczyna się i kończy na zestawieniu cech fizycznych, widocznych gołym okiem.