Psy ratownicze WOPR

Nie wszystkie psy nadają się do pracy w służbach ratowniczych. Tylko niektóre rasy psów są przysposabiane do pełnienia funkcji ratowniczych i posługi osobom chorym i niepełnosprawnym. W niniejszym artykule skoncentrujemy się na opisie psów wykorzystywanych przez Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, w skrócie WOPR. Powiemy również, jakie wymogi musi spełnić pies, aby zostać ratownikiem Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego.

Psy ratownicze WOPR

Psy pracujące w WOPR kwalifikują się spośród ras psów dowodnych. Każdy czworonóg, który chce zostać w przyszłości samodzielnym ratownikiem, musi przejść serię testów oraz szkoleń przygotowawczych. W trakcie szkolenia nabywa coraz to nowe umiejętności i wspina się po swoistej „drabinie awansu”. Pierwszym krokiem jest uzyskanie tytułu psa stażysty. W kolejnych etapach otrzymuje stopnie: młodszego psa wspomagającego ratownika, psa wspomagającego ratownika oraz samodzielnego psa ratownika. Każdy pies ratownik WOPR posiada własną legitymację „służbową”, w której zamieszczone są wszelkie informacje dotyczące jego stanu zdrowia, predyspozycji zawodowych oraz uprawnień do pełnienia funkcji ratowniczych.

Szkolenie podstawowe psów ratowniczych

Uzyskanie stopnia psa stażysty wiąże się z koniecznością przeprowadzenia egzaminu, który składa się z dwóch części. Nasz artykuł bazuje na przepisach znalezionych na stronie Wojewódzkiego Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego w Katowicach.
W części A (pierwszej części egzaminu) pies i właściciel muszą wykazać się następującymi umiejętnościami:

1. socjalizacja psa.
2. chodzenie z przewodnikiem na luźnej smyczy.
3. wykonywanie poleceń: siad,  waruj, na polecenie przewodnika.
4. pozostawanie w pozycji siad lub waruj na polecenie przewodnika na odległości 10 m.
5. aportowanie przedmiotów na lądzie.

Pojęcie „socjalizacja psa” jest bardzo szerokie. Egzaminatorzy muszą bowiem sprawdzić, czy stan psychiczny zwierzęcia nie odbiega od wyznaczonych norm i czy pies nie reaguje agresją na zachowania niepoczytalne. Można to sprawdzić poprzez „zaczepianie” psa i lekkie szturchanie. Zwierzę nie ma prawa zareagować agresywnie- musi być przygotowane na wszelkie ewentualności. Praca ratownika nie jest stabilna i przewidywalna. Osoby tonące i poszkodowane mogą reagować paniką, złością i agresją. Pies musi być zatem przygotowany na każdą ewentualność.

Jeżeli pierwsza część egzaminu zakończy się satysfakcjonującym wynikiem, pies wykonuje kolejne ćwiczenia:

1. przepłynięcie 50 metrów.
2. pływanie z przewodnikiem po trójkącie lub wieloboku na dystansie nie mniejszym niż 50 metrów.
3. aportowanie przedmiotu z wody z odległości 10 metrów od linii brzegowej
4. holowanie człowieka na dystansie 25m.

Pies kurs ratownika na stopień młodszego psa wspomagającego pracę ratownika

Kolejne części kursu na pełnoprawnego psa ratownika zdają się o wiele prostsze, gdyż zamykają się w kilku punktach ćwiczeniowych. W rzeczywistości jednak stopień trudności jest nieproporcjonalnie większy od wymogów stawianych psom w czasie pierwszego egzaminu. Obejmuje:

1. skok z wysokości 0,75 m. i przepłynięcie 200 metrów.
2. holowanie przewodnika z pozorantem na dystansie 25 metrów.
3. aportowanie przedmiotu z wody z odległości 20 metrów od linii brzegowej.
4. holowanie osoby zmęczonej na dystansie 25 metrów za nadgarstek
5. holowanie łodzi wiosłowej do brzegu na dystansie 25 metrów.
6. zanoszenie sprzętu ratunkowego do tonącego.

Egzamin na stopień psa wspomagającego ratownika

Najtrudniejszym elementem egzaminu jest bez wątpienia punkt piąty, czyli ćwiczenie przygotowane przez przyjmującego egzamin. O ile pozostałe punkty są bardzo przewidywalne i zarówno pies, jak i właściciel mogą przygotować się do ich wykonania, o tyle ostatni jest dość enigmatyczny. Osoba prowadząca egzamin ustala formę ćwiczenia, a wszelkimi szczegółami dzieli się dopiero przed rozpoczęciem egzaminu. Skutkiem tego trener i pies nie mają czasu na powtórzenie i utrwalenie ćwiczenia. Egzaminator nie może jednak wyznaczać ćwiczenia spoza obowiązującej listy egzaminacyjnej. W skład egzaminu wchodzi, co następuje:

1. holowanej osoby zmęczonej sposobem „most”
2. ratowanie osoby tonącej tzw. „agresywnej”
3. zanoszenie i holowanie deski ortopedycznej
4. donoszenie sprzętu ratunkowego do tonącego
5. ćwiczenie przygotowane przez przyjmującego egzamin

Egzamin ostateczny na psa ratownika

Egzamin obejmuje sześć, nierównomiernie punktowanych ćwiczeń. Osoba prowadząca egzamin ocenia zarówno poziom wykonawstwa ćwiczeń, jak i również ogólne predyspozycje zwierzęcia do pełnienia funkcji ratowniczych. Nie każde zwierzę posiada właściwe przygotowanie merytoryczne oraz usposobienie, które pozwala mu efektywnie współpracować z ludźmi. Pies ratownik WOPR musi pozytywnie zaliczyć następujące ćwiczenia:

1. holowanej osoby zmęczonej sposobem „most”
2. ratowanie osoby tonącej tzw. „agresywnej”
3. zanoszenie i holowanie deski ortopedycznej
4. donoszenie sprzętu ratunkowego do tonącego
5. ćwiczenie przygotowane przez przyjmującego egzamin

Każde ćwiczenie jest punktowane indywidualnie - w zależności od stopnia trudności. Osiągnięcia punktowe przeliczane są na wartości procentowe.

Psy ratownicze - jakie psy nadają się do pracy w wodzie

Oczywiście, wszystkie psy ratownicze kwalifikują się spośród psów dowodnych. Pogotowie wodne wykorzystuje następujące rasy psów: Nowofundlandy, Landseery i Labradory. Współpraca psa i człowieka w dziedzinie ratownictwa wodnego ma dosyć długą historię, niemniej polskie służby ratownicze poczęły wykorzystywać zalety psów dowodnych zaledwie kilka lat temu.

Psy ratownicy powinny odznaczać się pewnymi umiejętnościami i  cechami charakteru, które pozwolą im efektywnie pracować z człowiekiem. Po pierwsze muszą być sprawne fizycznie i wystarczająco silne, aby móc odholować dorosłego człowieka na brzeg. Psy ras średnich i małych z całą pewnością nie znajdą pracy w WOPR. Po wtóre zwierzęta powinny być dobrze nastawione do człowieka i nie przejawiać tendencji do agresji. Podstawą jest prawidłowa socjalizacja i przeprowadzenie szkolenia z wykorzystaniem metod pozytywnych. Nauka psa i przygotowania go do kolejnych części egzaminu powinno odbywać się właśnie poprzez szkolenie metodami pozytywnymi. Bardzo istotne jest, aby pies i właściciel byli ze sobą zżyci i ufali sobie wzajem.
Nowofundland oraz Labrador Retriver sprawdzają się w wielu sytuacjach, dlatego też są uznawane za wszechstronne psy pracujące. Ich miłość do ludzi i wrodzona chęć do zawierania bliższych znajomości sprawiają, że szybko zyskują zaufanie.

Zdjęcie główne Landseery pracujące w Sekcji Psów Ratowniczych WOPR