Rośliny trujące dla psów

Każdy, nowy właściciel psa powinien wszystko planować z wyprzedzeniem. Niestety, nawet osoby mające już któregoś psa z rzędu, nie zawsze wiedzą, że nie wszystko da się zaplanować i przewidzieć. Tak bywa np. z potencjalnymi zatruciami.

Definicja trucizny. Truciznami nazywa się substancje, które po dostaniu się do organizmu (w różnorodny sposób i z różnorodnych źródeł), uszkadzają komórki i wywołują poważne zaburzenia czynności. Do trucizn zalicza się wszystkie szkodliwe dla organizmu chemikalia, nieodpowiednio podawane środki lecznicze, oraz różne inne toksyczne produkty (np. zepsute lub szkodliwe produkty spożywcze i trujące rośliny).

Zupełnie realne jest działanie w zakresie zmniejszenia ryzyka związanego z zatruciami u zwierząt. Należy jednak wiedzieć, że istnieje wiele toksycznych dla psów przedmiotów. Aby wymienić wszystkie z nich, nie starczyłoby tu miejsca. Dlatego za każdym razem, gdy nasz pies spotka się z czymś potencjalnie toksycznym, nie wahajmy się poszukać fachowej pomocy u lekarza weterynarii, lub u innych specjalistów (np. w TOZ).

Substancje trujące (toksyczne) dla psów. Bardzo toksyczne dla psów są m.in.: wszelkie trutki na szczury (najczęściej na bazie warfaryny, doprowadzające do wykrwawienia wewnętrznego), glikol etylenowy (używany do chłodnic samochodowych), niektóre preparaty na odrobaczanie (nie można podawać psom preparatów przeznaczonych dla innych gatunków zwierząt, oraz stosować większych dawek niż zalecane), niektóre preparaty przeciw pchłom (j.w.), leki (nie można podawać psom leków przeznaczonych dla innych gatunków zwierząt oraz dla ludzi).

Trucizny są pochodzenia roślinnego, zwierzęcego lub mineralne. Truciznami są takie substancje, które nawet w małych dawkach działają szkodliwie dla organizmu. Zależnie od rodzaju uszkadzanych tkanek, rozróżnia się trucizny krwi, układu nerwowego, wątroby, nerek itp. Stosownie do uszkodzonego narządu, różne są też objawy zatrucia. Jednakże często, nawet przy truciznach należących do grupy o takim samych działaniu, objawy mogą się znacznie różnić, tak, że dokładne rozpoznanie przyczyny zatrucia często staje się możliwe dopiero po śmierci zwierzęcia i nieraz wymaga nawet skomplikowanych badań chemicznych.

Ogromna ilość popularnych roślin uprawianych w domach, a także roślin ogrodowych oraz dziko rosnących – stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia zwierząt. Zjedzenie nawet małego fragmentu takiej rośliny może skończyć się poważnym zatruciem. Niektóre z takich roślin powodują wymioty, biegunkę, konwulsje. Inne mogą doprowadzić nawet do śmierci. Dlatego, by uchronić psa przed takim niebezpieczeństwem, należy zapoznać się z listą niebezpiecznych roślin i zadbać, by miał on do nich maksymalnie ograniczony dostęp. Trzeba także pamiętać, by pilnować psa nie tylko w domu czy na ogrodzie, ale także podczas codziennych spacerów.

Rośliny trujące dla psów – grupy systematyczne. Do najważniejszych grup systematycznych roślin trujących dla psów zalicza się przede wszystkim:

A. Rośliny (silnie trujące) dziko rosnące:

·       Bieluń dziędzierzawa, lulek czarny, pokrzyk wilcza jagoda – zawierają trujące alkaloidy tropanowe. Wszystkie części roślin są trujące, chociaż najmniej niebezpieczne są nasiona, wywołują: rozszerzenie źrenic, duże pragnienie, pobudzenie, drżenie, delirium, śpiączkę i śmierć.

·       Naparstnica zwyczajna, purpurowa i wełnista z rodziny Digitalis – zawierają trujące glikozydy nasercowe. Należą tu także: konwalia majowa i oleander, których bardzo wysoko toksyczne substancje działają bezpośrednio na mięsień sercowy, konwalia majowa wywołuje: podrażnienie żołądka, wymioty, zaburzenia rytmu serca, konwulsje, śmierć; oleander wywołuje: podrażnienie żołądka i jelit, nieprawidłową pracę serca, śmierć.

·       Szalej jadowity – zawiera trujące toksyny, których wysoka koncentracja znajduje się w korzeniach.

·       Rośliny z rodzaju Brunfelsia należące do rodziny psiankowatych – wszystkie części tych roślin (kwiaty, liście, jagody oraz nasiona) mogą być trujące.

B. Rośliny uprawne:

·       Tytoń należący do rodziny psiankowatych – syntetyzuje w swoich korzeniach trujący alkaloid nikotynę. Wszystkie części rośliny są trujące, zdarzają się też zatrucia spowodowane zjedzeniem papierosów. Objawy zatrucia nikotyną pojawiają się bardzo szybko, bo już po 15 minutach od zjedzenia rośliny czy papierosów.

·    Ziemniak zrodziny psiankowatych – zawiera truciznę o nazwie solanina. Także psianka czarna i psianka słodkogórz zawierają tę toksynę. Duże jej ilości znajdują się w kiełkach, pędach, kwiatach i nasionach, ale najbardziej niebezpieczne są niedojrzałe bulwy ziemniaka.

C. Rośliny ozdobne (trujące lub potencjalnie niebezpieczne):

·       Difenbachia, kaladium, rafidofora złocista, monstera dziurawa, skrzydłokwiat, anturium i filodendron – zawierają trujące nierozpuszczalne szczawiany. Silnie drażniące właściwości ma szczególnie sok tych roślin, którego najwięcej jest w liściach, np. diffenbachia wywołuje: podrażnienie i obrzęk pyska i gardła, ślinotok, trudności w oddychaniu, podrażnienie żołądka; skrzydłokwiat wywołuje: podrażnienie żołądka, wymioty, depresję, brak apetytu, śmierć.

·       Poinsecja (wilczomlecz nadobny, gwiazda betlejemska), kroton pstry oraz różanecznik (azalia, rododendron, wywołuje: podrażnienie żołądka, ból brzucha, zaburzenia rytmu serca oraz konwulsje) – zawierają szkodliwe dla zwierząt  żywice. Wszystkie części tych roślin są trujące.

·       Cyklamen i bluszcz pospolity oraz wiele gatunków z rodziny goździkowatych, fiołkowatych, krzyżownicowatych, araliowatych oraz motylkowatych – gdyż zawierają toksyczne dla zwierząt saponiny tri terpenowe, wywołują: podrażnienie pyska i żołądka, biegunkę, wymioty, trudności w oddychaniu, śpiączkę oraz śmierć.

·       Hortensja, aloes, kliwia pomarańczowa i amarylis – to grupa roślin zawierających niebezpieczne dla zwierząt substancje o glikozydowe. Wszystkie części tych roślin są trujące, chociaż ich toksyczność nie jest wielka, np. aloes wywołuje: podrażnienie jelit i dermatozę; hortensja wywołuje: ból żołądka, wymioty, osłabienie.

·       Cis pospolity – zawiera toksyny żywiczne, bardzo niebezpieczne dla zwierząt. Najbardziej niebezpieczne są liście.

Lista roślin trujących dla zwierząt. Jeśli chodzi o konkretne gatunki roślin trujących dla zwierząt, w tym trujących dla psów, to można stworzyć bardzo obszerną listę, na której z pewnością powinny znaleźć się przede wszystkim takie gatunki jak: tojad mordownik czyli tojad mocny Aconitum napellus, kasztanowiec pospolity Aesculus hippocastanus, dąb Quercus L., glicynia Wisteria Nutt., pospolita cebula spożywcza (powoduje niedokrwistość hemolityczną), czosnek (podobnie jak cebula), szczaw, difenbachia Anthurium, rośliny obrazkowate Araceae Juss., szalej jadowity Cicuta virosa, zimowit jesienny Colchicum autumnale, konwalia majowa Convallaria majalis, lilie Lilium sp., cyklamen Cyclamen L., fiołek alpejski Cyclamen persicum, wawrzynek wilcze łyko Daphne mezereum, bieluń dziędzierzawa Datura stramonium, ostróżka Delphinium elatum, naparstnica purpurowa Digitalis purpurea, glediczia trójciemieniowa Euphorbia milii, wilczomlecz piękny Euphorbia pulcherrima, przebiśnieg Galanthus nivalis, piestrzenica wiosenna Gyromitra esculenta, barszcz olbrzymi Heracleum mantegazianum, barszcz zwyczajny Heracleum sphondylium, lulek czarny Hyosciamus niger, chmiel Humulus lupulus, ostrokrzew kolczysty Ilex aquifolium, kalanchoe Blossfelda z rodziny gruboszowatych (Crassulaceae), złotokap pospolity Labumum anagyroides, narcyz Narcissus pseudonarcissus, hiacynt Hyacinthus L., oleander pospolity Nerium oleander, szafran Oenanthe crocata, filodendron Philodendron, kroton Crotone, figowiec benjamiński Ficus benjamina, rącznik pospolity Ricinus communis, chryzantema ogrodowa Dendranthema Des Moul, hortensja ogrodowa Hydrangea macrophylla, azalie Rhododendron sp.,liście pomidora, liście oberżyny, rabarbar, ziemniaki (zalążki i kwiaty, pędy, niegotowane ziemniaki), cis Taxus baccata, ciemiężyca biała Veratrum album, rośliny powojowate (m.in. powoje, kieliszniki), bluszcze, szparag pierzasty Asparagus setaceus, jemioła Viscum L., aglaonema, alokazja Alocasia, amarylis Amaryllis belladonna, cibora zmienna Cyperus alternifolius, kalanchoe, monstera, poinsecja, skrzydło kwiat Spathiphyllum.

Trujące produkty spożywcze pochodzenia roślinnego. Także jedzenie może być toksyczne dla naszego psa. Może to być jedzenie nietoksyczne dla nas a toksyczne dla psa, lub toksyczne zarówno dla nas jak i dla psa. Zwykle chodzi tu o zepsute produkty spożywcze (np. zawierające toksyczne pleśnie, jad kiełbasiany itp.), lub o rośliny trujące dla psów, lub części tych roślin (które są spożywcze dla ludzi, a trujące dla psów). Takie trujące produkty spożywcze pochodzenia roślinnego to m.in.:

·         awokado (wszystkie części rośliny są trujące dla psa),

·        czekolada (zawiera teobrominę, pobudzającą pracę serca),

·        pestki i nasiona warzyw (większość zwiera toksyczny cyjanek),

·        jabłoń (trujące są pestki, wywołujące niepokój, trudności w oddychaniu, zapaść, nagłą śmierć),

·        czosnek (zawiera małe ilości toksycznego tiosiarczanu sodu, który odkłada się w organizmie),

·        winogrona (źle wpływają na pracę nerek),

·        orzechy makadamia (źle wpływają na system nerwowy),

·        grzyby (dla psa wszystkie są toksyczne, źle oddziałują na pracę systemu nerwowego, nerek i serca),

·        cebula (zawiera tą samą toksynę co czosnek, jednak w znacznie większych ilościach),

·        rodzynki (działają tak samo szkodliwie jak winogrona),

·        produkty bez dodatku cukru (tzw. słodziki, które zamiast cukru zawierają toksyczny także dla ludzi ksylitom, który u psów wywołuje problemy z wątrobą),

·        pomidor, ziemniak, rabarbar (ich zielone części są toksycznie trujące dla psa),

·        brzoskwinia i morela (w przypadku brzoskwini, trujące są pestki i zwiędłe liście, w przypadku moreli trujące są pestki; wywołują: niepokój, trudności w oddychaniu, konwulsje, zapaść, nagłą śmierć).

Jeśli tylko zaczniemy podejrzewać jakiekolwiek zatrucie u swojego psa – należy maksymalnie jak najszybciej skontaktować się z lekarzem weterynarii i rozpocząć natychmiastowe leczenie. Istnieje oczywiście kilka preparatów, które można podać psom w takich wypadkach (np. węgiel leczniczy, mleko), które wiążą trucizny w organizmie, jednak najlepiej zostawić tę sprawę profesjonalistom.

Typowe oznaki zatrucia. Typowe oznaki zatruć to gł.: ból brzucha (pies może pojękiwać, a jego brzuch będzie wrażliwy na dotyk), śpiączka, konwulsje, drgawki, biegunka, nieregularne bicie serca, przyspieszony oddech, trudności w oddychaniu, opuchnięte kończyny, wymioty, depresja, krwotoki. Ostatecznie pojawia się zapaść i śmierć, często nagła. Mniej lub bardziej charakterystyczne dla danej trucizny objawy pojawiają się nieco później od momentu zatrucia, czyli po przeniesieniu trucizny z krwią do komórek ciała zwierzęcia. Jednak gdy to nastąpi, wtedy zazwyczaj jest już za późno na stosowanie substancji wiążących trucizny, a tym samym odtruwających organizm. Lekarzowi weterynarii pozostaje wtedy już tylko podawanie środków likwidujących szkodliwe skutki działania trucizny. Ilość i rodzaj wchłoniętej przez organizm psa trucizny, decydują o dalszych losach pacjenta. Dlatego jeśli nasz pies przejawia jeden z powyższych symptomów, lub jeśli chociaż podejrzewamy, że mógł zjeść coś toksycznego/trującego, należy natychmiast wezwać weterynarza, lub od razu jechać do niego. Warto wcześniej zadzwonić, aby w klinice przygotowali się na nasze przybycie. Pamiętajmy – wprzypadkach zatrucia liczy się przede wszystkim czas! Należy też mieć świadomość, że przy zatruciach, rokowania są bardzo trudne i bardzo często psy nie przeżywają takich wypadków.

Działania prewencyjne (zapobiegawcze). Zdecydowanie należy więc przeciwdziałać możliwościom zatruć u psów. Najważniejsze jest w tym przypadku dbanie o czystość w domu, by np. żadne chemiczne środki czystości nie były ogólnodostępne dla psa. Warto też zrobić listę wszystkich roślin będących w domu i posadzonych wokół domu. Usuńmy te, które zagrażają życiu naszego psa i te, co do których nie jesteśmy pewni. Sprawdźmy też kuchenne szuflady, szczególnie niżej położone. Jeśli są tam produkty toksyczne dla psa, to umieśćmy je wyżej i dobrze zabezpieczmy. Przy telefonie trzymajmy numer do weterynarza, w razie jakiegoś nagłego wypadku. Jak widać, na naszego psa może czyhać wiele niebezpieczeństw i to od nas zależy, czy stworzymy mu bezpieczne warunki bytowe.