Psy domowe osiągają dojrzałość płciową zazwyczaj około pierwszego roku życia. Psy ras małych takie jak Terriery miniaturki, Chihuahua czy Yorkshire terrier rozwijają się nieco szybciej i osiągnięcie pełnej dojrzałości następuje już około szóstego miesiąca. Oczywiście, nie sposób oszacować kiedy dany okaz będzie gotowy do rozrodu. W niektórych przypadkach, pewne cechy płciowe rozwijają się nawet do drugiego roku życia.
Samice psów dwa razy do roku przechodzą przez okres rui, który trwa od dwóch tygodni do nawet miesiąca. Rozpoznanie cieczki u suki nie jest niekiedy sprawą oczywistą. W większości przypadków pojawia się krew w okolicach narządów rodnych, nierzadko jednak jej upływ jest zupełnie nieznaczny i trudno dostrzegalny. Częstym objawem jest również opuchnięcie i zaczerwienienie stref intymnych. Pierwsza ruja u suki występuje zazwyczaj około siódmego miesiąca życia; w przypadku psów ras małych może nastąpić to jednak nieco wcześniej. Suki mogą zajść w ciążę już podczas pierwszej kopulacji; niemniej jest to jednak niewskazane, gdyż organizm zwierzęcia nie jest jeszcze gotowy do przyjęcia potomstwa. U psów nie występują ograniczenia rozrodcze.
Rozród psów
Samice psów posiadają zdolności rozrodcze do około dziesiątego roku życia. Niemniej do rozrodu wykorzystuje się okazy, które nie skończyły jeszcze siódmego roku. Starsze samice mogą bowiem nie udźwignąć trudów ciąży, zaś ich potomstwo jest bardziej narażone na wszelkie schorzenia genetyczne. Psy rozpoczynają kopulację około pierwszego roku życia, kiedy są psychicznie gotowe na podjęcie aktu prokreacyjnego.
Akt kopulacji psów jest zazwyczaj krótki i ogranicza się do szybkiego pokrycia samicy. Samica daje wyraźny znak psu, czy pozwala na penetrację. Odrzucanie względów samca okazuje w dość wyraźny sposób - nie pozwala na penetrację, siada na tylnych łapach, bądź kładzie się na wznak. Psy próbują pozyskać względy samicy na wiele sposobów, stąd też właściciele powinni zwracać szczególną uwagę na swoich pupili w czasie tego trudnego czasu.
Psia kopulacja przebiega na zgoła innych zasadach niż prokreacja u gatunku ludzkiego. Narząd rodny psa nabiega krwią dopiero podczas jego wprowadzenia do narządów rodnych partnerki. Następnie opuszka żołędzi więzi narząd rodny psa wewnątrz pochwy i dochodzi do wytrysku. Cały akt prokreacji trwa od pięciu do dwudziestu minut. Po tym czasie opuszka żołędzi zaczyna zwalniać i psy mogą się rozłączyć. Niemniej, podczas kilkunastu minut kiedy psy nie są w stanie się rozłączyć, może dojść do nieprzyjemnych sytuacji i siłowej próby separacji. Jeżeli właściciele kontrolują rozród zwierzęcia powinni podjąć próby jego uspokojenia.
Jeżeli nie mamy w zamyśle poddawania naszego psa/suki rozrodowi, warto zastanowić się nad wykonaniem zabiegu kastracji, bądź sterylizacji. Psy mogą być poddawane kastracji już od siódmego miesiąca życia; suki powinny przejść przez ten zabieg jeszcze przed pierwszą cieczką, to jest około szóstego miesiąca życia. Istnieją dwie formy ubezpłodnienia zwierzęcia: kastracja farmakologiczna i kastracja chirurgiczna. Kastracja farmakologiczna jest bez wątpienia mniej inwazyjna, jednakże powoduje znaczne spustoszenie gospodarki hormonalnej psa i wpływa na powstawanie guzów i ropomacicza. Kastracja chirurgiczna opiera się na usunięciu macicy, bądź całkowitym usunięciu jąder u samca. Zabieg jest w stu procentach bezpieczny i nie wpływa na komfort życia zwierzęcia.
Kastrację i sterylizację chirurgiczną warto podjąć w chwili kiedy zwierzę ma częsty kontakt z innymi osobnikami i nie jesteśmy w stanie zapanować nad jego poczynaniami.
