Selektywna hodowla to proces hodowlany roślin i zwierząt, w wyniku, którego u osobników potomnych ujawniają się pożądane cechy i zachowania. Termin selektywna hodowla jest niekiedy zastępowany poprzez „sztuczną selekcję”.
Selektywna hodowla stoi u podstaw stworzenia setek, nowoczesnych ras psów, które odznaczają się określonymi cechami fizycznymi i osobowościowymi. Hodowcy świadomie manipulowali wyglądem psów, aby stworzyć lub podkreślić cechy fizyczne, które mogły zostać uznane za estetyczne. Przykładem mogą być buldogi z ich charakterystycznymi, spłaszczonymi twarzami. Niestety, niektóre cechy powstałe na skutek selektywnej hodowli, stanowią zagrożenie dla psów i wpływają na ich kondycję zdrowotną. Przykładem tego stanu rzeczy może być nadmiernie pomarszczona skóra u chińskiego Shar Pei. Pies cierpi w związku z tym na częste zapalenia skóry i infekcje. Bloodhound cierpią z powodu chronicznego podrażnienia oczu i zakażeń.
Selektywna hodowla i defekty genetyczne
U nienaturalnie dużych i małych ras psów występuje cała masa problemów zdrowotnych. Na przykład psy miniaturowe i salonowe często cierpią z powodu zwichnięcia rzepki i problemów natury kardiologicznej. Olbrzymie psy takie jak Mastify, Bernardyny czy Dogi niemieckie są predysponowane do dysplazji stawów biodrowych. Naukowcy wyprowadzili nawet wniosek, że czym większy pies tym większe prawdopodobieństwo pojawienia się dysplazji. Duże psy są często podatne na wyczerpanie z przegrzania, ponieważ nie są w stanie ochłodzić swojego olbrzymiego ciała. Duża waga wpływa również na częstotliwość pojawiania się schorzeń nowotworowych, a w szczególności nowotworu kości. Na ciekawą przypadłość cierpią również buldogi. Suki rzadko, kiedy rodzą, bowiem swoje szczenięta w sposób naturalny. Ogromna głowa i wąskie biodra buldoga sprawiają, że maluchy muszą urodzić przez cesarskie cięcie.
Problemy zdrowotne psów czystych ras są spowodowane zarówno selektywną hodowlą jak i ubytkami genetycznymi. Geny odpowiedzialne za wiele chorób genetycznych są "recesywne", co oznacza, że dwie kopie uszkodzonego genu ( jeden od matki i jeden od ojca) muszą wystąpić u potomka. Osobniki, u których występuje tylko jedna kopia genu są nosicielami choroby. Z racji tego, że geny choroby są stosunkowo rzadkie, mało prawdopodobne jest, że zarówno matka jak i ojciec będą ich nosicielami, a jeszcze mniej prawdopodobne, że oni sami przekażą gen choroby swojemu potomstwu. Niestety, w przypadku psów rasowych sprawa ma się zupełnie inaczej. Hodowcy dążą do parowania jednostek genetycznie podobnych, zwiększając tym samym stężenie genów chorobowych w danej populacji.
Selektywna hodowla i defekty genetyczne - choroby przekazywane
Selektywna hodowla zwierząt prowadzi do przekazywania wadliwych genów, co zwiększa tym samym ryzyko zachorowań na raka, dysplazję, astmę etc. Poniżej zamieszczamy główne schorzenia, które mogą ujawnić się na skutek ścisłego kojarzenia zwierząt.
Problemy skórne. Do problemów skórnych zaliczamy alergie i atopowe zapalenie skóry. Rasy psów, które są szczególnie podatne na choroby skórne, to: Dalmatyńczyki, Wyżły, Boston Terriery, Bull Terriery, West highland white terriery. Liczne fałdy skóry u Shar Pei mogą stać się lęgowiskiem dla gronkowca i innych bakterii, które powodują infekcje skóry. Nadmiar zmarszczek skórnych na twarzy może powodować również ślepotę.
Choroby układu odpornościowego. Choroby autoimmunologiczne dotykają przede wszystkim Bassetów, Walijskich corgi i Jamników. Choroba Addisona często występuje zaś u takich ras jak Bearded Collie, Portugalski pies dowodny i Pudel średni.
Zaburzenia krwi. Basset houndy cierpią na zaburzenia krzepnięcia krwi i chorobę von Willebranda.
Neurologiczne i behawioralne problemy. Neurologiczne i behawioralne problemy dotykają wiele ras psów. Bulterriery mają na przykład manię gonienia własnych ogonów. Wbrew pozorom nie jest to zabawa, a psy mogą nabawić się przez to potężnej nerwicy. Szkockie teriery mają problemy z częstymi skurczami mięśni. Psy mogą tracić zdolność do kontrolowania swoich odruchów podczas wielkiego podniecenia. Owczarki niemieckie mogą dziedziczyć zwyrodnieniową mielopatię i chorobę wyniszczającą rdzeń kręgowy, która powoduje paraliż osłabienie i ostatecznie śmierć.
Słuch i wzrok. Dziedziczna utrata słuchu jest powszechna u Dalmatyńczyków, Australijskich psów pasterskich i Alaskan Malamutów. Kilkadziesiąt ras psów cierpi natomiast z powodu zaćmy, progresywnego zaniku siatkówki, entropium i ektropium.
Choroba serca. Boskery mogą być genetycznie predysponowane do nieregularnego bicia serca. Wysokie ciśnienie krwi dotyka wiele małych ras psów, w tym Pudli, Cocker Spanieli i terierów Staffordshire.
Rak. Nowotwory są silnie uzależnione od genetyki, a więc nie jest zaskakujące, że wiele ras cierpi z powodu tej przykrej przypadłości. Tak jak zostało powiedziane wcześniej, rak kości lub kostniakomięsak występuje znacznie częściej wśród dużych i olbrzymich ras psów takich jak Wilczarz irlandzki, Rottweiler, Labrador Retriever i Golden Retriver. Wysokie wskaźniki złośliwych guzów naczyń krwionośnych są częściej obserwowane wśród Golden retrieverów, które są również bardzo podatne na białaczkę i guzy mózgu.
Problemy ortopedyczne. Selektywna hodowla i defekty genetyczne są ze sobą nieodłącznie związane. Widać to szczególnie po częstotliwości występowania problemów natury ortopedycznej. Psy częstokroć cierpią z powodu dysplazji stawów biodrowych i zwyrodnień stawowych. Długa szyja i duża głowa - u takich ras jak Dogi czy Dobermany może powodować ucisk rdzenia kręgowego, co powoduje, że pies może się chwiać i upadać. Selektywna hodowla doprowadziła również do wyhodowania zwierząt o nieproporcjonalnie krótkich nogach - mowa oczywiście Basset Houndach i Jamnikach. Jamniki cierpią z powodu nagminnych zwichnięć stawu łokciowego.
