Udostępnij ten artykuł.

Słownik terminów myśliwskich

Każdy początkujący myśliwy powinien przyswoić kilka terminów z kynologii łowieckiej, które ułatwią mu pracę z psami. Poniżej prezentujemy wybrane – naszym zdaniem najważniejsze – pojęcia bez znajomości których nie mamy co liczyć na powodzenie polowania!

ambona – zamaskowane stanowisko myśliwskie zbudowane kilka metrów nad ziemią 
anons – zawiadomienie myśliwego przez psa o odnalezieniu zwierzyny (anonser – pies ułożony do anonsowania)
apel – karność, posłuszeństwo psa myśliwskiego
aport – komenda oznaczająca „przynieś” (aportowanie – realizacja komendy; aporter – pies ułożony do aportowania)
atak – szybki ruch psa w kierunku zwierzyny lub zwierzyny w kierunku psa lub myśliwego
bałwanek – makieta ptaka
bałamut – pies gończy, który gubi trop i wprowadza w błąd resztę sfory
bałykowanie – czołganie się na brzuchu psa
barwa –nazwa farby zwierzyny
bastardy – efekt bastardyzacji – krzyżowania międzygatunkowego – np. pies -wilk; samce są bezpłodne, ale samice bywają płodne
bażantarnia –teren odgrodzony przeznaczony do sztucznej hodowli bażantów
behawior – zachowanie się zwierząt (behawioryzm – nauka badająca zachowania zwierząt na różne bodźce dochodzące z otoczenia)
białe pole, biała stopa – teren pokryty śniegiem
biegi – kończyny przednie i tylne dzika
bieg myśliwski – sportowa rozgrywka hippiczna rozgrywana przeważnie w dniu św. Huberta (polowania konne na lisy)
BIS (Best In Show) – najpiękniejszy pies wystawy
bobrowanie – brodzenie i szperanie psa myśliwskiego w wodzie, błocie, po chaszczach i zaroślachBOS (Best of Opposite Sex) – Zwycięzca Wystawy, który nie jest Zwycięzcą Rasy
breeding - krzyżowanie psów

bydlarz – pies gończy atakujący zwierzęta gospodarskie
Cęgi – potoczne określenie zgryzu cęgowego lub kleszczowego
chody – sposób (tempo) poruszania się psa myśliwskiego w terenie lub na wystawie
chrzest myśliwski –pomazanie myśliwego farbą z pierwszej strzelonej przez niego sztuki danego gatunku
ciąg – lot ptactwa wodnego na żerowisko i z powrotem.
ciec – o kuropatwach i bażantach; umykać po cichu
cieczka – okres rui u ssaków z rodziny psów i łasicowatych
cuch – węch psa myśliwskiego
cukrować –w czasie gonienia zwierzyny wydawać głos przyjemny dla ucha myśliwego
 czatownia – obudowane stanowisko myśliwskie na ziemi
czujny – o ptaku lub ssaku; nadzwyczaj ostrożny, stale w pogotowiu
cwał – najszybszy galop
czarne pole, czarna stopa - teren niepokryty śniegiem
daj – sygnał do psa aby oddał aport
dławienie – duszenie drapieżnika lub postrzałka przez psa myśliwskiego 
dociąganie – posuwanie się wyżła za kuropatwami lub bażantami
eksterier – wygląd psa określony we wzorcu rasy

etyka łowiecka – niepisany kodeks myśliwego; zasady postępowania w stosunku do innych pomocników, psa oraz zwierzyny
fafle –  obwisłe wargi u niektórych psów myśliwskich
farba – krew zwierzyny
field triasy – wiosenne próby polowe wyżłów, dzięki którym możemy wskazać wrodzone uzdolnienia psów
fuj – rozkaz zaniechania wykonywanej przez psa czynności
galop – szybki chód wykonywany w skokach
głos – rozkaz szczekania; głoszenie – oznajmianie przez psa za pomocą głosu znalezienie tropu
gon – ściganie, pędzenie zwierza, podążanie za zwierzyną
Gonienie:
głosem – ściganie zwierza głośno ujadając
milczkiem – ściganie bezgłośnie przez psy zwierza
na oko – ściganie przez psa zwierza, którego widzi a nie po tropie.
w piętę, pod trop – gonienie  przez psa myśliwskiego zwierza w kierunku przeciwnym niż prowadzą tropy
po tropie – o psie myśliwskim; ściganie zwierzyny po śladach, kierowanie się węchem
gracz – doświadczony zwierz zwodzący goniące go psy
 grać – szczekać melodyjnie, głośno i zaciekle podczas gonu
 grabarz – pies zakopujący znalezioną martwą zwierzynę
gubić trop –tracić ślad tropionej zwierzyny
handler – osoba profesjonalnie zajmująca się pokazywaniem psów na wystawach
inbred (in-breeding) – hodowla wsobna oparta na kojarzeniu krewniaczym
język łowiecki – fachowe słownictwo myśliwskie powstałe na przestrzeni wieków i ciągle żywe wśród myśliwych
kogut – samiec ptaków z rodziny kuraków
kot – samiec m.in. zająca, żbika, rysia
koziołek – atrapa do nauki aportowania
kłus – chód szybszy od stępu, lecz wolniejszy od galopu

legawiec – pies myśliwski wystawiający zwierzynę
legowisko – miejsce odpoczynku zwierzyny lub psa
lekko – delikatne trzymanie aportu
linia – szereg myśliwych, ustawionych w równych odstępach od siebie
locha – samica dzika, począwszy od wydania pierwszego miotu
łgarz – pies, który w trakcie gonu daje głos pomimo braku zwierza bądź ciepłego tropu
łowisko – teren eksploatowany łowiecko
łowny –zwierzyna łowna (ustawowo)
łoże – miejsce, w którym zaległ postrzałek grubej zwierzyny
marking – zdolność zapamiętywania miejsc upadania zestrzelonego ptactwa (kilku sztuk)
memłacz – pies obracający w kufie i nadmiernie ściskający aportowanego zwierza (uszkadzający tuszę)
milczek – pies nie dający głosu w czasie pogoni za zwierzyną
mokre pole – mokradła, bagna
mener – szkoleniowiec psów
naganka – grupa naganiaczy współpracujących ze sobą na polowaniu zbiorowym
narogi – jadalne narządy wewnętrzne zwierzyny grubej; płuca, serce, wątroba, nerki
narzynacz – pies, który narusza lub zjada tuszę zabitej zwierzyny
neuter – wykastrowany pies
nieużytki – jałowe tereny o karłowatej roślinności
niemyśliwski czyn – zachowanie niezgodne z etyką myśliwską
noga – komenda – pies idzie posłusznie obok rozkazującego
nora – kryjówka podziemna lisów lub królików
obród łowiecki – zwarty obszar gruntów o powierzchni co najmniej 3000ha, na którym istnieją warunki do prowadzenia gospodarki łowieckiej
odyniec – starszy dzik, samiec
odłożenie psa –pozostawienie psa na miejscu do odwołania
odwiatr – specyficzna woń wydzielana przez zwierzynę umożliwiająca psu zwęszenie obecności zwierzyny oraz jej dochodzenie po śladach
okno – otwór wejściowy nory lisa, borsuka, królika
okładanie pola – przeszukiwanie pola za zwierzyną
okres polowań – terminy kiedy polowanie jest dozwolone
ostry – inaczej cięty
ostoja – teren, na którym zwierzyna przebywa w dużej liczbie
oszczek – ujadanie psa myśliwskiego na widok wytropionej zwierzyny
oszczekiwacz – pies oszczekujący znalezioną zwierzynę
ototomia  (cropping) – kopiowanie/przycinanie uszu
paprzysko – miejsce gdzie się ptaki kąpią w piasku
para - to dwa psy tej samej rasy i jednakowej płci lub dwa psy różnych ras bez względu na płeć
pędzenie –zmuszanie zwierzyny przez nagankę do skierowania na myśliwych ustawionych w jednej linii
płochacz – pies nie wystawiający lecz j wypłaszający zwierzynę
podchód – podkradanie się do zwierzyny na odległość strzału
podszyt – niska roślinność w lesie, między drzewami wysokopiennymi

podprowadzić – o zaprowadzić myśliwego na spotkanie ze zwierzyną
pogonić –popędzić za ruszonym zającem
pokot – ogół zwierzyny ubitej na polowaniu
pole – teren na którym odbywa się
polowanie:
po tropie –indywidualne na zwierzynę wcześniej wytropioną
w kotły –liczni myśliwi i naganiacze tworzą koło stopniowo zacieśniające się, naganiając zwierzynę do środka
z podchodu –myśliwy skrycie zbliża się do zwierzyny
poprawianie tropu przez psa – powracanie błądzącego psa na właściwy trop zwierzyny bez interwencji przewodnika

postrzałek – zwierzę ranione strzałem
posuw – odległość, na jaką pies w ruchu wysuwa kończyny tylne ku przodowi
probant – pies poddany ocenie
przelatek – dzik urodzony w poprzednim roku
rama – stosunek wysokości psa do jego długości
remiza – nieduży teren w polu obsadzony drzewami, krzewami ciernistymi, itp.
ringówka – specjalna smycz przeznaczona do prowadzenia psa na ringu wystawowym
sfora – dwa psy tej samej rasy lecz odmiennej płci
stanowisko – miejsce w którym stoi myśliwy
sterówki – długie pióra w ogonie ptaków
stęp – najwolniejszy chód
stójka, wystawianie – zatrzymanie się wyżła w charakterystycznej postawie przed zwietrzoną zwierzyną. Wyróżniamy kilka typów stójek:
martwą – pies trwa mimo otrzymanego rozkazu ruszenia zwierzyny
pewna – niezawodna w odróżnieniu od pustej

pusta – wyżeł robi stójkę mimo nieobecności zwierzyny w pobliżu
słaba – wyżeł samowolnie przerywa i zaczyna spędzać zwierzynę
twarda – pies trwa nieruchomo do czasu otrzymania rozkazu ruszenia zwierzyny
suche pole – lasy i pola o suchym gruncie
stopa – określenie wyglądu powierzchni ziemi podczas polowania
ściąganie – wolne, ostrożne zbliżanie się samowolne do zwietrzonej zwierzyny
ślady zwierzyny – znaki na ziemi, drzewach i krzewach pozostawione przez grubego zwierza
tabun – stado gęsi
tokowisko – miejsce, gdzie odbywają się zbiorowe toki niektórych ptaków np. głuszców, cietrzewi
trufla – bezwłosa zawilgocona końcówka nosa. Odcień i kolor trufli może być całkiem czarny, brązowy, wątrobiany lub jasnoróżowy.
trop –odciski nóg zwierzęcia na ziemi lub śniegu. Wyróżniamy kilka rodzajów tropów:
biały – odcisk kończyn zwierząt na śniegu
czarny – trop zwierzyny na ziemi nie pokrytej śniegiem
ciepły, świeży – niedawno pozostawiony przez zwierza
sfarbowany, krwawy – trop postrzelonego zwierza ze śladami krwi
sztuczny - stosowany na konkursach psów myśliwskich
zimny – zwietrzały, dawny
trucht – chód szybszy od stępa a wolniejszy od kłusa
turzyca – sierść zająca, królika
ułożony – całkowicie wyszkolony pies myśliwski
użytek – zwierzę występujące na wystawie w klasie użytkowej lub mające uprawnienia do występowania w niej
wabiarz – myśliwy wabiący zwierzynę
wataha – stado wilków lub dzików
wiatr – zapach pozostawiony przez zwierzynę
wiatr dolny – właściwość niektórych psów, dająca możliwość szukania zwierzyny po jej tropie z nosem przy ziemi
wiatr górny – właściwość wyżła, węszenie z wysoko podniesioną głową
wilczy pazur – pojedyncze lub podwójne dodatkowe palce na tylnych lub tylnych i przednich kończynach psa z pazurami
włóczka – wleczenie ubitego zwierza w celu stworzenia sztucznego tropu dla sprawdzenia pracy psa
wnęter – pies, którego jądra nie zeszły do worka mosznowego i pozostają w jamie brzusznej; bezpłodny
wykrok – odległość, na jaką pies wyrzuca do przodu przednie kończyny
wypychanie, wyparowywanie zwierzyny – ruszanie przez psa zwierzyny z miotu, legowiska
wystawić – wskazać zachowaniem myśliwemu, że ptactwo znajduje się ona w pobliżu
zestrzał – miejsce, gdzie znajdował się zwierz w chwili rażenia go pociskiem
zloty – gromadzenie się ptaków w jednym miejscu o świcie lub wieczorem
złaja – trzy lub więcej psów
złom kierunkowy – gałązka wskazująca okorowanym jasnym końcem kierunek uchodzenia zwierza.
zwierzyna – zwierzęta łowne żyjące na wolności
żer – naturalny pokarm zdobywany przez zwierzynę w łowisku
żerowisko – miejsce żerowania zwierzyny
żyłka myśliwska – zamiłowanie do polowań

Słownik terminów myśliwskich, Słownik terminów myśliwskich

Bibliografia:

St. Hoppe; Słownik języka łowieckiego

K. Biały, Z. Jóźwiak; Podstawy łowiectwa. Słownik podstawowych terminów łowieckich i ekologicznych

Tagi artykułu: