Stójka to wrodzona cecha wyżłów (psów legawych) – stan psychiczny przekazywany przez przodków, wywodzący się z instynktu myśliwskiego. Kiedy dzicy przodkowie psa skradali się do upatrzonej zwierzyny, zamierali w bezruchu przed finalnym skokiem na ofiarę. W pozycji bezruchu pies koncentrował się przed skokiem; widać było fizyczne napięcie. Wszystkie mięśnie były napięte, zaś sama poza psa wskazywała na przygotowanie się do skoku. Każde zwierzę mięsożerne zachowuje równie ostrożną formę podejścia przed wykonaniem skutecznego skoku na zwierzynę. Przez wieki współpracy z człowiekiem psy wyrabiały twardość stójki. „Wystawianie” jest zatem właściwie sprzeczne z naturalnym instynktem psa, który pcha go w kierunku zdobyczy.
Pozostałe rasy nie posiadają takiej właściwości. Kiedy skradają się do zwierzyny, pozostającej w bezruchu, początkowo się czają, niemniej dość szybko rezygnują z biernej pozycji – płoszą zwierzynę i gonią. Stójkę nietypową, czyli krótką i niepełną, możemy zaobserwować u niektórych posokowców, foksterierów, jamników czy wachtelhundów.
Jak wygląda stójka u psa myśliwskiego?
Sposób wystawiania zwierzyny jest zależny od rasy psa, jego właściwości osobniczych, temperamentu, a niekiedy gatunku zwierzyny, którą wystawia.
Typowa stójka polega na utrzymaniu bezruchu z podniesioną i zgiętą przednią łapą oraz wyprężonym ciałem i nieruchomym ogonem ustawionym równolegle do ziemi. Niezależnie od rasy psa głowa i nos muszą być skierowane w kierunku zaleganej zwierzyny. Pies często porusza nozdrzami i żuchwą, dając wrażenie gryzienie wiatru. Kiedy ptaki „wyciekają”, wyżły spokojnie dociągają do nich.
Psy o wrodzonych skłonnościach do stójki niekiedy bez szkolenia twardo wystawiają zwierzynę. Psy, które wystawiają krótko i wypychają zwierzę po krótkiej chwili, wymagają utrwalenia stójki. Zbyt szybkie podnoszenie zwierzyny jest zazwyczaj spowodowane nadmierną pasją łowiecką. Częścią stójki jest także spokój po strzałach i pewne zachowanie po podniesieniu zwierzyny.
Przed stójką pies musi ustalić źródło zapachu. Po zwietrzeniu zwierzyny tempo okładania pola się zmniejsza, aby pies mógł ustalić kierunek i miejsce źródła zapachu. Myśliwy, który dobrze zna swojego psa, domyśli się, czy wystawia ptaka czy zwierzynę czworonożną.
Stójka pointerów
Pointery również wystawiają w pozycji stojącej z ugiętą łapą i wyprężonym ogonem. Pozycja warująca jest natomiast typowa dla setera angielskiego (niekiedy także w półprzysiadzie). U niektórych ras seterów pojawia się wachlujący ogon.
Pies, który nie posiada umiejętności wystawiania z przyrodzenia, nigdy nie zostanie psem legawym. Niemal wszystkie wyżły potrafią robić stójkę, choć zdarzają się przypadki psów, u których ta umiejętność zanikła z powodu nieumiejętnego postępowania myśliwego. Zdarzają się także wyżły ze słabo dostrzegalną stójką – mówimy wówczas o lekkim zaznaczeniu. Wyżeł, który zaznaczaj zwierzynę, jedynie zatrzymuje się na śladach i sprawdza paprzyska; następnie okłada pole. Jeżeli pies zachowałby się w taki sposób w czasie konkursu, stójka zostałaby uznana za pustą. Puste wystawianie jest typowe dla młodych i słabo doświadczonych psów.
Trzymana stójka pozwala myśliwemu na powolne zbliżenie się i oddanie skutecznego strzału. Z tego względu forma stójki nie jest tak istotna jak jej efektywność. Styl stójki spełnia wyłącznie walory estetyczne, dlatego każda rasa wykonuje ją nieco inaczej.
Psy legawe – grupy
Jan Gieżyński zaklasyfikował psy legawe do 4 grup:
- Wyżły, które wystawiają w sposób niemal prawidłowy, i nie gonią zwierzyny. Psy z tej grupy nie wymagają specjalnego szkolenia; wystarczy jedynie utrwalić stójkę (powstrzymywać psa przed jej zrywaniem).
- Wyżły, które wystawiają krótko, po czym udają się w pościg. Ćwiczenia na utrwalenie stójki należy przeprowadzać na 20 metrowym otoku.
- Wyżły, które nie wystawiają i jedynie na krótko zaznaczają zwierzynę. Wymagają ćwiczeń poprzedzonych utrwaleniem apelu.
- Wyżły, które nie wystawiają, nie zaznaczają i są obojętne na zwierzynę. Ta grupa wyżłów wymaga ćwiczeń w polu i rozbudzenia instynktów. Psy mają małą pasję i temperament i słaby instynkt myśliwski.
Wyżły rozpoczynają wystawianie w różnym wieku. Zdarza się, że wystawiają już szczeniaki w wieku czterech miesięcy. Najwcześniej wystawiają pointery i wyżły niemieckie krótkowłose. Pomimo że cecha ma charakter wrodzony, należy ją utrwalać.
Zaznaczanie (zasygnalizowanie) jest pierwszym symptomem stójki, który można obserwować już u bardzo młodych psów. Kiedy zobaczymy, że pies przymierza się do wystawiania chociażby w czasie spaceru, należy go pochwalić i później przepłoszyć zwierzynę.
Rodzaje stójki
- Prawidłowa – stójka twarda. Po zrobieniu stójki pies bezwzględnie ją trzyma, do momentu aż myśliwy podejdzie do niego i wyda komendę „na przód”. Stójka może trwać nawet kilka minut – wszystko zależy od tego, w którym miejscu znajduje się myśliwy.
- Krótka – przeciwieństwo stójki prawidłowej. Pies nie wytrzymuje w bezruchu dłużej niż kilkanaście sekund, po czym rzuca się w kierunku zwierzyny, wypłaszając ją. Czworonogi ze stójką krótką wymagają zdecydowanego układania i powtarzania ćwiczeń.
- Martwa – wyżeł po wystawieniu ptaka nie podciąga za wyciekającą zwierzyną nawet po komendach myśliwego.
- Puste – wyżły wykonują stójki przed gorącymi śladami, paprzyskami, kotlinami. Nie są w stanie odróżnić od wiatru zwierzyny od jej śladów. Młode wyżły mogą wykonywać puste stójki. Jeżeli dorosłe psy wystawiają na „pusto” świadczy to o słabej subtelności węchu.
Kiedy pies doszedł do stójki, myśliwy powinien podejść od tyłu lub z prawej strony. Pies zostaje po lewej stronie myśliwego, który trzyma broń w prawej ręce i zachęca psa do doprowadzenia ptactwa. Po wykonaniu strzału pies rusza po aport. Ściąganie zwierzyny jest analogiczne do podchodzenia. Pies musi zapamiętać, że trzeba to robić powoli i że po podniesieniu należy warować.
cecha wrodzona wyżłów, instynkt myśliwski u psów, jak wygląda prawidłowa stójka u psa, jakim wieku wyżły zaczynaja robić stójkę, na czym polega typowa stójka u psa, pies myśliwski, pies ze stójką, pointer, pointery, pojęcie stójki u psa, psy legawe, psy myśliwskie, rodzaje stójek u psa, rodzaje stójki, stojka pies mysliwski, stojka u psa mysliwskiego, stójka, stójka krótka, stójka martwa, stójka niepełna, stójka nietypowa, stójka prawidłowa, stójka psa myśliwskiego, stójka pusta, stójka u pointera, stójka u psa, stójka u psów legawych, stójka u psów myśliwskich, stójka u wyżła, w jaki wieku psy myśliwskie robią stójkę, w jakim wieku psy robią stójkę, wystawianie u psa, wystawianie zwierzyny przez psa, wyżeł, wyżły
