Trudności wychowawcze psów - syndrom kenelowy u psa
Syndrom kenelowy u psa czyli zespół pozbawienia bodźców zewnętrznych u psa jest jednym z zaburzeń psychicznych, które rozwija się w pierwszych, dwunastu tygodniach życia zwierzęcia.
Problem pozbawienia bodźców ze świata zewnętrznego dotyczy przede wszystkim zwierząt pozostających w regularnych hodowlach i schroniskach. Zwierzę przez większość czasu pozostaje w zamknięciu i nie ma kontaktu z ludźmi, nie odbiera żadnych bodźców z otoczenia, ani też nie potrafi w prawidłowy sposób reagować na bodźce zewnętrzne. Dla szczenięcia niezwykle istotne jest przebywanie z matką w pierwszym okresie życia. To ona uczy go wszystkich zachowań, tępi niepożądane reakcje i ustawia do pionu, kiedy szczenię jest zbyt agresywne. Zbyt szybka izolacja od matki powoduje nie tylko lęk kenelowy, ale również stają się przyczyną nadmiernej ekscytacji i nadpobudliwości wśród zwierząt. Większość nerwic i zaburzeń emocjonalnych jest związana ze zbyt szybkim usamodzielnieniem zwierzęcia i brakiem możliwości na stworzenie mechanizmów wewnętrznej samokontroli. Nieumiejętne zachowania hodowców i zbytnia ich opieszałość w czasie procesu socjalizacji mogą skutecznie zniszczyć psychikę szczeniąt i wpłynąć na ich dalszy rozwój.
Psy mieszkające w warunkach domowych również mogą cierpieć z powodu zaburzeń związanych z brakiem bodźców z otoczenia. Niektórzy właściciele pragną obronić psa przed całym złem tego świata i nie dopuszczają do wyjścia poza granice własnej posesji. Lęk przed kontaktem ze światem zewnętrznym, dźwiękami i zapachami dobywającymi się z ulicy, podróżowaniem środkami komunikacji miejskiej, jest kompletnie nieuzasadniony. Permanentna ochrona zwierzęcia nie jest możliwa nawet jeżeli u psa nie rozwinie się lęk kenelowy, istnieje duże ryzyko na pojawienie się strachu przed człowiekiem. Zadaniem właściciela jest pełna socjalizacja zwierzęcia i umożliwienie mu możliwie jak najdokładniejszego poznania świata.
Kiedy pies przechodzi z jednego środowiska do drugiego, które oferuje zupełnie inne doznania, może narodzić się w nim nieuzasadniony lęk przed ludźmi, przedmiotami, obiektami etc. Zespół pozbawienia bodźców zewnętrznych dzieli się zazwyczaj na trzy stadia, które niosą za sobą nowe objawy i wywołują coraz silniejsze zmiany w psychice zwierzęcia. Zwierzę w pierwszej fazie lęku kenelowego może być całkowicie wyleczone im wyższe stadium tym niższa skuteczność terapii i tym większe prawdopodobieństwo, że zaburzenia będą towarzyszyć naszemu zwierzęciu przez resztę życia.
Stadia lęku kenelowego:
- Fobia rozwojowa.
1. Fobia rozwojowa charakteryzuje się daleko idącą niechęcia do wszelkich sygnałów i bodźców pochodzących ze świata zewnętrznego. Pies bardzo źle reaguje na hałasy za oknem, ludzi, samochody, inne zwierzęta. Życie w mieście zaczyna go przytłaczać; niechętnie wychodzi na spacery, nie chce podejmować żadnej aktywności. Psy zdecydowanie najlepiej odnajdują się w przestrzeni domowej. Ich największą radością jest pozostawianie w samotności, bądź u boku właściciela. W początkowej fazie istnienia fobii rozwojowej pies może reagować agresją, a nawet rzucać się na ludzi, którzy zakłócają jego spokój. Po pewnym okresie jego działania są nieco bardziej chaotyczne i nieuporządkowane. W lęku przed wyjściem na dwór psy załatwiają się w domu. Wszelkie wyjścia traktowane są czysto instrumentalnie. Jeżeli właściciel nie podejmie działań tuż po zorientowaniu się, że pies nie zachowuje się normalnie, istnieje spora szansa, że lęk kenelowy przybierze bardziej zaawansowaną formę.
2. Właściwy lęk kenelowy zaawansowana postać zespołu pozbawienia bodźców zewnętrznych wpływa nie tylko na życie psa, ale również na funkcjonowanie całej rodziny. Pies nie jest w stanie normalnie żyć nawet czynność jedzenia stanowi dla niego swoistą torturę. Zwierzę przyjmuje bowiem postawę wyczekującą i bada, czy nikt nie chce zabrać mu posiłku. W czasie dnia siedzi zazwyczaj w obranym punkcie i pilnie obserwuje domowników. Wszelkie zmiany otoczenia są przezeń ostro komentowane; im gwałtowniejszy ruch tym większa szansa, że zwierzę przystąpi do ataku. Psy cierpiące na lęk kenelowy powinny być izolowane od dzieci ich zachowania nie mogą być uznane za poczytalne. Część psów kieruje swoją agresję i stres na samych siebie; dochodzi wówczas do aktów samookaleczenia.
3. W trzecim stadium chorobowym pies wykazuje zachowania depresyjne. Zwierzę może być nad wyraz apatyczne, smutne i pozbawione chęci do życia. Jeżeli depresja się przeciąga może dojść do poważnych powikłań i znacznego nadszarpnięcia zdrowia. Pies jest przemęczony, cierpi na bezsenność, bardzo często się budzi i załatwia potrzeby fizjologiczne przez sen. W końcowym etapie zwierzę odmawia posiłków- jeżeli w porę nie podejmiemy działań zwierzę może zagłodzić się na śmierć.
Leczenie psa z syndromem kenelowym jest bardzo trudnym procesem, który może trwać nawet kilka lat. Każdy przypadek należy traktować osobno, zaś leczenie winno być dopasowane do czworonoga. Farmakologia i terapia homeopatyczna stanowią nie tylko duże obciążenie dla właściciela, ale są przede wszystkim niezwykle męczące dla psa. Aby zapobiec wejściu w tak drastyczne rejony należy w porę zadziałać i udać się po poradę do behawiorysty. Jeżeli pies wykazuje dużą niechęć do otoczenia warto zastanowić się nad terapią tolerancji w czasie niej zwierzę zostaje poddane próbom i skonfrontowane ze zjawiskami, które wywołują weń lęk.
W żadnym wypadku nie powinniśmy stosować wobec zwierząt środków przymusu, ani kierować na terapię w chwili kiedy nie są na nią gotowe.
