Terminologia kynologiczna - głowa i czaszka

W terminologii kynologicznej głowa i czaszka psa jest dosyć szczegółowo opisana i oceniana. Jeśli chodzi o głowę psa to tu także konieczne jest uwzględnienie harmonii budowy, a także właściwy stosunek poszczególnych części ciała psa. Policzki również wpływają na ogólny kształt głowy i ocenia się ich kształt, profil, długość, a także szerokość.

Wargi psa mogą mieć różny kształt, być delikatne, suche, ściśle przyległe, mięsiste, a także obwisłe i pomarszczone. Natomiast sam kształt czaszki może być bardzo różny, ale długość jak i szerokość czaszki jest przeważnie oceniana zarówno z góry, jak i z boku. Może być ona kształtu graniastego, okrągłego, owalnego czy łódeczkowatego, a także może być ona szeroka czy wąska u nasady, ale też może się zwężać. Jeśli interesuje nas ocena potylicy naszego czworonoga to może być ona owalna, płaska, ale także może posiadać duży guz, czy nawet grzebień potyliczny. Wzdłuż czaszki natomiast ciągnie się mniej albo bardziej wyraźna bruzda czołowa. W końcu krawędź czołowa może być bardzo mocno zarysowana, w taki sposób, ze tworzy stopień od czoła do grzbietu nosa, ale też może nie być tej krawędzi w ogóle, tak, że grzbiet kufy przechodzi prawie w prostej linii w czoło i linia ta ciągnie się dalej, aż do potylicy. Natomiast z krawędzią czołową wiąże się przeważnie mniejsza albo większa wyrazistość kości łuków nadocznych, które oddzielają oko z góry, tak jak z dołu oko chroni kość policzkowa.

Czaszka psa posiada takie kości zasadnicze jak: kość potyliczną, która stanowi podstawę czaszki i która kłykciem wspiera się na pierwszym kręgu szyjnym. U niektórych ras psów wyraźny jest guz potyliczny albo także kostna narośl grzebieniasta. Przed potylicą znajduje się ciemię, którego wysklepienie stanowi pokrywę puszki mózgowej, a z boków przechodzi ona w skronie, czyli płaszczyznę za oczami. Przednia pokrywa puszki mózgowej to czoło, które łączy się z małą kością łzową, która zamyka od przodu oczodół. Od dołu oczodół oddzielony jest kością jarzmową, która umieszczona jest tylnim końcem na dole kości ciemieniowej, a jej przedni koniec wrasta w górną szczękę. Natomiast drugą komorę przed czaszką tworzy górna szczęka. Kość czołowa łączy się z górną szczęką, która tworzy pokrywę górnej szczęki. Dach komory nosowej tworzy kość nosowa, a dno komory nosowej zaś tworzy kość międzyszczękowa.

W terminologii kynologicznej głowa oraz czaszka psa określane są następującymi terminami:

Głowa jabłkowata – w taki sposób określana jest głowa, w której mózgoczaszka jest całkowicie kulista. Sklepienie czaszki posiada kształt półkuli, zaokrąglone jest zarówno u góry jak i po bokach. Tutaj skrajnym przykładem może być głowa psa rasy Chihuahua. Zbliżona do głowy jabłkowatej jest głowa wysklepiona;

Głowa wyważona – takie określenie używane jest w różnych znaczeniach, ale przede wszystkim odnosi się ono do głowy, w której mózgoczaszka oraz kufa są jednakowej długości. W tym przypadku, jako przykład można podać głowę psa rasy Seter Szkocki;

Kształt cegły, – jeśli na głowę o kształcie cegły spojrzymy z góry, to zauważymy, że mózgoczaszka oraz kufa są mniej więcej jednakowej szerokości, a taką właśnie głowę posiada Foksterier szorstkowłosy, kształt jej dodatkowo podkreśla trymowanie. Czasem używane jest także określenie głowa prostokątna;

Głowa sucha – taka głowa nie posiada żadnych krągłości ani wypukłości kostnych czy mięśniowych, skóra dobrze przylega i nie tworzy żadnych fałd czy zmarszczek, a można to zauważyć u psów rasy Owczarek Belgijski;

Głowa klinowata – popularnie nazywana także głową stożkowatą posiada w swoim ogólnym zarysie kształt trójkąta i to obojętnie czy patrzymy na nią z boku czy z góry, tak jak ma to miejsce u psa rasy Jamnik;

Głowa jajowata – taką głowę można zaobserwować u psa rasy Bull Terier, który właśnie taką jajowatą głowę posiada;

Głowa lisia – taką właśnie głowę posiada większość psów rasy Szpic. Taka głowa jest wydłużona, o trójkątnym kształcie, ale kufa jest znacznie węższa od mózgoczaszki, a często nawet też jest krótsza;

Głowa wydry – taką głowę posiada Border Terrier;

Głowa gruszkowata – według wzorca taką właśnie głowę powinien mieć pies rasy Bedlington Terrier;

Głowa długa – taka wyjątkowo długą głowę posiada pies rasy Chart Rosyjski, która dodatkowo zwęża się ku dołowi. Często przy takiej głowie przełom czołowy, czyli stop jest wyrażony nieznacznie lub jest on całkowicie niewidoczny;

Głowa barania – to niezbyt ładne określenie

Głowa krótka/okrągła – te oba terminy dotyczą głowy o mocno skróconej kufie. Mózgoczaszka jest szeroka oraz kanciasta, a kufa szeroka i jak najbardziej płaska. Taką właśnie głowę posiada Buldog Francuski;

Głowa kanciasta – w ten sposób określa się głowę, gdzie kufa nie zwęża się ku nosowi, tak jak ma to miejsce u Charta Rosyjskiego, ani nie jest skrócona oraz płaska jak u Buldoga Francuskiego i jest ona jednakowo głęboka na całej długości. Taką głowę ma Pointer;

Głowa zwężająca się – takie określenie jest dosyć ogólne, gdyż używane jest ono również do określania głowy klinowatej. Gdy będziemy ją oglądać z różnych stron to zauważymy, że ma ona zarys trójkąta;

Kształt czaszki, – jeśli chodzi o anatomię psa to możemy u psów wyróżnić trzy typy czaszek: Brachycefaliczną, którą można zaobserwować u psów o skróconych kufach, czyli u Mopsów. Dolichocefaliczną, co oznacza, że jest ona bardzo wydłużona, której skrajnym przykładem jest głowa Charta Rosyjskiego. Mezocefaliczna, jest ona typowa dla większości psów, na przykład u Spanieli oraz Wyżłów. Niektóre rasy psów takie jak Ihasa Apso, u którego kufa jest krótka, ale szpiczasta nazywana jest częściowo brachycefaliczną;

Czaszka kopulasta u psa – taka czaszka jest równomiernie wysklepiona nie tylko po bokach, ale również z przodu i z tyłu;

Czaszka szeroka u psa – to określenie dotyczy szerokości głowy pomiędzy uszami oraz jej stosunku do długości głowy. Tutaj, jako przykład może być podany pies rasy Golden Retriever;

Czaszka płaska u psa – to taka czaszka, w której wszystkie linie wierzchołka głowy są liniami prostymi. Taką właśnie czaszkę posiadają Pointery, Bearded Collie oraz Clumber Spaniele;

Czaszka owalna u psa – taka czaszka jest delikatnie zaokrąglona pomiędzy uszami, a można to zauważyć u psa rasy Seter angielski;

Czaszka zaokrąglona u psa – nie jest ona, aż taka przesadna w kształcie jak czaszka jabłkowata, ale cechuje ją wyraźne wysklepienie wierzchołka głowy i także łąckie niż przy czaszce jabłkowatej, policzki są płaskie. Taką właśnie czaszkę posiada Japoński Chin, a jeszcze mocniej King Charles Spaniel.