Jak poznać, że nasz pies ma złamaną kończynę? Czy złamania zamknięte kości kończyn u psa wymagają natychmiastowej interwencji lekarskiej? Jak zabezpieczyć złamaną kończynę i przetransportować psa do weterynarza?
Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w artykule "Złamanie kości kończyn u psa".
Czy to złamanie?
Podstawowe objawy złamania kończyny u psa:
- widoczna rana na skórze (możemy dostrzec końce złamanych kości);
- spuchnięcie tkanek wokół złamania;
- dziwne zachowanie psa wynikające z bólu, np. skowyt, agresja, szczekanie – zwłaszcza gdy jest dotykany;
- nienormalny wygląd części ciała dotkniętej złamaniem;
- brak zdolności do poruszania części ciała ze złamaniem: złamana łapa będzie utrzymywana nad ziemią, złamana szczęka zwiśnie, przez co pysk będzie wciąż otwarty. Do najpoważniejszych urazów zaliczamy jednak złamania kręgosłupa i miednicy, które mogą spowodować częściowy lub całkowity paraliż.
Kiedy pies odczuwa silny ból, nie obciąża chorej kończyny. Jeżeli jednak nie doszło do pełnego złamania (pękniecie), stara się podeprzeć chorą łapą, ale wyraźnie kuleje. W okolicy miejsca złamania kości szybko powstaje obrzęk. Przy złamaniach z przemieszczeniem widoczna jest także deformacja kończyny oraz nietypowa ruchomość.
Niekiedy – jeżeli masa mięśniowa wokół złamanej kończyny jest znaczna – kurczące się mięśnie mogą powodować przemieszczenie fragmentów kości w taki sposób, że kończyna wydaje się krótsza. Przy złamaniach kości miednicy pies nie jest w stanie utrzymać się na tylnych nogach – przyjmuje pozycję leżącą lub siedzącą.
Połamane łapy
Niekiedy trudno stwierdzić, że pies ma coś złamanego. Warto pamiętać, że psy raczej nie okazują swoich dolegliwości i dobrze radzą sobie ze zmniejszaniem bólu.
W przypadku złamań otwartych, które przebiły skórę, nie mamy jednak żadnych wątpliwości i natychmiast powinniśmy udać się do weterynarza. Otwarte rany krwawią i łatwo mogą ulec zakażeniu. Złamania, które nie przebiły skóry, nie są aż tak groźne i mogą – w razie konieczności – poczekać przez noc na leczenie.
Do unieruchomienia złamanej kończyny weterynarz może użyć gipsu, płytek z nierdzewnej stali, szpilek bądź śrub.
Transport psa do lekarza
Jeżeli mamy kogoś do pomocy, należy ułożyć psa na kocu i podnieść go, trzymając rogi końca jak nosidło. Następnie wkładamy psa do samochodu, a druga osoba siada na tylnym siedzeniu i eskortuje czworonoga.
Wystające kości w łapie psa
Kiedy złamana kość przebije się przez skórę, należy opatrzyć ranę. Jeżeli to tylko możliwe, nasączamy sterylną gazę w płynie fizjologicznym lub czystej wodzie i nakładamy mokry materiał na otwartą ranę. Drugim sposobem jest owinięcie wokół rany grubej i czystej tkaniny. Złamana noga jest wówczas gotowa do umieszczenia na szynie. Złamaną kończynę możemy przymocować bandażem do mocnego patyka, linijki, złożonej tektury czy zwiniętej na sztywno gazety patyka. Takie usztywnienie mocujemy następnie kawałkiem tkaniny, np. chustki, szalika, sznurka etc.
Leczenie
Do leczenia zachowawczego kwalifikują się niezupełne i proste złamania kości przedramienia, podudzia oraz śródstopia i śródręcza u psów młodych. Jeżeli okostna nie jest uszkodzona, leczenie zachowawcze daje bardzo dobre efekty. Istotną zaletą tej metody są niskie koszty. Właściciel musi być jednak w stałym kontakcie z lekarzem i informować na bieżąco o wszystkich niepokojących objawach tj. wysiękach, obrzękach, brzydkich zapachach, poluzowaniu opatrunku itp.
Operacyjne leczenie złamań (osteosynteza)
Leczenie operacyjne powinno być bezwzględnie przeprowadzone przy złamaniach otwartych, czyli takich w których złamane odłamy kostne wydostają się na zewnątrz po przez skórę. Sprawa wygląda podobnie w przypadkach złamań nasady dalszej kości przedramienia oraz złamaniach kości udowych i ramiennych, w których masa mięśniowa nie pozwala na dostateczną stabilizację wyłącznie przy użyciu opatrunku zewnętrznego. Również złamania śródstawowe nadają się jedynie do leczenia operacyjnego.
Przy leczeniu inwazyjnym weterynarz ma do wyboru śruby, druty, gwoździe, oraz płytki i stabilizatory płytkowe. W ostatnich kilku latach dużą popularnością cieszy się metoda stabilizatorów płytkowych Zespol opatentowana w Polsce.
Gips – co zrobić kiedy pies ma założony gips?
W ciągu pierwszych dwóch dni będziemy musieli pomagać psu wstawać, przekręcać się z boku na bok, a nawet kłaść. Kiedy wrócimy z psem od lekarza, powinniśmy przypilnować, aby położył się na zdrowym boku. Aby ulżyć pupilowi w cierpieniu, możemy podłożyć, np. zrolowany koc, tak aby chora łapa była nieco wyżej i nie powstawały obrzęki zastoinowe. Jeżeli spod opatrunku widać palce, należy sprawdzić, czy nie puchną i często masować, uciskając całą dłonią. Niewątpliwie najbardziej dokuczliwą sprawą są obrzęki. Gdyby zdarzyło się, że mimo masażu obrzęk nie ustępuje, należy samodzielnie przeciąć gips na długość 1-2 cm i rozchylić brzegi rozcięcia. Sprawdzamy także, czy w górnej części opatrunek nie obciera chorej kończyny. Jeżeli tak, podkładamy pod gips trochę waty, a zranioną skórę przemywamy Rivanolem, lub smarujemy gencjaną.
Wysięki i plamy pojawiające się na opatrunku mogą świadczyć o powstawaniu odleżyn i zmian martwicowych – nigdy tego nie lekceważmy!
